«ژنرالی» برای شرایط سفید

وحید حاجی پور| اظهارات چندی پیش اکبر ترکان درباره کنار گذاشتن برخی اعضای دولت، نکات مهمی را در دل خود جای داده بود. خواسته وی ماه‌هاست که از سوی برخی چهره‌های نزدیک به دولت هم شنیده‌شده است اما این بار ترکان به‌صورت صریح‌تر و شفاف‌تر صنعت نفت را نشانه گرفت و اعلام کرد وزارت نفت با همه ادعایی که داشت حتی نتوانست عملکردی شبیه دولت گذشته در جذب سرمایه‌گذاری داشته باشد.

گرچه وی طی دو سال گذشته به‌طور زیرپوستی از وزارت نفت بابت ناکارآمدی‌اش انتقاد کرده بود ولی در اظهارات اخیر خود، این ناکارآمدی را در کنار بحث استعفا قرار داده است تا نظرات وی کمی متفاوت‌تر از گذشته باشد. وزیر نفت اصلی‌ترین گزینه تغییر و استعفاست، زنگنه باید قبول کند بماند یا برود.

ماندن او تبعات خاص خود را دارد؛ ویژگی‌های مدیریتی و اخلاقی وزیر نفت شرایط را برای او سخت کرده است؛ مدیران کارکشته و کسانی که می‌توانند به وی کمک کنند دچار غضب و دافعه وزیر شده‌اند  و در گوشه‌ای به کار مشغول هستند. برخی از آن‌ها نیز بازنشسته شده و در نفت جایی ندارند. آن‌هایی هم که مانده اند عمدتاً «بله‌قربان‌گو» هایی هستند که بررسی عملکرد آن‌ها طی 5 سال اخیر به‌خوبی نشان می‌دهد «نبودنشان» بسیار پرسودتر از «بودنشان» است.

در شرایط سخت کشور و تحریم‌های نفتی، وزیر نفت خود را یگانه فردی می‌بیند که نظراتش بر همه مباحث کارشناسی ارجحیت دارد و چون چنین ذهنیتی در نفت غالب است، بیشتر تصمیمات غیر کارشناسی است که مصادیق زیادی برای آن وجود دارد. وقتی کسی برای «کار و کمک» نباشد، پیش‌بینی اوضاع آینده چندان سخت نیست و این همان بزنگاهی است که اکبر ترکان  به آن اشاره می‌کند.

رفتن زنگنه اما می‌تواند مخابره کننده این پیام باشد که با این تغییر، دولت قصد دارد بااراده بیشتری به جنگ اقتصادی با تحریم‌ها برود. هرچند زنگنه می‌گوید این وزارتخانه موقعیت جنگی به خود گرفته است ولی محتوای جلسات خصوصی نشان می‌دهد خبری از اراده جدی برای دور زدن تحریم‌ها نیست. زنگنه در شرایط خاصی قرارگرفته است و خود او به‌خوبی می‌داند مرد این شرایط نیست. او این وضعیت را حتی به پاستور منتقل کرده است ولی تصمیم نهایی برای رد کردن یا نگاه‌داشتن وزیر نفت هنوز اخذ نشده است آن‌هم در روزهایی که زمزمه استیضاح وزیر نفت جدی‌تر شده است.

زنگنه برای شرایط «عادی و سفید» شاید گزینه مناسبی برای راهبری صنعت نفت باشد ولی در روزهای سخت، عملاً هیچ کارآیی ندارد؛ وزارت نفت از دو ماه پیش طور کامل خود را «باخته» است و این روحیه سمی مهلک است برای نظام. روایت‌های دقیقی از جلسات وزیر نفت با برخی چهره‌ها و رئیس‌جمهور شنیده شده است، او قصد ماندن ندارد ولی روحانی از او خواسته است تا کمی صبر کند.
زنگنه روزهای سختی را می‌گذراند. بین ماندن و رفتن، رفتن را انتخاب کرده است با علم بر اینکه رفتن وی از نفت، ممکن است برای اعتباری که برای خود قائل است خطرآفرین باشد. البته «ژنرال» به‌خوبی می‌داند رفتنش بیشتر به سود کشور است تا ماندنش اما نتیجه باید بین او روحانی روشن شود.

وزیر نفت نباید از خود ناراحت باشد؛ او مرد روزهای سخت نیست و در زمانی که همه‌چیز سفید است می‌تواند کار کند؛ ویژگی‌های اخلاقی وی هم به توان دو رسیده است و تحمل چنین وضعیتی نه برای خود او ساده است و نه برای مدیرانش. رفتنش برای خودش نیز قابل‌تأمل است چراکه کارنامه نفتی‌اش را می‌تواند در شهریور 97 ببندد و یکی دو موردی را برای بیان عملکردش داشته باشد.
 
 

سه شنبه ۱۹ تير ۱۳۹۷ ساعت ۰۸:۰۵