همه به ایران رفتند جز ما

آسوشیتدپرس در گزارشی به قلم جرج جان از وین نوشت:

در شرایطی که کنگره امریکا در هفته گذشته سرگرم بررسی توافق هسته ای قدرت های جهانی با ایران بود، عرصه سیاست این کشور شاهد بحث های بسیار تندی درباره مزایا و معایب این توافق بود. اما سایر کشورهای جهان چنین وضعیتی نداشتند. آنها سرگرم احیای روابط خود با تهران بوده و تلاش می کردند توافق هایی با شرکت های ایرانی منعقد کنند. 

جمهوری خواهان در هفته گذشته تلاش کردند از پیشبرد توافق هسته ای قدرت های جهانی با ایران جلوگیری کنند، اما این تلاش آنها راه به جایی نبرد. قرار است کنگره امریکا، که اکثریت کرسی های آن را جمهوری خواهان در اختیار دارند، در روز سه شنبه رای گیری مجددی درباره این توافق انجام دهد. انتظار می رود این رای گیری نیز راه به جایی نبرد. 

با این حال، شرکت های امریکایی حتی بعد از اجرایی شدن مفاد توافق هسته ای بین ایران و قدرت های جهانی همچنان در حاشیه باقی خواهند ماند و امکان حضور گسترده در بازار ایران را پیدا نخواهند کرد، زیرا تحریم های اساسی امریکا علیه جمهوری اسلامی همچنان پا بر جا خواهد بود. با اجرای توافق هسته ای بین ایران و قدرت های جهانی، تنها آن دسته از تحریم های امریکا که در ارتباط با مسئله هسته ای ایران بوده است علیه جمهوری اسلامی برداشته شود.

تحریم هایی که امریکا در ارتباط با مسائل مربوط به تسلیحات، نقض حقوق بشر و حمایت از تروریسم علیه ایران وضع کرده است همچنان ادامه خواهد یافت. این تحریم ها هر گونه همکاری تجاری با ایران را ممنوع کرده اند و تنها امکان برخی تعاملات استثنایی با جمهوری اسلامی برای آنها وجود دارد. 

ویلیام مک گلون William McGlone، یک وکیل مستقر در واشنگتن که در زمینه قوانین و مقررات تحریمی تخصص دارد، می گوید: «شرکت های غیرآمریکایی در معرض تحریم های امریکا قرار ندارند.» وی می افزاید: «تا زمانی که شرکت های امریکایی در تعاملات خود با ایران و شرکت های ایرانی از شهروندان امریکایی استفاده نکنند و فعالیت های مرتبط با این تعاملات را در خاک امریکا انجام ندهند، مشمول تحریم های واشنگتن نخواهند بود.»

شرکت های امریکایی در چنین شرایطی فرصت های زیادی را از دست خواهند داد. کشور ایران با جمعیتی 80 میلیون نفری دارای اقتصادی 400 میلیارد دلاری است. این کشور چهارمین منابع بزرگ نفت خام جهان را در اختیار دارد. ایران همچنین دومین ذخایر بزرگ گاز طبیعی جهان را در خود جای داده است. ایران همچنین دارای زیرساخت های صنعتی و کشاورزی مناسبی است. 

در حالی که آیت الله علی خامنه ای، رهبر ایران، می گوید امریکا همچنان «شیطان بزرگ» است و هر گونه توافق و گفتگو با امریکا در ورای مسئله هسته ای را رد کرده است، دولت ایران از هیچ فرصتی برای کشاندن (شرکت های متعلق به) سایر کشورها به بازار ایران فروگذار نکرده است. 

در یک مجمع و نشست تجاری که ایران در اندکی بیش از یک هفته پیش برگزار کرد، امیر حسین زمانی نیا، معاون وزیر نفت ایران، اعلام کرد کشورش امیدوار است که شرکای خارجی در پروژه های نفت و گاز جمهوری اسلامی همکاری کنند. وی ارزش این پروژه ها را حدود 185 میلیارد دلار اعلام کرد. 

مقامات ایرانی همچنین از حضور شرکت های خارجی در بخش های صنعت و معدن کشورشان استقبال کردند. آنها همچنین بر حضور شرکت های خارجی در صنعت خودروسازی ایران تاکید کردند. شرکت کنندگانی از کشورهای اتریش، آلمان، اسپانیا، ایتالیا و سایر کشورها در این نشست حضور داشتند و تعداد آنها به بیش از 3 هزار نفر می رسید. هر یک از شرکت کنندگان مبلغ 1800 یورو (بیش از 2 هزار دلار) برای حضور در این نشست پرداخت کرده بود.

بر اساس آماری که اتریش منتشر کرده است اتحادیه اروپا در خلال تحریم هایی که در حدود یک دهه علیه ایران وضع شده است از فرصت های زیادی در این کشور منطقه غرب آسیا محروم شده است. میزان صادرات اتریش به ایران در سال 2004 حدود 400 میلیون یورو بود. اما با وضع تحریم ها علیه ایران میزان این صادرات به تدریج کاهش یافت به گونه ای که در سال میلادی گذشته (سال 2014) اتریش تنها حدود 200 میلیون دلار صادرات به ایران داشت. این در حالی است که اتاق بازرگانی اتریش امیدوار است میزان صادرات خود به ایران را در خلال چند سال آینده به بیش از یک میلیارد یورو برساند. 

البته هنوز هیچ یک از تحریم های وضع شده علیه ایران برداشته نشده است. حتی اگر تحریم ها علیه ایران برداشته شود، در صورتی که ایران به تعهدات خود عمل نکند، امکان و احتمال وضع دوباره این تحریم ها وجود دارد. این امر به معنای آن است که بسیاری از شرکت های چند ملیتی در آینده نزدیک به سرمایه گذاری های بزرگ در ایران مبادرت نخواهند ورزید. از سوی دیگر، در صورتی که تحریم های اروپا علیه ایران برداشته شود، بسیاری از ممنوعیت های مالی و تجاری که کشورهای عضو اتحادیه اروپا علیه جمهوری اسلامی وضع کرده اند برداشته خواهد شد. در چنین شرایطی بسیاری از شرکت های مستقر در 28 کشور عضو اتحادیه اروپا امکان حضور در بازار ایران را پیدا خواهند کرد. بسیاری از این شرکت ها در حال حاضر گام هایی را در زمینه حضور در ایران برداشته اند. 

برای مثال، سوئیس یک هیئت تجاری را در اواخر ماه آوریل گذشته روانه ایران کرد. اعزام این هیئت سوئیسی سه ماه پیش از توافق هسته ای بین ایران و قدرت های جهانی صورت گرفت. لوران فابیوس، وزیر امور خارجه فرانسه، نیز در 29 ژوئیه روانه تهران شد و با مقامات ایرانی، از جمله حسن روحانی، رئیس جمهور این کشور، دیدار کرد. فابیوس از روحانی خواست در ماه نوامبر از فرانسه دیدن کند. وزیر امور خارجه فرانسه در سفر به تهران تصریح کرد یک هیئت اقتصادی فرانسوی در آینده نزدیک به ایران سفر خواهد کرد. افزون بر این، وزیر امور خارجه و وزیر توسعه اقتصادی ایتالیا نیز در ماه میلادی گذشته روانه ایران شدند. در خلال این سفر، توافقنامه ای بین ایران و ایتالیا امضا شد که روابط تجاری بین دو کشور را تسهیل می کرد. 

انگلیس نیز در ماه میلادی گذشته سفارت خود را در ایران بازگشایی کرد. اسپانیا نیز در نظر دارد تا چند روز آینده یک هیئت تجاری را به ریاست وزیر خارجه این کشور روانه تهران کند. از سوی دیگر، فرانک والتر اشتاینمایر، وزیر امور خارجه آلمان، در نظر دارد در ماه اکتبر آینده روانه تهران شود. در ماه ژوئیه گذشته بود که زیگمار گابریل، وزیر اقتصاد آلمان، روانه ایران شد. 

روسیه نیز که همکاری های گسترده ای در حوزه هسته ای با ایران دارد به دنبال احیای معاملات تسلیحاتی گسترده با ایران است. در ماه میلادی گذشته، سورنا ستاری، معاون رئیس جمهور ایران، به روسیه سفر کرد. وی در این سفر تصریح کرد تهران سرگرم «مذاکرات فعال» با روسیه برای خرید دو نوع هواپیمای نظامی جدید است. خبرگزاری های دولتی روسیه نیز گزارش دادند که روسیه و ایران یادداشت تفاهمی در ارتباط با برنامه های گذشته امضا کرده اند که بر اساس آن سامانه دفاع موشکی اس.-300 به ایران فروخته خواهد شد. 

با این حال، شرکت های امریکایی تا مدتی در حاشیه باقی خواهند ماند و امکان حضور در بازار ایران را پیدا نخواهند کرد. 
مک گلون می گوید: «هر دو حزب دموکرات و جمهوری خواه امریکا به شدت از ادامه تحریم های اصلی علیه ایران حمایت می کنند.» وی می افزاید: «منافع کاهش تحریم ها علیه ایران برای شرکت های امریکایی محدود است.»

سه شنبه ۲۴ شهريور ۱۳۹۴ ساعت ۱۱:۰۴