برای جنگ نفتکش ها پایانی نیست؟

مجید میرزاحیدری/ امروز، یکبار دیگر هر بشکه نفت خام نفت برنت دریای شمال با ۹۱ سنت افت ۴۵ دلار و ۶۸ سنت و هر بشکه نفت خام آب شیرین وست تگزاس اینتر مدیت نیز با ۷۹ سنت کاهش به قیمت ۴۵ دلار و ۱۹ سنت چوب حراج خورد.

دبیرخانه سازمان اوپک هم در آخرین گزارش خود، قیمت سبد نفت سازمان متبوع خود را که متشکل از نفت ۱۲ کشور بوده با کاهش چشمگیر ۳.۶ درصدی نسبت به قیمت جمعه گذشته،۴۳ دلارو ۵۵ سنت در هر بشکه اعلام داشت.

قرار گرفتن قیمت نفت در سراشیبی سقوط و کشدار شدن تنزل بهای این کالای استراتژیک از مدتها قبل، گمانه زنی ها بر ایستادن نرخ هر بشکه از نفت خام بر سکوی کمتر از ۴۰ دلار را هم در اذهان تداعی ساخته است.

پر واضح است، نزولی شدن سیر قیمت نفت از ماه ژوئن بدین سو، جدای از کاهش ۵۰ درصدی قیمت طلای سیاه و افت شدید در آمدهای نفتی کشورهای تولید کننده نفت، چهره نگران تعدادی از مدیران ارشد تولید کنندگان نفتی را بر افروخته تر کرده و سرنوشت درآمد های نفتی آنها را در هاله ای از ابهام فرو برده است.

از قرار معلوم، مشکلات کنونی بازار بین المللی نفت به مواردی چون "تلاش کم سابقه برای افزایش تولید در بین برخی از اعضای اوپک"، "سرازیر شدن بیش از سه میلیون بشکه ای شیل اویل آمریکا به بازار انرژی"و "افت شدید رشد اقتصادی در اتحادیه اروپا و چین" مربوط می شود که دست آخر، نتیجه ای جز" افت شدید تقاضا" و سقوط درآمدهای نفتی کشورهای تولیدکننده را در بر نخواهد داشت.

غیر قابل انکار است که این افت شدید قیمت نفت به کم سابقه ترین کاهش نرخ طلای سیاه در شش سال اخیر مشهور شده است.

حال در این بازار آشفته انرژی، سهیل بن محمد المزروعی وزیر نفت امارات متحده عربی بار دیگر تکرار داشته که تصمیم ماه نوامبر اوپک مبنی بر عدم کاهش تولید درست بوده و نفت شیل به بخش مهمی از عرضه جهانی نفت مبدل شده است؛بازار در سطحی به تعادل خواهد رسید که تولید کنندگان نفت معمول، می‌توانند با سود، نفت بفروشند، چه این قیمت ۶۰ یا ۸۰ دلار در هر بشکه باشد.

پیشتر، همپیمان دیگر نفتی او، یعنی وزیر نفت عربستان هم بر عدم کاهش تولید نفت و تعیبین تکلیف قیمت این کالا در بازار تاکید کرده بود.

سازمان کشورهای صادر کننده نفت اوپک، چندی پیش با حفظ تولید اوپک در سطح روزانه ٣١ میلیون بشکه نفت خام، نشان داد که اعضای این سازمان درباره سطح تولید نفت دارای شکاف عمیقی در سیاست های خود هستند.

از قرار معلوم، در حال حاضر تقاضا برای نفت خام اوپک حدود ۲۹.۵ میلیون بشکه در روز بوده اما این سازمان روزانه با یک میلیون بشکه بیش از نیاز بازار، حدود ۳۰.۵ میلیون بشکه در روز نفت خام تولید می‌کند.

سهمیه تعیین شده اوپک برای عربستان حدود هفت میلیون بشکه در روز بوده که این کشور هم اکنون نزدیک به ۱۰ میلیون بشکه در روز تولید می‌کند.

کویت دارای سهمیه تولید دو میلیون و ۸۵۰ هزار بشکه نفت خام در روز بوده که، اکنون حدود ۲۵۰ هزار بشکه بیشتر از سهمیه خود تولید می‌کند.

سهمیه تولید امارات هم روزانه حدود دو میلیون و ۲۰۰ هزار بشکه است اما این شیخ‌نشین هم روزانه حدود ۵۰۰ هزار بشکه بیش از رقم تعیین شده تولید می‌کند.

با وجود این که سهمیه تولید روزانه ایران حدود سه میلیون و ۷۵۰ هزار بشکه است اما به دلیل تحریم‌های اعمال شده، تولید ایران افت چشمگیری را شاهد بوده است.

این سازمان درحال حاضر نزدیک به یک سوم نفت مورد نیاز بازار بین المللی انرژی را تامین می کند.

در ظاهر، هدف سه عضو موثر اوپک، یعنی عربستان، امارات متحده عربی و کویت از افزایش بیش از پیش تولید نفت و افزایش سهم در بازار، کاستن از سهم شیل اویل های ایالات متحده عنوان شده، موضوعی که با تردید از سوی مخالفان آنها در سازمان اوپک بدان نگریسته می شود.

در واقع این رفتار سه کشور مذکور، به جنگ زرگری بین آنها و آمریکا تعبیر شده است.

علت آن نیز برخاسته از همپیمانی عربستان سعودی با آمریکا و دنباله رویی سه کشور مذکور از سیاست های آمریکا در منطقه خاورمیانه بوده که این رفتار آنها در مسیر ضربه زدن به ایران و فدراسیون روسیه ترجمه می شود.

هرچند که بسیار ساده انگارانه است،با وجود افت شدید قیمت نفت،جمهوری اسلامی ایران، سیاست های خود در مذاکرات هسته‌ای را فدای قیمت نفت کند.

قیمت سبد نفت‌خام اوپک در ۲۰ ژوئن در بالاترین سطح خود در سال گذشته میلادی قرار داشت، رقمی معادل ۱۱۰.۴۸ دلار در بشکه.

با سقوط قیمت نفت اوپک به رقم ۴۳ دلار و ۵۵ سنت به نظر می رسد، حدود ۶۶ درصد از درآمدهای کشورهای تولیدکننده نفت کاسته شده باشد.

برهمین اساس، وزیر نفت عراق اعلام داشته که برخی کشورهای منطقه اجازه نمی دهند نفت به قیمت واقعی خود نزدیک شود.

عادل عبدالمهدی بدون اشاره به قیمت مطلوب نفت از نظر او درشرایط کنونی، از هیچ کشور خاصی در این زمینه نام نبرد.

به نظرمی رسد گلایه وزیر نفت عراق از یکسوو پافشاری عربستان سعودی برای حفظ سهمیه خود و مخالفت با کاهش صادرات نفت از دیگر سو را ریشه درتنش آلود بودن بازارهای جهانی نفت ارزیابی کرد.

درهمین حال،اداره اطلاعات انرژی آمریکا در یک ارزیابی ناگهانی اعلام کردکه قیمت هر بشکه نفت در سال جاری ۲۰۱۵، به طور میانگین به ۵۷ دلار برای هر بشکه افزایش خواهد یافت و این قیمت در سال آینده میلادی یعنی ۲۰۱۶، به ۷۵ دلار خواهد رسید.

ارزیابی های رسمی اداره اطلاعات انرژی آمریکا، حاکی از آن است که نوسانات قیمت نفت در سال ۲۰۱۵ بسیار شدید خواهد بود و از ۳۸ دلار برای هر بشکه تا ۱۱۲ دلار در ماه دسامبر، اختلاف قیمت خواهد داشت.

میانگین قیمت نفت آمریکا در سال ٢٠١٤ برابر ٩٣ دلار و ٢٦ سنت بود.

بر اساس پیش بینی این سازمان، عرضه جهانی نفت در سال ٢٠١٥ به طور میانگین به روزانه ٩٢ میلیون و٩٧٠ هزار بشکه در روز می رسد اما مصرف نفت در سطح ٩٢ میلیون و ٣٩٠ هزار بشکه در روز خواهد بود.

در همین حال، تولید نفت آمریکا در ماه دسامبر ٢٠١٤ به روزانه ٩ میلیون و ١٥٠ هزار بشکه رسید که بیشترین مقدار تولید نفت این کشور از ماه فوریه ١٩٨٦ بود.

با این اوصاف، رئیس‌جمهور ونزوئلا اعلام کرده که نفت نه تنها نمی‌تواند به عنوان یک سلاح ژئوپلتیک در برابر سایر کشورها استفاده شود بلکه نباید بهانه‌ای برای آمریکا محسوب شود تا به وسیله آن دیگر کشورها را نیز مطیع خود سازد.

نیکلاس مادورو،اعلام کرد که آمریکا نباید به بهانه نفت، سایر کشورها را به اطاعت از خود درآورده و از آن به عنوان یک سلاح ژئوپلتیک در برابر دیگر ملل جهان استفاده کند.

وی، نسبت به عملکرد برخی کشورها در صادرات نفت شکایت داشت و تأکید کرد که این کشورها با استفاده از روشهای صادرات نفت سعی دارند در مسیر پیشرفت دیگر کشورها قرار گرفته و بر آن‌ها غلبه کنند.

مادورو در اشاره به سفرهای اخیرش به برخی کشورهای عضو اوپک خاطرنشان کرد:همگی بر این امر توافق نظر داشتند که نباید از نفت به عنوان بهانه‌ای برای اعمال تحریم نیز استفاده شود.

کارشناسان امر، با اذعان به اینکه، عربستان، کویت و امارات متحده عربی در زمره دنباله روهای سیاست‌های آمریکا در منطقه خاورمیانه به شمارمی روند، معتقدند که آنهابه بهانه همراهی با سیاست های آمریکا، حتی حاضرند منافع بلندمدت خویش را با سیاست آمریکا گره بزنند، ولو به قیمت افت ۵۰ درصدی قیمت نفت و کاهش درآمد نفتی خود.

بر این اساس، بهترین راهکار در گام نخست،تشکیل ائتلافی بین"ایران، روسیه، ونزوئلا و عراق" بوده که درصورت تحقق چنین امری، اداره بازار نفت از دست آل سعود و همپیمانانش تا حدود زیادی خارج خواهد شد.

جنگ نفتکش ها از مدتها قبل کلید خورده است، در یکسوی جبهه، ایالات متحده آمریکا، عربستان سعودی،کویت و امارات متحده عربی و در سوی دیگر آن ایران، عراق، ونزوئلا و روسیه.

صرفنظر از پرداختن به فقدان احتمالی پادشاه بیمار عربستان در روزهای آتی و بروز جنگ قدرت در هیات حاکمه آل سعود، با وجود ضرر جدی برخی از اعضای اوپک به دلیل افت شدید قیمت نفت، اما سقوط بیشتر قیمت طلای سیاه یک نتیجه محتوم خواهد داشت؛ خروج شیل اویل های آمریکا از مستطیل مسابقات تولید ارزان نفت.

بروز چنین رخدادی، کارتل های نفتی ایالات متحده را به شدت خشمگین خواهد کرد، پس می توان امیدوار بود که همپیمانان نفتی آمریکا در منطقه خاورمیانه به ناچار مجبور خواهند شد، در آینده ای نه چندان دور، ترمز های کنده شده قطار سقوط قیمت نفت را به سر جای خود باز گردانند.

هر چند که در این بین کهنسالی و بیماری، سایه به سایه پادشاه عربستان هم در حرکت بوده و نجوای اختلاف جدی برای تصدی پست پادشاهی از ریاض به گوش می رسد، موضوعی که درصورت تحقق تمامی مهره های چیده شده کاهش قیمت نفت را از روی میز به زمین خواهد ریخت.

پنجشنبه ۲۵ دی ۱۳۹۳ ساعت ۰۰:۱۹