درباره ستاره خلیج فارس

از همان روزهای اولی که وارد مجموعه تاپیکو شدم بهره برداری از مگا پروژه پالایشگاه ستاره خلیج فارس در اولویت نخست این مجموعه قرار دادم. نقش و جایگاه این پروژه برای کشور ما بسیار حیاتی است . ما هم باید به سهامداران و صاحبان سرمایه تاپیکو که سالهاست در این پروژه سرمایه گذاری کرده اند پاسخگو باشیم.سرمایه تاپیکو متعلق به 41 میلیون نفر از شريفترين اقشار جامعه يعني حق بيمه قشر عظيمي از بيمه شدگان سازمان تامين اجتماعي است. تاخیر در بهره برداری از این پروژه یعنی میلیون ها دلار ضرر و زیان انباشته ولی تسریع در بهره برداری از این پروژه دستیابی به دو هدف مهم یعنی جلوگیری از خام فروشی که از رئوس اصلی سیاست های اقتصاد مقاومتی است و خودکفایی کامل در تولید بنزین در داخل کشور و اثبات مجدد توانایی سازندگان و مهندسان ایرانی در دنیا نمایان خواهد شد.

از همان روزهای ابتدایی شروع کار در منصب کنونی (هم اکنون 3 ماه از آن می گذرد) تلاش کردم که ابتدا با خود پروژه آشنا بشوم . در چه مرحله ای از پیشرفت پروژه قرار دارد. در بازدیدی که داشتم متوجه شدم کمبود منابع مالی در این مقطع زمانی بسیار بحرانی و تاثیر گذار است به همین دلیل مطلب را جویا شدم و دیدم یک برنامه انتشار اوراق سلف در جریان است ولی بخاطر مسائلی چون تضمین های بین شرکا مسائلی وجود داشت که باید مذاکره و حل بشود. مجموعه تاپیکو به نسبت سهم 49 درصدی در این پروژه باید این کار را می کردیم و مشکلی که بر سر نحوه تضمین این اوراق بود را باید حل می کردیم  که در گذشته چه روابطی با هم داشتند این به تعادل در دو طرف برسد که ما این کار را تسهیل کردیم بخصوص اینکه در این جریان به هر حال مشکلات بانکی برای کل بانک های کشور پیش آمده بود و روند جاری شدن تسهیلات در پروژه کند شده بود . بالاخره باید سریع تر تصمیم گیری کرد در این ارتباط ما تلاش کردیم که این جریان را فعال کنیم و ظرف مدت کوتاه تقریبا یکی یا دو هفته این اوراق سلف انتشار یافت و به فروش رسید.

 
*خاصیت و عواقب اوراق سلف
همواره تهیه اوراق سلف برای شما یک خاصیتی ریسکی دارد. که پروژه به موقع به تولید نرسد این اوراق بر روی مجموعه یک فشار می گذارد که تلاش بیشتری بکند . زمان به سرعت می گذرد و سر یکسال شما باید قادر به بازپرداخت وجه اوراق باشید. یعنی هم اصل این پول را و هم سود آن را باید بپردازید. با توجه به کاهش نرخ سود بانکی اوراق سلف با نرخ بالای 20 درصد جذابیت خاص خود را دارد و برای کسانی که منابع ریالی متراکم در بانک ها داشتند از خرید این اوراق سود بیشتری حاصل می شد. در مقطعی که پروژه در حدود 85 تا 90 درصد پیشرفت دارد و بخاطر عدم منابع مالی کافی سرعت پیشرفت کند شده است این اوراق بسان یک خون تازه در این مقطع کارساز است.

امیدواریم با تمهیدات پیش‌بینی شده فاز نخست پروژه بزودی به بهره‌برداری برسد.برای ما سرمایه گذار نیز این موضوع  اهمیت را دارد که بتوانیم به اوراق سلف درشهریور ماه سال آینده پاسخ بدهیم. ما باید شدت کار و نیروی انسانی تزریق شده به پروژه را آنچنان افزایش بدهیم که طبق برنامه محصولات را حتما در 3 ماهه اول سال آینده بدست بیاوریم و اطمینان پیدا بکنیم از طریق فروش این محصولات پاسخگوی بازپرداخت منابعی که در اوراق سلف استفاده کرده ایم هستیم . ضمناً باید توجه داشت که بهاء میعانات گازی نیز باید پرداخت گردد که خوراک ارزانی هم نیست .

 
*رفع محدودیت های موجود در بازار فروش کاندنسیت
خوراک پالایشگاه های دنیا نفت خام است. کشور ما و بلکه کشورهای خاورمیانه نیز از صادر کنندگان نفت خام هستند و اما بازار و تقاضا برای کاندنسیت (میعانات گازی) کم است . کاندنسیت  یک ماده خامی است که خیلی بازار خاصی در انتظارش نیست و هم تولید و هم بازار آن محدود است.

در دنیا  4 کشور به آن دسترسی دارند .کشورهایی چون ایران،قطر،استرالیا و بعد از جریان های شیل گس و منابع هیدروکربنی که در آمریکا زیاد شده این کشور هم به این جمع اضافه شده که می تواند این محصول را عرضه کند . پالایشگاه ستاره خلیج فارس یک راه حل خوب برای مصرف میعانات گازی میدان بزرگ گازی پارس جنوبی(به ازای هر فاز روزانه 40 هزار بشکه استحصال می‌شود) است و روزانه 360 هزار بشکه در روز را مصرف و به بنزین یورو 4 و سایر فرآورده ها تبدیل می شود که این خود ارزش افزوده بیشماری برای کشور ایجاد می کند . به علت استفاده از کاندنسیت در پروژه ستاره خلیج فارس اهمیت ملی آن خیلی بالاتر از اهمیت بنگاهی برای سرزمین ما هست.

معتقدم صادر کردن مواد خام مترادف با بیکاری است، هرگاه ماده خامی صادر شود، مطمئن باشید چند شغل را از دست داده‌ایم، در حالی که اگر این مواد حتی در یک مرحله هم تبدیل شود، اشتغال ایجاد می‌کند؛ بنابراین این پروژه در کشور از اهمیت بالایی برخوردار است. پالایشگاه ستاره خلیج فارس یکی از نمادهای اصلی اقتصاد مقاومتی است دلیل آن را نگهداشت ارزش افزوده ایجاد شده از فروش محصولات این پالایشگاه در داخل کشور است.همچنین برنامه داریم با استفاده از ظرفیت مازاد هیدروژن پالایشگاه در حوزه پتروشیمی نیز وارد شویم و به طور کامل از امتیازات این پالایشگاه بهره مند شویم.

 
*اثر رفع تحریم ها و برجام در پیشرفت پروژه
از تجهیزات پالایشگاه قسمت زیادی باقی نمانده، وقتی می‌گوئیم ٨٥ درصد یعنی تجهیزات باقیمانده عدد بالایی نیست، هرچند در پروژه‌ها همان چهار یا پنج درصد پایانی خیلی زمان بر است. شرايط كنوني پيشرفت پروژه حاكي از تمركز بر اجراي سطح وسيعي از عمليات و تامين تجهيزات بوده كه اين روند در سالهاي اخير به ويژه در دوره پس از برجام آهنگ سريعتري به خود گرفته است .

كند شدن توسعه اين پروژه طي ادوار گذشته عمدتا به دليل مواجه شدن با محدوديت هاي ناشي از تحريم هاي بين المللي ، عدم تامين به موقع منابع مالي و تغييرات مديريتي در سازمان شركتهاي كارفرما و پيمانكاران طرح بوده كه اكنون با ايجاد گشايش هاي بين المللي به ويژه در حوزه مبادلات پولي و كالا زمينه سرعت گرفتن توسعه اين طرح فراهم شده است .

 
*جلسه های کاری در بالاترین سطح تصمیم گیری
از نظر ساختاری 3 شریک (شرکت تاپیکو،صندوق بازنشستگی نفت و شرکت ملی پالایش و پخش) با طبیعت های مختلفی کاری بر سر این پروژه مشغول به کار هستند.با توجه به این موضوع تکمیل فاز اول پروژه ستاره خلیج فارس در برنامه های وزارت نفت و ستاد فرماندهی اقتصاد مقاومتی بصورت هر دو هفته یکبار همه مجموعه افراد و شرکای درگیر در این پروژه در حضور وزیر نفت جلسه دارد و آخرین وضعیت کار مرور می شود.

احتیاج است در یک جلسه با بالاترین فرد و نهاد به بررسی و رصد پیشرفت پروژه بپردازیم.در این جلسه به غیر از وزیر نفت،قائم مقام ایشان آقای وزیری هامانه به عنوان ناظر و هماهنگ کننده این مجموعه ها هستند .مدیر عامل و هیات مدیره ستاره خلیج فارس ، پیمانکار پروژه شرکت «فلات» ، مدیر عامل شرکت پالایش و پخش آقای کاظمی ، مدیران عامل شستا آقای نوروززاده و تاپیکو حضور دارند.

 
*طراحی ساختار مدیریتی پالایشگاه ستاره خلیج فارس
در حال حاضر بیش از 10 هزار نفر در بخش ساختمان و نصب این پالایشگاه مشغول به کار هستند. براساس ضروریات و تکلیف وزارت نفت به دنبال مشخص کردن نحوه تامین نیروی انسانی این پالایشگاه هستیم.در جلسه های مشترک به دنبال ایجاد بستر مناسب برای جذب نیروهای مورد نیاز، کارآمد و متخصص و آموزش نیروهای لازم برای اداره این پالایشگاه بوده و هم اکنون در حال طراحی ساختار مدیریتی پالایشگاه در زمان بهره‌برداری با متخصصان در شرکت ملی پالایش و پخش فرآورده‌های نفتی ایران هستیم.

یکی دیگر از دلایل و مشکلات کندی این پروژه به نظر تفاوت فرهنگی شهر محل استقرار و مردم خونگرم آنجا هست. در شهر بندرعباس درست است که سالهاست یک پالایشگاه بزرگ مشغول بکار است  ولی در این شهر به مانند شهرهای اهواز و آبادان فرهنگ نفتی جاری و ساری نشده است. بندرعباس شهری است با فرهنگ بازرگانی خاص خودش و شما نمی توانید تمام متخصص ها را به رغم تمام علاقه ای که ما و حتی نمایندگان مجلس آن شهر و استان دارند از درون خود شهر بندرعباس و استان هرمزگان تامین کنیم.برعکس تمام پالایشگاه ها که ابتدا توسط دولت ساخته و بعدا خصوصی شده است این پالایشگاه از روز اول خصوصی اعلام شده است و از روز اول در این پروژه نیروهای ماهر و با سابقه که با هزینه شرکت نفت آموزش دیده باشند حضور ندارد.

 
*اولویت اصلی تاپیکو
تاکنون حدود چهار میلیارد یورو هزینه شده است. با تزریق این میزان نقدینگی هرچند از میزان پیش‌بینی شده اولیه فراتر رفته است؛ ولی به ٨٥ درصد رشد فیزیکی دست یافته که امیدواریم با مدیریت صحیح منابع مالی هر چه سریع‌تر شاهد بهره‌برداری از این پروژه ملی باشیم.در بحث منابع مالی نباید مدیریت صفر تا صد داشت. جریان منابع مالی به داخل سیستم همیشه باید برقرار باشد که این امر نیازمند یک مدیریت قوی است.

این ضعف مدیریتی و عدم برنامه ریزی صحیح و روش اجرائی پروژه طی سالیان گذشته و عدم ثبات مدیریت است که باعث طولانی شدن اجرای پروژه گردیده است. تنها اولویت کنونی هلدینگ تاپیکو هم اکنون تکمیل پروژه ستاره خلیج فارس است. با توجه به حجم پروژه‌های نیمه کاره و در دست اجرای شرکت تاپیکو، راه‌اندازی فاز نخست و پس از آن بهره‌برداری کامل از سه فاز پالایشگاه ستاره خلیج فارس، مهمترین و تنهاترین اولویت شرکت تعریف شده است که با تمام توان به دنبال اجرای آن هستیم.

تاپیکو ٤٩ درصد سهام این پالایشگاه را دارد، دلیلی وجود ندارد که تنها به اندازه سهم‌مان پول و نقدینگی تزریق کنیم؛ بلکه باید در مراحل اجرایی و عملیاتی هم حضور داشته باشیم.دلیل عمده تاخیر در اجرای این پروژه ملی هم‌زمانی آن با بحث خصوصی‌سازی، تحریم، مدیریت نامناسب منابع مالی و عدم ثبات مدیریت در این پروژه بزرگ بوده است.

پیچیدگی کار به لحاظ احداث نخستین واحد پالایشگاهی با خوراک میعانات گازی ، آغاز کار در بدترین شرایط مالی کشور، مدل خاص مشارکت بخش خصوصی و دولتی و تغییر متوالی مدیریت‌ها از جمله مهمترین علل تاخیر در عملیات اجرایی این پروژه است.به هر حال به عنوان یک تکلیف راه اندازی خط یک پالایشگاه ستاره خلیج فارس تکلیف بر دوش همه ما مسئولین است.

چهارشنبه ۱۷ آذر ۱۳۹۵ ساعت ۱۴:۳۹