تهران راه تاپی را هموار کرده است
ایران در خدمت تاپی
در سال گذشته و پس از قطع صادرات گاز ترکمنستان به ایران، با رویکرد منفعلانه مسئولین ترکمنستان با مازاد گاز مواجه شد. مسئله‌ای که تا قبل از آن مانع اصلی اجرای تاپی بود حال رفع شده بود تا تاپی به مرحله اجرا وارد شود.
محمد امین راد| مذاکرات خط لوله تاپی که قرار است سالانه تقریبا 33 میلیارد مترمکعب گاز کشور ترکمنستان را از طریق افغانستان به بازار میلیاردی پاکستان و هند برساند، از سال 1997 در جریان است. اگر چه بخش ترکمنستانی این خط لوله تقریبا کامل شده است اما اجرای بخش‌های دیگر این خط لوله در طی سال‌های گذشته همواره با بیان دو مشکل عدم وجود سرمایه گذاری کافی و همچنین عدم وجود امنیت مناسب در کشور افغانستان که مسیر عبور این خط لوله است،به تعویق افتاده است.
تا قبل از قطع صادرات گاز ترکمنستان به ایران، عملا مشکل اساسی پیش روی ترکمنستان برای اجرای این خط لوله نداشتن گاز کافی برای تزریق به این خط لوله بود اما با تشدید اختلاف ایران و ترکمنستان در سال 2017 و قطع صادرات گاز به ایران، این مشکل برطرف شد.
در واقع ترکمنستان تا زمانیکه به ایران گاز صادر می‌کرد، نمی‌توانست گاز مورد نیاز برای صادرات از طریق تاپی را تامین کند ولی با قطع صادرات به ایران، این کشور با مازاد گاز روبرو شد، بنابراین با اختلافات بوجود امده بین شرکت ملی گاز ایران و ترکمنستان و نهایتا ارجاع این اختلاف به داوری بین المللی ، ترکمنستان فعالیت خود را برای اجرای این خط لوله بیشتر کرد.
در یکسال و نیم گذشته با تلاش ترکمنستان برای صادرات گاز مازاد خود از طریق تاپی، توانست عربستان را به عنوان سرمایهگذار برای این پروژه جذب کند. همچنین طالبان نیز که کنترل مسیر عبور تاپی را در دست دارند، امنیت عبور خط لوله تاپی را تضمین کردند. با ورود عربستان و طالبان به خط لوله تاپی ، عملا دو سد اصلی برای اجرای تاپی نیز برداشته شد.
از طرف دیگر کشورهای هند و پاکستان نیز بدلیل رشد تقاضای گاز در کشورشان، تمایل زیادی به واردات گاز از طریق خط لوله تاپی دارند چراکه در غیر آن تنها راه واردات این کشورها واردات از طریق ال ان جی بوده که نسبت به خط لوله صرفه اقتصادی کمتری دارد.
بنابراین ایران با طولانی کردن اختلاف با پاکستان و قطع واردات گاز از ترکمنستان عملا مشکل اصلی اجرای تاپی را برطرف کرد، تا ترکمنستان فرصت و پتانسیل لازم برای اجرای خط لوله تاپی را پیدا کند پتانسیلی که تا قبل از آن بنظر نمی‌رسید وجود داشته باشد.
اما در حال حاضر بهترین تصمیم برای ایران، حل اختلاف گازی خود با ترکمنستان در کمترین زمان ممکن است، تا بار دیگر صادرات گاز ترکمنستان به ایران از سر گرفته شود و اجرایی شدن تاپی به حاشیه رود. از طرفی ایران می‌تواند با جذب گاز ترکمنستان برای سواپ گاز به پاکستان و هند نیز تلاش کند.
تا قبل از قطع صادرات گاز ترکمنستان به ایران، عملا مشکل اساسی پیش روی ترکمنستان برای اجرای این خط لوله نداشتن گاز کافی برای تزریق به این خط لوله بود اما با تشدید اختلاف ایران و ترکمنستان در سال 2017 و قطع صادرات گاز به ایران، این مشکل برطرف شد.
در واقع ترکمنستان تا زمانیکه به ایران گاز صادر می‌کرد، نمی‌توانست گاز مورد نیاز برای صادرات از طریق تاپی را تامین کند ولی با قطع صادرات به ایران، این کشور با مازاد گاز روبرو شد، بنابراین با اختلافات بوجود امده بین شرکت ملی گاز ایران و ترکمنستان و نهایتا ارجاع این اختلاف به داوری بین المللی ، ترکمنستان فعالیت خود را برای اجرای این خط لوله بیشتر کرد.
در یکسال و نیم گذشته با تلاش ترکمنستان برای صادرات گاز مازاد خود از طریق تاپی، توانست عربستان را به عنوان سرمایهگذار برای این پروژه جذب کند. همچنین طالبان نیز که کنترل مسیر عبور تاپی را در دست دارند، امنیت عبور خط لوله تاپی را تضمین کردند. با ورود عربستان و طالبان به خط لوله تاپی ، عملا دو سد اصلی برای اجرای تاپی نیز برداشته شد.
از طرف دیگر کشورهای هند و پاکستان نیز بدلیل رشد تقاضای گاز در کشورشان، تمایل زیادی به واردات گاز از طریق خط لوله تاپی دارند چراکه در غیر آن تنها راه واردات این کشورها واردات از طریق ال ان جی بوده که نسبت به خط لوله صرفه اقتصادی کمتری دارد.
بنابراین ایران با طولانی کردن اختلاف با پاکستان و قطع واردات گاز از ترکمنستان عملا مشکل اصلی اجرای تاپی را برطرف کرد، تا ترکمنستان فرصت و پتانسیل لازم برای اجرای خط لوله تاپی را پیدا کند پتانسیلی که تا قبل از آن بنظر نمی‌رسید وجود داشته باشد.
اما در حال حاضر بهترین تصمیم برای ایران، حل اختلاف گازی خود با ترکمنستان در کمترین زمان ممکن است، تا بار دیگر صادرات گاز ترکمنستان به ایران از سر گرفته شود و اجرایی شدن تاپی به حاشیه رود. از طرفی ایران می‌تواند با جذب گاز ترکمنستان برای سواپ گاز به پاکستان و هند نیز تلاش کند.
شنبه ۲۲ ارديبهشت ۱۳۹۷ ساعت ۱۲:۱۵
کد مطلب: 20993