«تجدید« اینپکس در آزادگان

 میدان آزادگان بزرگ‌ترین میدان مشترک نفتی ایران و سومین میدان بزرگ نفتی جهان است. این میدان بزرگ مشترک با عراق در سال 76 کشف شد و حجم نفت درجای آن 42 میلیاردبشکه برآورد شده است.ابتدادر سال 82، شرکت ژاپنی اینپکس بعد از مذاکراتی شش ساله،توسعه بخش جنوبی میدان آزادگان را برعهده گرفت.

طبق زمان بندی قرارداد، بایدتا نیمه دوم سال 86 از این میدان روزانه 50 هزار بشکه نفت خام برداشت می‌شد و بعد از گذشت یک سال تولید به 150 هزار بشکه می رسید اما این شرکت ژاپنی به بهانه های مختلف، فعالیت چندانی برای توسعه این میدان انجام نداد و در نهایت قرارداد با این شرکت، پس از ۵ سال لغو شد.

سپس طرح توسعه این میدان در سال ٨٦ به طور مشترک به شرکت ملی حفاری ایران و شرکت ملی مناطق نفت‌خیز جنوب واگذار شد و در پایان همان سال، تولید روزانه نفت از میدان آزادگان جنوبی به ٢٠ هزار بشکه رسید و با پایان مرحله دوم تولید زودهنگام این میدان در ابتدای سال 88، تولید نفت این میدان به حدود ٥٠ هزار بشکه در روز افزایش یافت.

با آغاز تولید نفت از این میدان،اطلاعات مفيدي از سوي مهندسان ایرانی به دست آمد كه در اصلاح شیوه توسعه آن نقش مهمي داشت. اطلاعات به دست آمده، نشان داد که شرکت اینپکس اشتباهات متعددی در تحلیل شرایط این میدان و برنامه ریزی برای توسعه آن داشته است. به عنوان مثال،‌ ژاپنی ها زمان نمكي شدن نفت این میدان را پنج سال پس از آغاز توليد از آن مي‌دانستند اما مشخص شد این میدان از همان بدو راه‌اندازي، به احداث واحد نمكزدايي نياز دارد.

همچنین ژاپنی ها ميزان توليد هر چاه در میدان آزادگان جنوبی را روزانه ۷ هزار بشكه نفت در نظر گرفته بودند در حالی که میزان تولید واقعی هر چاه حدود نصف این رقم بود.يكي ديگر از ايرادات بزرگ طرح ژاپنی ها، دوري چاه‌ها از نقطه صفر مرزي بود در حالي كه عراقي‌ها دكل‌هاي خود را در نزديكي نقطه صفر مرزي جاي داده بودند و به شکل حداکثری از این میدان مشترک برداشت می کردند.

با وجود روند مناسب توسعه این میدان نفتی توسط شرکت های داخلی، وزارت نفت در مهرماه 89 توسعه این میدان را در قراردادی 12 میلیارد دلاری به شرکت چینی سی.ان.پی.سی واگذار کرد. اما این شرکت چینی نیز به تعهدات خود پایبند نبود و نهایتا در ابتدای سال 93 از طرح توسعه میدان آزادگان جنوبی خلع ید شد و توسعه این میدان نفتی برعهده شرکت مهندسی و توسعه نفت (متن) قرار داده شد. بر این اساس قرار است در فاز اول، تولید این میدان به 320 هزار بشکه در روزتا پایان سال 95 برسد و در فاز دوم، میزان تولید آن به 600 هزار بشکه در روز برسد. توسعه کند این میدان نفتی در حالی انجام می شود که عراق از شهریور 92 تنها از میدان مجنون ـ که بخشی از میدان آزادگان جنوبی محسوب می شود ـ روزانه 185 هزار بشکه نفت استخراج می‌کند و قرار است این میزان را به زودی به 400 هزار بشکه در روز برساند.

مشکل وزارت نفت درتامین منابع مالی برای توسعه این میدان نفتی موجب شده است که فازهای تکمیلی این پروژه برای معرفی به شرکت های خارجی در کنفرانس لندن انتخاب شود. حتی در هفته های اخیر و پس از سفر هیئت اقتصادی ژاپن به ایران، معاون اول مدیر عامل شرکت اینپکس از تمایل این شرکت ژاپنی برای حضور دوباره در بخشبالادستی صنعت نفت ایران پس از لغو تحریمها خبر داده است و وزیر نفت نیز از آمادگی ایران برای مذاکره در این زمینه سخن گفته است. به عبارت دیگر، با وجود تجربه تلخ حضور شرکت اینپکس در توسعه میدان آزادگان جنوبی، احتمال زیادی وجود دارد که زنگنه بار دیگر اجرای فاز دوم توسعه این میدان را به این شرکت ژاپنی بسپارد!

این شرایط در حالی است که وزارت نفت با تامین مالی این پروژه با استفاده از سرمایه های مردمی به آسانی می‌تواند مشکل اصلی خود برای توسعه این میدان نفتی را حل کند که این امر در گرو استفاده از یک ابزار مناسب مالی است. برای حل مشکل تامین مالی این طرح سودآور، لازم است تنها بخشی از نقدینگی 800 هزار میلیارد تومانی موجود در جامعه با استفاده از ابزار «صندوق سرمایه‌گذاری پروژه» جمع آوری شود. این ابزار کارآمد تامین مالی اخیرا توسط سازمان بورس توسعه داده شده و تاکنون در یک پروژه مسکن نیز مورد استفاده قرار گرفته است.

در این روش، سرمایه‌ لازم برای اجرای پروژه، از طریق تبدیل مالکیت پروژه و منافع حاصل از آن به سهام قابل عرضه برای عموم مردم به دست می‌آید. با استفاده از این روش، تأمین مالی این پروژه‌ها به‌صورت ریالی انجام می‌گیرد و این امر توسعه‌ ساخت تجهیزات در داخل کشور و تقویت توان داخلی را به‌همراه می‌آورد.
 
 
 

شنبه ۳۱ مرداد ۱۳۹۴ ساعت ۱۱:۱۷