هم ایران راضی شد هم آمریکا!

وحید حاجی پور | یکی از مهم‌ترین جلسات اوپک به پایان رسید؛ نتیجه این جلسه و مذاکرات مهمی که طی چند روز گذشته آغاز شده بود درنهایت به حفظ سقف تولید اعضای این سازمان و افزایش یک‌میلیون بشکه‌ای نفت توسط کشورهای نفتی منتهی شد. خروجی اجلاس 174 اوپک، اعضا را مکلف کرد تا سهمیه تعیین‌شده در سال 95 را همچنان رعایت کنند و بیشتر از حدی که در آن سال تعیین شده است تولید نکنند.

در آبان 95 بود که طرح فریز نفتی با بازیگردانی روس‌ها به تصویب اعضای اوپک رسید ولی ازآنجاکه بازار نفت دچار مازاد عرضه‌شده بود، عربستان سعودی به‌صورت داوطلبانه میزان تولید خود را بیش از سهمیه خود کاهش دادند تا به افزایش قیمت‌ها و همچنین توازن بازار کمک کنند. میزان پایبندی اعضای اوپک به سقف تولید به 150 درصد رسانده بود که بیانگر این مهم است که میزان مازاد عرضه به حدی بالا بود که برخی اعضای اوپک تولید خود را بیش از حد تعهدشان کاهش دادند.

با افزایش قیمت نفت طی یک سال اخیر که متأثر از عوامل مختلفی است، بهای طلای سیاه به رقمی رسید که زمزمه خروج قدرت‌های نفتی از فریز نفتی شنیده شد به‌ویژه پس از برنامه آمریکا برای ایجاد محدودیت برای نفت ایران حداقل به میزان 500 هزار بشکه در روز. واشنگتن با اعمال تحریم‌های جدید، برخی مشتریان نفتی را به جاده‌ای سوق داد تا واردات نفت از ایران را کاهش دهند و در مرحله بعد، از اوپک خواست تا با افزایش تولید، به کاهش قیمت‌ها کمک کنند. البته این خواسته آمریکا به دنبال جایگزین شدن نفت سایر اعضای اوپک بجای نفت ایران بود که بر همین اساس، ایران برنامه خود را برای جلوگیری از افزایش تولید نفت به میزان 2.8 میلیون بشکه آغاز کرد.

وزارت نفت برای نشست اوپک دو برنامه مهم در سر داشت؛ یکی محکوم کردن آمریکا در اجلاس اوپک و دیگری جلوگیری از افزایش تولید نفت توسط این سازمان. در هدف نخست هیچ موفقیتی کسب نشد اما درباره مقصود دوم، هشدار داد ایران در صورت طرح افزایش تولید نفت، این طرح را وتو می‌کند. طی چند روز گذشته، وزیر نفت و حسین کاظم پور اردبیلی با وزرای دیگر اوپک جلساتی را برگزار کردند که سرانجامش، پایبندی اعضای اوپک به سقف مشخص‌شده تولید در سال 95 بود اما حول این موضوع اجماع صورت گرفت که کشورهای اوپک و غیر اوپک می‌توانند یک‌میلیون بشکه به سطح تولید خود بیافزایند.

گرچه سهمیه‌های تعیین‌شده در سال 95 – 32.7 میلیون بشکه در روز - با بازیگردانی ایران، الجزایر، نیجریه، عراق و ونزوئلا و علیرغم تلاش عربستان همچنان دست‌نخورده باقی ماند اما این کشورها رضایت خود را برای افزایش یک‌میلیون بشکه‌ای نفت اعلام کردند. افزایش یک‌میلیون بشکه‌ای نفت برای برنامه ترامپ و آمریکا کافی است تا سریعاً جای ایران توسط برخی کشورها پر شود. البته یکی از نکات مهم بیانیه اوپک آن بود که در صورت کاهش تولید نفت هر یک از کشورهای عضو اوپک، کشورهایی که می‌خواهند جایگزین آن‌ها شوند باید سهمیه این کشورها را با مذاکره به دست بیاورند. موضوعی که پیش‌تر و طی چند دهه گذشته نیز تکرار شده و به «وام سهمیه» معروف است به این شکل که اگر کشوری به هر دلیلی نتواند سهمیه خود را تولید کند، می‌تواند آن را تا در اختیار کشورهای دیگر قرار دهد و پس از بازگشت تولیدش، آن را پس می‌گیرد.

عربستان، قطر، امارات و کویت که به کبوترهای اوپک معروف‌اند، همواره در مقابل بازهای اوپک شامل ایران، عراق، الجزایر، ونزوئلا قرار داشته‌اند؛ بازها معتقد به حداکثر سازی بازارها برای خود فارغ از هر قیمتی برای نفت هستند درحالی‌که بازها روی قیمت و افزایش بهای نفت و ارجحیت آن بر مسئله «بازار محوری» هستند. این دو گروه بازهم در اجلاس 174 روبری هم قرار گرفتند و توانستند به اجماع دست یابند. 

حالا همه راضی هستند؛ ایران و آمریکا هم جزو این گروه هستند. ایران به دنبال تداوم برنامه فریز نفتی بود و آمریکا هم افزایش تولید نفت اوپک را دنبال می‌کرد. هر دو به هدف خود رسیدند و به همین دلیل است که دونالد ترامپ رئیس‌جمهور آمریکا بلافاصله در تولیتی اعلام کرد منتظر افزایش تولید نفت است. تولید نفتی که بازارهای ایران را نشانه خواهد گرفت.

تا 6 ماه دیگر باید صبر کرد و دید نتیجه توافق امروز اوپک چه خواهد بود. وضعیت به‌طور خاصی ویژه شده است و تنها باید منتظر نتیجه عملی این اجلاس بود. فعلا کشورهای عضو اوپک مجاز شدند سطح تولید خود را تا سقف 32.7 میلیون بشکه ای مشخص شده در سال 95 افزایش دهند.

جمعه ۱ تير ۱۳۹۷ ساعت ۲۰:۱۸