از گازگرفتگی تا تخم سوسک!

 آنا اسفندیاری / نفت سیاه شازند این روزها بوی سرخ خون می دهد . مرگ این روزها سایه انداخته است روی سر متخصصان و کارگرانی که نفس های پالایشگاه به نفس شان بسته است و در دو هفته گذشته در دستکم سه بار نشت گاز سمی، ۲۰ نفر از جمع شان کشته شده اند یا به شدت آسیب دیده اند. 

در نخستین حادثه، که هفتم اردیبهشت امسال رخ داد سه کارگر و ۲ آتشنشان در برج واحد ۱۸ با استنشاق گاز سولفید هیدروژن مسموم شدند،‌ به کما رفتند و جان شان را از دست دادند. چند روز پس از این حادثه، برادر یکی از کشته شدگان که از کارکنان همان پالایشگاه است در گفتگو با ایلنا از حقایقی دردناک پرده برداشت مثلا این که ۳ کارگر در جریان تعمیرات اساسی آن واحد، پس از اعلام رسمی امن بودن محیط ( پرمیت کار ) از سوی واحد بهره برداری، وارد برج شده بودند و انتظار چنین حادثه ای را نداشتند. 

به گفته او تجهیزات درمانی نیز برای احیای مسمومان در محل کافی نبود و آمبولانس ها در حقیقت ۳ جسد به بیمارستان تحویل دادند؛ سه جسد جوان که خواب آرزوهای محال شان را از زندگی می دیدند. عجیب تر این است که در همان شب، بار دیگر نشت گاز سولفید هیدروژن و ورود آن به محل استراحت کارکنان در واحدهای ۱۸ و ۱۹ پالایشگاه باعث مسمومیت شدید ۸ کارگر شد. 

بدشگونی در شازند اما به اینجا ختم نشد. در شرایطی که شرکت ملی پالایش و پخش در برابر این فاجعه انسانی سکوت کرده بود، ‌تقریبا یک هفته بعد در ۱۵ اردیبهشت، ۸ کارگر دیگر با استنشاق گاز ازت در هنگام تخلیه کاتالیست از رآکتور مسموم شدند که تا این لحظه، ۲ نفرشان بنابر اخبار غیر رسمی جان شان را از دست داده اند و یک نفر وضعی به شدت وخیم دارد و احتمال مرگش بالاست، ۳ نفرشان هنوز در بخش اورژانس بستری اند و ۲ نفر ترخیص شده اند.
حوادث پالایشگاه شازند فقط همین ها نیست و مسبوق به سابقه است و پیش تر هم اتفاقاتی از این دست در این واحد رخ داده است برای نمونه و تقریبا یک ماه پیش، غذایی پر از تخم سوسک به کارکنان مرکز داده شد که باعث مسمومیت گروهی از آنها شد. 

در آبان سال ۹۳ نیز در جریان عملیات تعمیر ،‌ مواد سوختنی خطرناک، روی دست و پای دو تن از کارگران ریخت و آنها را روانه بیمارستان کرد.

به هر حال، حوادث شازند همچنان ادامه دارد و شواهد نشان می دهد علت وقوع بیشتر آنها، تقلای بی حاصل برخی مسئولان برای بهره برداری زودهنگام از آن و تمام کردن پروژه ها در زمانی کمتر از حد استاندارد برای صرفه جویی مالی بیشتر است که باعث شده اصول حفاظت و ایمنی کار مغفول بماند و فشار کاری بر کارکنان و احتمال وقوع حوادث خطرناک در محیط کار چند برابر شود. 

گواه حرف های ما نظر عیسی ثعلبی ،‌کارشناس ایمنی کار است که به ایلنا می گوید وقوع حوادث سریالی در پالایشگاه شازند به علت «تاکید بر اتمام هرچه سریع‌تر فرایند تعمیرات اساسی» و «مشکل تامین تجهیزات فنی مطمئن» است که احتمال بروز حادثه را چند برابر می کند. 

عباس کمیجان، نماینده مردم اراک،‌خنداب و کمیجان اما علت اصلی حادثه را کمبود تجهیزات امینی می داند و به ایسنا توضیح می دهد که در پالایشگاه ها، پتروشیمی ها و نیروگاه ها امکانات ایمنی و حفاظتی باید به گونه ای تعبیه شود که امکان وقوع حادثه را به حداقل برساند و اگر حادثه ای رخ داد نیز کمترین خسارت و آسیب را در پی داشته باشد در حالی که پالایشگاه شازند حداقل امکانات ایمنی را ندارد. این نماینده از مسئولان خواسته است بخشی از بوجه های حاصل از فروش نفت را صرف ایمن سازی این پالایشگاه کنند. 

از سوی دیگر شنیده ها حاکی از آن است که بسیاری از بخش های این پالایشگاه را چینی ها راه اندازی کرده اند که به نظر می رسد از سایر بخش ها ناایمن تر هستند. همچنین به گفته شماری از کارکنان پالایشگاه شازند که مایل نیستند نام شان فاش شود، مسئولان برخی بخش ها در سنجش ایمنی واحدها و آموزش کارکنان پیش از آغاز فعالیت های پر خطر، سهل انگاری می کنند و علاوه بر این پالایشگاه از تجهیزات پزشکی کافی برای احیای مسمومان نیز برخوردار نیست و با این اوصاف، وقوع حوادث بعدی در شازند چندان دور از ذهن نخواهد بود. 

حالا جاي این سوال وجود دارد كه چند جوان دیگر باید برای حفظ پالایشگاه کشته شوند تا مسئولان به فکر چاره جویی بیفتند؟ طنز تلخ ماجرا این است که پالایشگاه شازند به عنوان پالایشگاه سبز، مورد تقدیر سازمان حفاظت از محیط زیست قرار گرفته است که اگر از کارکنان غمگینش بپرسید منظور از پالایشگاه سبز چیست، معمولا لبخندی معنی دار تحویل می دهند و خلاصه اش می کنند : « پالایشگاه امن ....»

دوشنبه ۲۱ ارديبهشت ۱۳۹۴ ساعت ۱۶:۳۶