وحيد حاجي پور | ماجرا بسيار سادهتر از آني است که ميتوان تصور کرد؛ همه هياهوهاي تبليغاتي و «زرد بازي» هاي رسانهاي وزارت نفت را کنار بگذاريد چرا که اصل موضوع چيز ديگري است. جمهوري اسلامي ايران دو مجوز مهم را به اوپک و توليدکنندگان نفت جهان داده است که نتيجه آن، سهولت در تحريم نفت ايران است.
اشتباه بزرگي که در اجلاس 174 وين رخ داد و سطح پايبندي کشورها به سهميههاي توليد را از «کشورها» به «اوپک» تسري داد با اشتباه بزرگتري که در بيانيه الجزاير آمد، تکميل شد. اين دو اشتباه دو مجوز هستند، مجوز نخست آن است که ايران براي افزايش توليد ساير اعضا رضايت داده است و دومين مجوز هم مربوط به بندي است که به کشورهاي توليدکننده نفت اين اجازه را داده است تا در صورت کاهش عرضه نفت ايران، با مشتريان کشورمان وارد مذاکره شوند و سهم ايران را غصب کنند.
مجموع اين دو مجوزي که ايران به کشورهايي مثل روسيه، عربستان، کويت و ... داده است به قدري عجيب و شگفت انگيز است که وزارت نفت براي پنهان کردنش، دست به فرافکني و فريبکاري زده است. وزارت نفت به دست خودش همه چيز را به عربستان واگذار کرد و زير بيانيههايي را امضا کرد که شرايط را براي کاهش سهم ايران در بازار نفت مهيا کرد.
رضايتي که وزارت نفت از نشست وين و الجزاير سر ميدهد، رضايتي از سر کج فهمي افرادي است که مغلوب قدرت رسانهاي اين وزارتخانه شدهاند اما کيست که نداند در پس اين رضايت، چه اضطراب بزرگي نهفته است. انتقادهاي پي در پي وزير نفت و مسئولان اين وزارتخانه از وزير نفت عربستان و سياستهاي اين کشور و ايضا روسيه، با خونسردي طرفهاي مقابل مواجه شد تا در يک برنامه دقيق، ايران را در تنگنايي قرار دهند که حالا دردسر ساز شده است.
روسيه و عربستان براي جايگزين کردن نفت خود بجاي ايران، صبر کردند؛ وارد بازيهاي رواني و خواستههاي عجيب دونالد ترامپ نشدند زيرا هرگونه تن دادن به خواسته رئيس جمهور آمريکا، به ضرر خودشان تمام ميشد. ترامپ از کشورهاي توليدکننده نفت و اوپک يک خواسته مهم اما با دو هدف دارد: افزايش توليد براي کاهش سهم ايران در بازار و ديگري کاهش قيمت نفت.
روسيه به کنار، اما عربستان به عنوان متحد استراتژيک آمريکا خود در وضعيت اقتصاد بغرنجي به سر ميبرد و براي برطرف کردن کسري بودجه و کسري تراز تجاري خود نيازمند پول نفت است؛ هرگونه کاهش درآمدهاي نفتي اين کشور برنامههاي اقتصادي اين کشور و معادلات منطقهاي بويژه در يمن را تحت الشعا خود قرار ميدهد پس صبر کرد و حتي به صورت آرام و زيرپوستي، درخواست ترامپ را نيز رد کرد.
اما حالا با زيرکي و با همکاري روسيه، رضايت ايران را براي افزايش توليد ساير کشورها کسب کرده است و قطعا ايران هم نميتواند امضاي خود را در پاي بيانيه وين و الجزاير ناديده بگيرد. عربستان که در فصل تابستان با افزايش 500 هزار بشکهاي مصرف داخل خود دست و پنجه نرم ميکرد، حالا اين ظرفيت را ميتواند به صادرات خود بيافزايد و با آن را با افزايش قيمتي که از تحريم نفتي ايران حاصل شده است، به فروش برساند.
گفته ميشود عربستان، به درخواست ترامپ «نه» گفته است در حالي که رياض، در يک برنامه حساب شده قصد دارد در بزنگاهي ترامپ را خوشحال کند که خود نيز منتفع اصلي آن باشد. حالا که ايران دو مجوز تاريخي به عربستان داده است، جاي هيچ گله و انتقادي از اين کشور وجود ندارد و بايد ديد وزير نفت باز هم به نامه نگاريهاي خود با رئيس و دبيرکل اوپک ادامه خواهد داد يا خبر؟ نامه نگاريهايي که عاري از هر فايدهاي هستند و بيشتر پوششي است براي انحراف افکار عمومي.
نکته مهم ديگر آنکه روند فعلي عرضه نفت توسط اوپک و غيراوپک تا پايان سال 2018 يعني سه ماه ديگر اعتبار دارد و در آذرماه 97 يا همين روند ادامه پيدا خواهد کرد و يا تصميم ديگري اتخاذ ميشود که نقش ايران براي تاييد يا رد آن مهم است. در واقع از آبان ماه که تحريمهاي نفتي عليه ايران آغاز ميشود، نه راه پيشي براي وزارت نفت باقي ميماند و نه راه پسي.
دو مجوزي که ايران به عربستان و ساير کشورهاي نفتي داد، به زودي دامان کشور را خواهد گرفت ولو با هر نوع عمليات فريبکارانهاي که اين وزارتخانه در دستور کار قرار دهد. ما بازي را به عربستان باختيم و نامه نگاريها و لفاظيها، دردي از مشکلاتي که از در آينده نزديک مشخص ميشود، درمان نميکند.
چهارشنبه ۴ مهر ۱۳۹۷ ساعت ۱۰:۲۵