پس از گذشت حدود یک سال از اختلافات نفتی ریاض و کویت، پای تهران هم به این مناقشه عربی باز شد تا یگانه میدان مشترک میان سه کشور در جهان، محل تبانی این 2 متحد استراتژیک اوپک علیه ایران شود.
عربستان سعودی و کویت در طول چند دهه گذشته تاکنون دو شریک استراتژیک در بازار نفت و در میان کشورهای عضو اوپک بودند، به طوریکه در طول یک سال گذشته همزمان با سقوط آزاد قیمت نفت و رقابت بر سر کاهش بهای طلای سیاه، کویت همواره از سیاستهای عربستان دفاع کرده است.
اما از حدود یک سال گذشته، این دو کشور بر سر توسعه میدانهای مشترک خود در خلیج فارس به اختلافاتی بر خوردند و به دنبال آن توسعه میدان الدوره را به علت عدم توافق در نحوه انتقال نفت و گاز آن، تعلیق کردند و همچنین اختلافات آنها بر سر توسعه میدان نفتی وافره و در ادامه در باره توسعه میدان خفجی به علت نگرانیهای زیست محیطی شدت گرفت.
تولید نفت از میدان مشترک خفجی در فلات قاره و در منطقه بیطرف میان عربستان سعودی و کویت، به بیش از 300 هزار بشکه در روز میرسد که نفت تولیدی آن به تساوی میان 2 کشور تقسیم میشود. تولید از میدان وافره هم بیش از 200 هزار بشکه در روز برآورد میشود. کویت و عربستان در دو حوزه نفتی «خفجی» و «وافره» به مساحت پنجهزار کیلومترمربع و با مجموع تولید روزانه حدود نیم میلیون بشکه نفت، بر اساس توافقنامهای 50 ساله، سهم مشترک دارند.
کویتیها به توجیهات سعودیها در بستن چاههای خفجی، به بهانههای زیست محیطی، با تردید مینگرند، از این رو چندی پیش در پی شکست مذاکرات با عربستان و تشدید اختلافات دو کشور، کویت رسما ارجاع اختلافات نفتی به دیوان بینالمللی لاهه را خواستار شد.
در ادامه، جنگ لفظی میان دو کشور بالا گرفت و سران جدید و جوان عربستان، با خط و نشان کشیدن برای کویت سه ونیم میلیون نفری با مساحتی که یکهزار کیلومترمربع از استان تهران کمتر است، مناقشه نفتی دو کشور را به فاز تازهای وارد کردند.
جانشین ولیعهد و وزیر دفاع عربستان در پی اعتراضات کویت و تأکید بر لزوم توقف بهرهبرداری از چاه نفتی مشترک «الخفجی» از جانب عربستان، کویت را به اشغال و الحاق آن به خاک کشورش تهدید کرد. محمد بن سلمان با تهدید به اشغال کویت، نه تنها چاه خفجی بلکه کل کویت را به لحاظ تاریخی بخشی از سرزمین عربستان خواند و در جلسهای گفت: «ما کویت را از چنگال صدام نجات دادیم و الان چه کسی او را از دست ما رها خواهد کرد. کویت هیچ دلیلی برای برتری بر ما را ندارد و کشوری است که یک چهارم ریاض وسعت دارد.»
کویت به نقطهای رسید که باید هزینه «خودبزرگبینی» سعودیها را پرداخت میکرد، از این رو، مقامات کویتی راهی دربار آلسعود شدند و مراتب ارادت خود را به برادر بزرگتر خلیجی خود اعلام کردند تا مناقشات میان دو کشور فروکش کند.
پس از حل این مناقشه نفتی، در اتاق فکر دربار سعودی، دو کشور سناریویی را تنظیم کردند تا ساز اختلاف بر سر توسعه میدان مشترک آرش را علیه ایران دوباره کوک کنند.
روزنامه الحیات به نقل از معاون وزیر امورخارجه کویت نوشت که کویت در مقابله با ایران بر سر میدان الدوره (آرش) با عربستان هماهنگ است. خالد جارالله چند روز پس از اعلام وزارت نفت ایران مبنی بر وجود طرحی برای سرمایهگذاری شرکتهای نفتی در میدان نفتی الدوره، به این روزنامه کویتی گفت: «دولت کویت منتظر پاسخ ایران به یادداشت اعتراضش است. عربستان هم در جریان این اقدام ایران قرار دارد و پیشبینی میشود عربستان هم اعتراضش را به مقامات ایرانی برساند. تاکنون برای توسعه میدان الدوره فعالیتی نشده و نیروی دریایی کویت از آن محافظت میکند. طرح سرمایهگذاری وزارت نفت ایران در این میدان، ناقض حقوق کویت و عربستان است.»
این در حالی است که از حدود دو سال گذشته تاکنون، طرح توسعه میدان گازی آرش (الدوره) بهعنوان پروژه مشترک کویت و عربستان که ایران هم در آن مشارکت دارد تا اطلاع ثانوی متوقف شده است. علت اصلی توقف اجری این پروژه نیز اختلاف عربستان سعودی و کویت بر سر نحوه شراکت در گاز تولیدی از این میدان است.
طبقه برنامه بهرهبرداری مشترک کویت و عربستان از میدان الدوره، قرار بود، گاز تولیدی در منطقه فراساحل از طریق دو خط لوله بین دو کشور تقسیم شود، اما سعودیها، کویت را تحت فشار قرار دادند تا کل گاز الدوره به بندر خفجی عربستان منتقل و از آنجا به کویت ارسال شود که کویتیها با این پیشنهاد مخالفت کردند.
از سوی دیگر، ایران هم بهعنوان ضلع سوم در توسعه این میدان مشترک منحصر به فرد، بیکار ننشست و در برآوردهای اولیه، حجم سرمایهگذاری در طرح توسعه این میدان را 150 میلیون دلار برآورد و برنامه کرد تا از منابع داخلی شرکت ملی نفت ایران، این سرمایهگذاری را تأمین کند، اما برنامه استقرار دکل و آغاز حفاری در این میدان، به علت مناقشات مرزی با کویت، معلق ماند و رسیدگی به پارهای از مسائل حقوقی این میدان در وزارت امورخارجه در دست پیگیری قرار گرفت.
در این میان، به نظر میرسد که سعودیها و کویتیها، مناقشات نفتی خود را به زمین ایران کشاندهاند تا با اعتراض به رقیب دیرینه خود در اوپک درباره توسعه میدان مشترک میان سه کشور، راهبرد آسیب زدن به مذاکرات ایران با 1+5 را پررنگتر از گذشته دنبال کنند.
کویت و عربستان، هر دو، ظرفیت مازاد در تولید نفت دارند. عربستان، بزرگترین صادرکننده نفت جهان، روزانه 9.6 میلیون بشکه نفت صادر میکند و مازاد ظرفیت تولید نفت آن هم بیش از سه میلیون بشکه در روز برآورد میشود. ظرفیت تولید نفت کویت هم حدود 3.2 میلیون بشکه در روز است که اکنون کمتر از سه میلیون بشکه تولید میکند.
دوشنبه ۹ شهريور ۱۳۹۴ ساعت ۰۷:۰۴