دولت عربستان و خیانت نفتی
سید غلامحسین حسن تاش روز سه شنبه در ستون یادداشت روزنامه شرق نوشت : دولت عربستان نه تنها در یک سال اخیر در خلاف جهت نیاز بازار مرتبا بر میزان تولید و عرضه نفت خام خود افزوده است بلکه اصلی ترین مانع در مسیر تصمیم گیری اوپک برای کنترل تولید بوده است.
به گزارش«ميزنفت»، اقتصاددان قیمت جهانی نفت چندماهی است که در مسیر نزولی قرار گرفته است. مهم ترین دلیل افت قیمت نفت فزونی عرضه بر تقاضاست. درحال حاضر حدود ٢,٥ میلیون بشکه عرضه مازاد در بازار نفت وجود دارد.
دراین میان می توان دولت عربستان سعودی را اصلی ترین عامل سقوط قیمت نفت دانست. دولت عربستان نه تنها در یک سال اخیر در خلاف جهت نیاز بازار مرتبا بر میزان تولید و عرضه نفت خام خود افزوده است بلکه اصلی ترین مانع در مسیر تصمیم گیری اوپک برای کنترل تولید بوده است.
سازمان اوپک در گذشته در بسیاری از مقاطعی که بازار دچار مازاد عرضه و قیمـت های نفت رو به کاهش بوده است، با کاهش تولید خود از سقوط قیمت نفت جلوگیری کرده است. اما در یک سال اخیر، کشور عربستان مانع تصمیم گیری اوپک برای کاهش تولید شده است. عربستان درحال حاضر بیش از یک سوم کل نفت خام سازمان اوپک را تولید می کند و ١١ عضو دیگر اوپک کمتر از دو سوم باقی مانده را تولید می کنند.
این در حالی است که تصمیمات اوپک نیز نیازمند اتفاق آراست. پس مسلم است که بدون همراهی این کشور، رسیدن اوپک به جمع بندی برای کاهش تولید ممکن نیست.به این ترتیب دولت عربستان که خود را حامی اسلام و خادم حرمین شریفین می داند، با کمتر از ٣٠ میلیون نفر جمعیت که کمتر از هفت درصد کل جمعیت کشورهای عضو اوپک را تشکیل می دهند.
این کشور عملا سیاست کاهش قیمت خود را به بیش از ٤٣٨ میلیون نفر جمعیت اوپک که اغلب قریب به اتفاق نیز مسلمان هستند، تحمیل می کند. بدون شک اگر عربستان در مسیر کاهش تولید اوپک برای حفظ قیمت همکاری کند و سهم و نقش خود را در این زمینه بپذیرد، بقیه اعضای اوپک نیز در این مسیر همکاری خواهند کرد و حتی در این صورت می توان مشارکت بسیاری از غیراوپکی ها مانند مکزیک و عمان و شاید روسیه را جلب کرد.
البته عربستان حتما باید در میان اوپکی ها بیشترین کاهش تولید را تقبل کند چراکه همواره در جریانات مختلفی مانند تحولات بهار عربی، تحریم نفتی جمهوری اسلامی ایران، مشکلات ونزوئلا و نیجریه و دیگران از فرصت استفاده کرده و سهم بازار آنها را از آن خود کرده است. عربستان سعودی با این روش خود نه تنها به بیش از ٤٠٠ میلیون نفر جمعیت کشورهای کمترتوسعه یافته، خیانت می کند بلکه به مردم کشور خود نیز ستم روا می دارد. با یک محاسبه سرانگشتی می توان این مساله را روشن کرد.
فرض کنیم عربستان سعودی دو میلیون بشکه از تولید نفت خود کم کند و با این اقدام عربستان سایر کشورها (چه در اوپک و چه خارج از اوپک) جمعا یک میلیون بشکه از تولید خود بکاهند و جمع کاهش تولید به سه میلیون بشکه برسد، دراین صورت قیمت جهانی نفت قطعا بیش از ٣٠ دلار در بشکه افزایش خواهد یافت و عربستان روزانه درآمد دومیلیون بشکه نفت ٤٥ دلاری، یعنی حدود ٩٠ میلیون دلار را از دست خواهد داد و به جای آن ٥,٥ میلیون بشکه مابقی صادرات خود را به قیمت حدود ٧٥ دلار خواهد فروخت، یعنی ١٦٥ میلیون دلار در روز از این محل عایدی بیشتر خواهد داشت که اگر آن ٩٠ میلیون دلار را کسر کنیم، حدود ٧٥ میلیون دلار افزایش درآمد روزانه عربستان خواهد بود، درحالی که روزانه دو میلیون بشکه نیز از ذخایر نسل های آینده عربستان کمتر برداشت خواهد شد.
عربستان ادعا می کند که کاهش قیمت نفت برای جلوگیری از سرمایه گذاری روی نفت خام های غیرمتعارف در آمریکای شمالی و برای حفظ سهم بازار اوپک است. اما شواهد نشان می دهد که این ادعا صادقانه نبوده وتنها بهانه ای برای ساقط کردن قیمت نفت است. از شروع سرمایه گذاری های عظیم روی نفت و گاز شِیلی در ایالات متحده و شن های آغشته به نفت در کانادا حداقل هفت، هشت سال می گذرد و اینک تکنولوژی آنها به اندازه کافی توسعه یافته و زیرساخت های مربوطه فراهم شده و هزینه های تولید از این منابع کاهش یافته است درحالی که وزیر نفت عربستان در اجلاس ١٦٦ اوپک در اواخر دسامبر ٢٠١٤ تازه یادش افتاد که قیمت های بالای صد دلار، موجب اقتصادی شدن این منابع می شود.
این بازی عربستان تازه نیست. بیست وچندسال پیش «زکی یمانی»، وزیر پرسابقه اسبق عربستان، ناگهان از خواب بیدار شد و به یاد سهم بازار اوپک افتاد. ماجرا این بود که به دنبال سیاست هایی که کشورهای صنعتی مصرف کننده عمده نفت خام بعد از شوک افزایشی قیمت نفت در سال ١٩٧٣، در پیش گرفتند، تقاضا برای نفت اوپک از حدود سال ١٩٨٠ رو به کاهش گذاشت.
قیمت افزایش یافته نفت موجب اقتصادی شدن تولید نفت در مناطق غیر اوپک شد و سرمایه گذاری های عظیمی روی آن انجام شد. اگر اوپک از سال ١٩٧٥ قیمت را پایین آورده بود، مانع این سرمایه گذاری ها می شد و سهم بازار خود را حفظ می کرد. اما یمانی در سال ١٩٨٦ ظاهرا زمانی متوجه شد که قیمت بالای نفت موجب سرمایه گذاری روی بهینه سازی مصرف و روی سایر منابع انرژی و نفت غیراوپک می شود که همه آن اتفاق ها افتاده بود.
این در حالی بود که عربستان از سال ١٩٨٠ تا ١٩٨٦ بیش از همه اعضای اوپک تولید خود را کاهش داد و راه را برای غیر اوپکی ها باز کرد. بعدها افشا شد که سیاست سهم بازار پوششی بود بر تبانی سازمان سیا و دولت عربستان برای سقوط قیمت نفت، تا به ایران فشار بیاورند که قطع نامه پایان جنگ را بپذیرد، فرایند فروپاشی شوروی را تسریع کنند و معمر قذافی که غرب ستیز بود را تحت فشار قرار دهند. امروز هم باید به اهداف واقعی که پشت سیاست سهم بازار پنهان شده است, نگاه کرد.
عربستان علاوه بر مردم خود و مردم کشورهای عضو اوپک، به جامعه بشری هم ظلم می کند.
حتی اگر ادعای رقابت عربستان برای حفظ سهم بازار را بپذیریم، شاید این رقابت در مورد نفت خام های متعارف با نامتعارف قابل قبول باشد اما در مورد رقابت نفت خام با سایر منابع انرژی و خصوصا انرژی های پاک و حتی گازطبیعی (که به طور نسبی کم آلاینده تر از نفت است) پذیرفته نیست.
تاریخ نشان داده است که هیچ منبعی هرگز کاملا بی ارزش نمی شود و در چهار سال اخیر هم باوجود همه تلاش های کشورهای صنعتی برای رهایی از نفت خام در سبد انرژی خود، هنوز سهم نفت در این سبد قابل توجه و محوری است.
اما سؤال این است که چرا باید جامعه بشری بیشتر نفت مصرف کند و به طور متناسب آلودگی زیست محیطی بیشتری ایجاد کند و انرژی های پاک تر و کم آلاینده تر را کنار بگذارد و ذخایر نسل های بعدی که ممکن است با فناوری های جدید آینده به شکل مطلوب تری قابل استفاده باشد را هرچه زودتر از بین ببرد و کره زمین را به نابودی بکشد که آل سعود و رهبران عربستان به اهداف موهوم خود برسند!!
درایران، دولت محترم باید در آشکارکردن واقعیت های بازار نفت و دربرگرداندن قیمت نفت به سطوح قابل قبول فعال باشد.تا قبل از «برجام»، دیپلماسی انرژی ایران نیز به تبع وضعیت سیاست خارجی کشور به محاق رفته بود. اما اینک شرایط برای تحرک در این عرصه فراهم تر شده و توان تأثیرگذاری بر بازارهای جهانی نفت و گاز و بر سازمان ها و مجامع بین المللی مربوطه نیز مضاعف شده است، باید این شرایط جدید را درک کرد و از انفعال شرایط گذشته خارج شد.
کشوری که از غیبت ایران از بازار نفت بیشترین بهره را برده و به این دلیل و به دلایل مهم تر سیاسی و منطقه ای نسبت به حل مسئله پرونده هسته ای ایران بسیار نگران بود، تمام توان خود را به کار گرفت که مانع توافق شود و اینک به نظر می رسد که سعی دارد با ساقط کردن قیمت جهانی نفت به نوعی به کارشکنی های گذشته خود ادامه دهد. بنابراین دفاع از حقوق نفتی کشور و قیمت جهانی نفت، امروز به نوعی مکمل همان تلاش های منجر به حصول توافق(برجام)، در جهت حل مشکلات اقتصادی کشور است.
دولت می تواند با هماهنگ کردن دستگاه های ذی ربط و در فضای جدید بین المللی عربستان را قانع و وادار کند که هم بازار ایران را برگرداند و هم مانع سقوط قیمت جهانی نفت شود. باید روشن شود که میزان تولید و صادرات نفت این کشور چه ارتباطی با جمعیت و اقتصاد و نیاز ملی و سهمیه تاریخی آن در اوپک و پتانسیل واقعی ذخایر نفتی اش دارد؟ و با چه هدفی صورت می گیرد؟ چرا باید حقوق حقه کشورهای صاحب نفت به صورت مالیات تزایدی به جیب دولت های کشورهای صنعتی برود؟
تلاش برای باز پس گیری بازار ازدست رفته نفت کشور با تلاش برای اصلاح قیمت های جهانی نفت هیچ منافاتی با هم ندارد. بازپس گیری بازار حق ایران و برگرداندن قیمت به سطوح بالاتر و منطقی تر، حق ایران و همه اوپکی ها و بلکه همه مردم جهان است.
منبع : روزنامه شرق
دراین میان می توان دولت عربستان سعودی را اصلی ترین عامل سقوط قیمت نفت دانست. دولت عربستان نه تنها در یک سال اخیر در خلاف جهت نیاز بازار مرتبا بر میزان تولید و عرضه نفت خام خود افزوده است بلکه اصلی ترین مانع در مسیر تصمیم گیری اوپک برای کنترل تولید بوده است.
سازمان اوپک در گذشته در بسیاری از مقاطعی که بازار دچار مازاد عرضه و قیمـت های نفت رو به کاهش بوده است، با کاهش تولید خود از سقوط قیمت نفت جلوگیری کرده است. اما در یک سال اخیر، کشور عربستان مانع تصمیم گیری اوپک برای کاهش تولید شده است. عربستان درحال حاضر بیش از یک سوم کل نفت خام سازمان اوپک را تولید می کند و ١١ عضو دیگر اوپک کمتر از دو سوم باقی مانده را تولید می کنند.
این در حالی است که تصمیمات اوپک نیز نیازمند اتفاق آراست. پس مسلم است که بدون همراهی این کشور، رسیدن اوپک به جمع بندی برای کاهش تولید ممکن نیست.به این ترتیب دولت عربستان که خود را حامی اسلام و خادم حرمین شریفین می داند، با کمتر از ٣٠ میلیون نفر جمعیت که کمتر از هفت درصد کل جمعیت کشورهای عضو اوپک را تشکیل می دهند.
این کشور عملا سیاست کاهش قیمت خود را به بیش از ٤٣٨ میلیون نفر جمعیت اوپک که اغلب قریب به اتفاق نیز مسلمان هستند، تحمیل می کند. بدون شک اگر عربستان در مسیر کاهش تولید اوپک برای حفظ قیمت همکاری کند و سهم و نقش خود را در این زمینه بپذیرد، بقیه اعضای اوپک نیز در این مسیر همکاری خواهند کرد و حتی در این صورت می توان مشارکت بسیاری از غیراوپکی ها مانند مکزیک و عمان و شاید روسیه را جلب کرد.
البته عربستان حتما باید در میان اوپکی ها بیشترین کاهش تولید را تقبل کند چراکه همواره در جریانات مختلفی مانند تحولات بهار عربی، تحریم نفتی جمهوری اسلامی ایران، مشکلات ونزوئلا و نیجریه و دیگران از فرصت استفاده کرده و سهم بازار آنها را از آن خود کرده است. عربستان سعودی با این روش خود نه تنها به بیش از ٤٠٠ میلیون نفر جمعیت کشورهای کمترتوسعه یافته، خیانت می کند بلکه به مردم کشور خود نیز ستم روا می دارد. با یک محاسبه سرانگشتی می توان این مساله را روشن کرد.
فرض کنیم عربستان سعودی دو میلیون بشکه از تولید نفت خود کم کند و با این اقدام عربستان سایر کشورها (چه در اوپک و چه خارج از اوپک) جمعا یک میلیون بشکه از تولید خود بکاهند و جمع کاهش تولید به سه میلیون بشکه برسد، دراین صورت قیمت جهانی نفت قطعا بیش از ٣٠ دلار در بشکه افزایش خواهد یافت و عربستان روزانه درآمد دومیلیون بشکه نفت ٤٥ دلاری، یعنی حدود ٩٠ میلیون دلار را از دست خواهد داد و به جای آن ٥,٥ میلیون بشکه مابقی صادرات خود را به قیمت حدود ٧٥ دلار خواهد فروخت، یعنی ١٦٥ میلیون دلار در روز از این محل عایدی بیشتر خواهد داشت که اگر آن ٩٠ میلیون دلار را کسر کنیم، حدود ٧٥ میلیون دلار افزایش درآمد روزانه عربستان خواهد بود، درحالی که روزانه دو میلیون بشکه نیز از ذخایر نسل های آینده عربستان کمتر برداشت خواهد شد.
عربستان ادعا می کند که کاهش قیمت نفت برای جلوگیری از سرمایه گذاری روی نفت خام های غیرمتعارف در آمریکای شمالی و برای حفظ سهم بازار اوپک است. اما شواهد نشان می دهد که این ادعا صادقانه نبوده وتنها بهانه ای برای ساقط کردن قیمت نفت است. از شروع سرمایه گذاری های عظیم روی نفت و گاز شِیلی در ایالات متحده و شن های آغشته به نفت در کانادا حداقل هفت، هشت سال می گذرد و اینک تکنولوژی آنها به اندازه کافی توسعه یافته و زیرساخت های مربوطه فراهم شده و هزینه های تولید از این منابع کاهش یافته است درحالی که وزیر نفت عربستان در اجلاس ١٦٦ اوپک در اواخر دسامبر ٢٠١٤ تازه یادش افتاد که قیمت های بالای صد دلار، موجب اقتصادی شدن این منابع می شود.
این بازی عربستان تازه نیست. بیست وچندسال پیش «زکی یمانی»، وزیر پرسابقه اسبق عربستان، ناگهان از خواب بیدار شد و به یاد سهم بازار اوپک افتاد. ماجرا این بود که به دنبال سیاست هایی که کشورهای صنعتی مصرف کننده عمده نفت خام بعد از شوک افزایشی قیمت نفت در سال ١٩٧٣، در پیش گرفتند، تقاضا برای نفت اوپک از حدود سال ١٩٨٠ رو به کاهش گذاشت.
قیمت افزایش یافته نفت موجب اقتصادی شدن تولید نفت در مناطق غیر اوپک شد و سرمایه گذاری های عظیمی روی آن انجام شد. اگر اوپک از سال ١٩٧٥ قیمت را پایین آورده بود، مانع این سرمایه گذاری ها می شد و سهم بازار خود را حفظ می کرد. اما یمانی در سال ١٩٨٦ ظاهرا زمانی متوجه شد که قیمت بالای نفت موجب سرمایه گذاری روی بهینه سازی مصرف و روی سایر منابع انرژی و نفت غیراوپک می شود که همه آن اتفاق ها افتاده بود.
این در حالی بود که عربستان از سال ١٩٨٠ تا ١٩٨٦ بیش از همه اعضای اوپک تولید خود را کاهش داد و راه را برای غیر اوپکی ها باز کرد. بعدها افشا شد که سیاست سهم بازار پوششی بود بر تبانی سازمان سیا و دولت عربستان برای سقوط قیمت نفت، تا به ایران فشار بیاورند که قطع نامه پایان جنگ را بپذیرد، فرایند فروپاشی شوروی را تسریع کنند و معمر قذافی که غرب ستیز بود را تحت فشار قرار دهند. امروز هم باید به اهداف واقعی که پشت سیاست سهم بازار پنهان شده است, نگاه کرد.
عربستان علاوه بر مردم خود و مردم کشورهای عضو اوپک، به جامعه بشری هم ظلم می کند.
حتی اگر ادعای رقابت عربستان برای حفظ سهم بازار را بپذیریم، شاید این رقابت در مورد نفت خام های متعارف با نامتعارف قابل قبول باشد اما در مورد رقابت نفت خام با سایر منابع انرژی و خصوصا انرژی های پاک و حتی گازطبیعی (که به طور نسبی کم آلاینده تر از نفت است) پذیرفته نیست.
تاریخ نشان داده است که هیچ منبعی هرگز کاملا بی ارزش نمی شود و در چهار سال اخیر هم باوجود همه تلاش های کشورهای صنعتی برای رهایی از نفت خام در سبد انرژی خود، هنوز سهم نفت در این سبد قابل توجه و محوری است.
اما سؤال این است که چرا باید جامعه بشری بیشتر نفت مصرف کند و به طور متناسب آلودگی زیست محیطی بیشتری ایجاد کند و انرژی های پاک تر و کم آلاینده تر را کنار بگذارد و ذخایر نسل های بعدی که ممکن است با فناوری های جدید آینده به شکل مطلوب تری قابل استفاده باشد را هرچه زودتر از بین ببرد و کره زمین را به نابودی بکشد که آل سعود و رهبران عربستان به اهداف موهوم خود برسند!!
درایران، دولت محترم باید در آشکارکردن واقعیت های بازار نفت و دربرگرداندن قیمت نفت به سطوح قابل قبول فعال باشد.تا قبل از «برجام»، دیپلماسی انرژی ایران نیز به تبع وضعیت سیاست خارجی کشور به محاق رفته بود. اما اینک شرایط برای تحرک در این عرصه فراهم تر شده و توان تأثیرگذاری بر بازارهای جهانی نفت و گاز و بر سازمان ها و مجامع بین المللی مربوطه نیز مضاعف شده است، باید این شرایط جدید را درک کرد و از انفعال شرایط گذشته خارج شد.
کشوری که از غیبت ایران از بازار نفت بیشترین بهره را برده و به این دلیل و به دلایل مهم تر سیاسی و منطقه ای نسبت به حل مسئله پرونده هسته ای ایران بسیار نگران بود، تمام توان خود را به کار گرفت که مانع توافق شود و اینک به نظر می رسد که سعی دارد با ساقط کردن قیمت جهانی نفت به نوعی به کارشکنی های گذشته خود ادامه دهد. بنابراین دفاع از حقوق نفتی کشور و قیمت جهانی نفت، امروز به نوعی مکمل همان تلاش های منجر به حصول توافق(برجام)، در جهت حل مشکلات اقتصادی کشور است.
دولت می تواند با هماهنگ کردن دستگاه های ذی ربط و در فضای جدید بین المللی عربستان را قانع و وادار کند که هم بازار ایران را برگرداند و هم مانع سقوط قیمت جهانی نفت شود. باید روشن شود که میزان تولید و صادرات نفت این کشور چه ارتباطی با جمعیت و اقتصاد و نیاز ملی و سهمیه تاریخی آن در اوپک و پتانسیل واقعی ذخایر نفتی اش دارد؟ و با چه هدفی صورت می گیرد؟ چرا باید حقوق حقه کشورهای صاحب نفت به صورت مالیات تزایدی به جیب دولت های کشورهای صنعتی برود؟
تلاش برای باز پس گیری بازار ازدست رفته نفت کشور با تلاش برای اصلاح قیمت های جهانی نفت هیچ منافاتی با هم ندارد. بازپس گیری بازار حق ایران و برگرداندن قیمت به سطوح بالاتر و منطقی تر، حق ایران و همه اوپکی ها و بلکه همه مردم جهان است.
منبع : روزنامه شرق
سه شنبه ۷ مهر ۱۳۹۴ ساعت ۰۸:۵۶
کد مطلب: 9294
