حمله روسیه به داعش و قیمت نفت

به گزارش «ميزنفت»،دیلی تلگراف نوشت:

دستور ولادیمیر پوتین رئیس جمهور روسیه به آغاز بمباران اهدافی در سوریه موجب سردرگمی بسیاری از صاحب نظران سیاسی در واشنگتن و لندن در مورد هدف راهبردی نهایی روسیه در خاورمیانه (غرب آسیا) شده است.

عملیات بمب افکن های روسیه بر ضد اهداف مخالفان در سوریه صرف نظر از تقویت رژیم بشار اسد، بزرگترین استقرار نیروهای مسکو در این منطقه از زمان مداخله شوروی در افغانستان است.

قیمتهای بالای نفت به حاکمیت شوروی جسارت بخشید و به دولت ضعیف شده کمونیست در تامین بودجه لازم برای جنگ سرد خود در برابر غرب علاوه بر تامین نیازهای ملت خود در داخل کمک کرد. تاکنون صادرات نفت نقش حیاتی برای پر کردن خزانه مسکو داشته و تقریبا تامین کننده هفتاد درصد ارز خارجی آن بوده است.

اتحاد شوروی با اعزام نیرو به افغانستان همچنین تهدیدی برای مسیر حیاتی انرژی غرب در خلیج فارس و مجموعه ای از دولتهای نفتخیز وابسته به آمریکا در میان شیخ نشین های تازه مستقل منطقه بود. مقامات شوروی امیدوار بودند حضور نظامی شان در منطقه با بالا نگاه داشتن قیمتهای نفت برای آن و وارد کردن فشار اقتصادی بر دولتهای صنعتی مصرف کننده در غرب به پیروزی مسکو در جنگ سرد بیانجامد. اما آن راهبرد شکست خورد و سقوط قیمتهای نفت در دهه بعد موجب ورشکستگی کرملین شد و میخائیل گورباچف را مجبور به اصلاحات پرسترویکا و گلاسنوست نمود که نهایتا به فروپاشی اتحاد شوروی انجامید.

پوتین- که به عنوان رئیس سابق کا گ ب  ثمره جنگ سرد است- امروز با همان معضل مواجه است. سقوط قیمتهای نفت که متحدان اصلی آمریکا در منطقه - عربستان سعودی، امارات عربی، قطر و کویت- طراح آن بوده اند،‌ اقتصاد روسیه را فلج می کند.

روسیه اکنون برای اولین بار از سال 2009 دچار رکود است و مانند دوره جنگ سرد، نفت همچنان بزرگترین منبع درآمدهای صادراتی آن است. طی 12 ماه گذشته ارزش روبل در برابر دلار آمریکا حدود 43 درصد سقوط داشته است و تورم قیمتهای مصرفی اوایل امسال به بالا ترین سطح طی سیزده سال رسید. اگر قیمتهای نفت طی سال آینده بطور متوسط همچنان کمتر از بشکه ای 50 دلار باشد، ممکن است مردم روسیه با مشکلاتی که از مدتها قبل متحمل شده اند، رهبری پوتین را که این کشور را در مسیر رویارویی با آمریکا قرار داد، به زیر سوال ببرند.

با توجه به مازاد عرضه نفت در بازار به میزان حداقل دو میلیون بشکه در روز و عدم تمایل روسیه و عربستان سعودی به کاهش تولیدشان، مداخله پوتین در سوریه تلاشی برای خنثی کردن راهبرد تحت رهبری آمریکا برای ورشکسته ساختن مسکو است.

عملیات جنگنده های روسی و استقرار حدود 500 نیرو در شهر بندری لاذقیه تاکنون تاثیر چندانی بر قمیتهای نفت نداشته است. اما این وضعیت به سه علت بزرگ ممکن است بطور چشمگیری تغییر کند:

اول اینکه، شرایط برای عربستان سعودی و متحدانش در خلیج فارس که جناح مخالف در سوریه را در جنگ با رژیم اسد و دولت اسلامی (گروه تکفیری صهیونیستی داعش) تامین مالی می کنند، سخت تر خواهد شد. ریاض قبلا مجبور شده است حدود 73 میلیارد دلار از دارایی های خارجی اش را به منظور تقویت اقتصادش از بانکها خارج کند و باید هزینه جنگ بر ضد حوثی ها را تامین نماید.

رژیم عربستان سعودی، مانند روسیه، تحت فشار اقتصادی شدید ناشی از کاهش قیمتهای نفت قرار دارد. خاندان حاکم آل سعود تحت حاکمیت ملک سلمان پادشاه جدید علنا مورد انتقاد شاهزادگان است. راهبرد بحث برانگیز تولید بی سابقه تقریبا  10.5 میلیون بشکه در روز، باوجود کاهش تقاضا، تهدیدی در جهت فروپاشی خاندان سلطنتی آل سعود است. رژیم سعودی می تواند یا با ادامه جنگ نیابتی بر سر قیمت نفت بقاء این سلسله را به خطر اندازد و یا با کاهش تولید موجب افزایش قیمت نفت شود. احتمال کوتاه آمدن آن بیشتر است.

دوم، حضور روسیه منجر به تشدید بیش از پیش تنش در منطقه ای می شود که حدود یک پنجم نفت جهان و بخش قابل ملاحظه ای از گاز طبیعی آنرا تامین می کند. گرچه مخاطرات سیاسی هنوز در قیمتهای نفت که کمتر از بشکه ای 50 دلار است،‌ منعکس نشده است، با تلاش پوتین برای ایجاد یک موقعیت راهبردی برای مسکو در منطقه این روند ممکن است تغییر کند.

بالاخره آنکه روسیه موقعیت ایران به عنوان دشمن دیرینه عربستان سعودی را تقویت کرده است. گرچه ایرانیان به توافقی برای لغو تحریم های اقتصادی در ازای محدود کردن برنامه هسته ای شان دست یافته اند، نتیجه کار هنوز قطعی نیست.

ایران از قیمتهای پایین نفت و تحریم ها که مانع از درآمد حداکثری آن از منابع غنی اش می شود، لطمه دیده است. ایرانیان خواهان افزایش تولید نفت به میزان یک میلیون بشکه در روز اند اما به علت سلطه شرورانه عربستان سعودی بر سازمان کشورهای صادرکننده نفت (اوپک) در تنگنا قرار دارند.

با توجه به اینکه روسیه ظاهرا از متحدان ایران در سوریه حمایت می کند،‌  تهران در نشست آینده اوپک در ماه دسامبرممکن است احساس کند از جسارت بیشتری برای محک زدن عزم عربستان سعودی برخوردار است.

البته مداخله مستقیم روسیه در سوریه ممکن است به پافشاری هر چه بیشتر همه طرفهای درگیر در جنگ بر سر قیمت جهانی نفت بر سیاست های کنونی شان مبنی بر سقوط بیش از پیش قیمت نفت بیانجامد. نتیجه ادامه این جنگ فرسایشی برای دوازده ماه دیگر می تواند فروپاشی دولتهای ریاض و مسکو باشد.
در هر مورد، قیمتهای نفت به سرعت افزایش خواهد یافت.

دوشنبه ۱۳ مهر ۱۳۹۴ ساعت ۱۸:۰۲