حامد خبیری/ عربستان سعودي روز پنجشنبه بودجه سال ۲۰۱۵ خود را بست. رياض اعلام نكرده كه بودجه خود را بر اساس پيش بيني چه قيمتي از نفت تنظيم كرده ولي منابع غير رسمي ميگويند كه بر خلاف پيشبينيهاي رسمي بدبينانه در رياض، بودجه عربستان بر اساس قيمت نفت ۸۰ دلاري در سال ۲۰۱۵ بسته شده است.
جان اسفاكياتناكيس كه به عنوان مشاور اقتصادي وزارت امور مالي عربستان كار ميكند در گفت و گوي تلفني با شبكه بلومبرگ گفته كه بودجه سال ۲۰۱۵ عربستان سعودي بر اساس نفت ۸۰ دلار در بشكه بسته شده است كه هرچند نسبت به پيش بيني ۱۰۳ دلاري بودجه ۲۰۱۴ كمتر است، ولي از قيمتهاي كنوني نفت در بازار بالاتر محاسبه شده است. ناظران انرژي ميگويند كه پيش بيني نفت ۸۰ دلاري عربستان براي بودجه ميتواند اثر رواني بر بازار گذاشته و قيمتهاي نفت را از متوسط ۶۰ دلار هفتههاي اخير بالاتر ببرد.
هرچند منابع رسمي در رياض از اعلام رسمي قيمت پيش بيني شده نفت در بودجه ۲۰۱۵ خودداري كردهاند ولي وزارت امور مالي عربستان گفته كه عايدي فروش نفت آن در سال ۲۰۱۵ به ۷۱۵ميليارد ريال خواهد رسيد، در حالي كه ميزان عايدي نفت عربستان در سال ۲۰۱۴، ۰۴۶/۱ تريليون ريال بوده است.
اسفاكياناكيس كه مدير امور خاورميانهاي گروه آشمور، مستقر در لندن است ميگويد: « همه انتظار داشتند كه بودجه (عربستان) بر اساس قيمت حدود ۶۰ دلار بسته شود ولي اين كار ميتوانست پيامي منفي به بازار نفت ارسال كند.»
وي افزود: « با بستن بودجه با نفت ۸۰ دلار در بشكه، دولت (عربستان) در حال ارسال اين پيام به بازار است كه ما انتظار داريم قيمتهاي نفت دوباره افزايش پيدا كند. »
علي النعيمي وزير نفت عربستان روز چهارشنبه در گفتوگو با «ميدل ايست اكانوميك سروي» گفته بود كه قيمت نفت هرچه قدر هم باشد، به نفع توليد كنندگان نفت نيست كه از توليد خود بكاهند: « ميخواهد (قيمت نفت) به ۲۰، ۲۰، ۵۰ يا ۶۰ برسد، اين ربطي به كاهش توليد ندارد. » النعيمي در اين گفت و گو گفته كه كشورهاي نفتي وارد يك دوره نگران كننده شدهاند ولي خود او روز ۲۱ دسامبر پيش بيني كرده بود كه با افزايش تقاضاي جهاني، قيمت نفت افزايش پيدا خواهد كرد: « من صددرصد مطمئنم كه قيمتها بالا خواهد رفت، اصلا راه ديگري به جز بالارفتن ندارند.»
*قيمت نفت بالا ميرود؟
اينكه چرا رياض هنوز قيمت پيش بيني شده نفت در بودجه خود را طي دو روز گذشته به طور رسمي اعلام نكرده، مشخص نيست ولي اين گمان وجود دارد كه سعوديها براي جلوگيري از اثر رواني فوري بر بازار نفت از اعلام رسمي آن اجتناب ميكنند، به خصوص كه اين تحليل قابل توجه وجود دارد كه قيمتهاي نفت در سطح كنوني باقي نخواهد ماند.
الكسي اوليكايف وزير توسعه اقتصادي روسيه ميگويد: « به نظر من ما به سختي ميتوانيم روي قيمتهاي كنوني حساب كنيم زيرا اين قيمتها براي هيچ يك از توليد كنندگان بزرگ و صادركنندگان نفت قابل قبول نيست. عرضه نفت به تدريج در بازر كاهش خواهد يافت و تعادل برقرار خواهد شد. البته (قيمت ها) به سطحي پايينتر ميرسد ولي خيلي بالاتر از ۶۰ دلار كنوني».
ايوان كاپيتونوف استاديار آكادمي اقتصاد ملي روسيه نيز همين اعتقاد را دارد و ميگويد: « كاهش بيشتر قيمت نفت به نفع امريكا به عنوان مصرفكننده كليدي يا توليدكنندگان سوداگر در اين كشور نيست. كاهش قيمتهاي جهاني نفت براي امريكا نيز سودمند نيست زيرا پيش بينيهاي مربوط به سودآوري شيلهاي نفتي را از بين ميبرد. به علاوه، قيمتهاي پايينتر نفت موضع چين و اتحاديه اروپا را كه رقيب امريكا هستند، تقويت خواهد كرد. »
در تهران و پايتختهاي نفتي به خصوص مسكو و ونزوئلا اين تصور فراگير وجود دارد كه سعوديها براي افزايش همزمان فشار سياسي بر ايران و روسيه در هماهنگي سياسي با امريكاييها سطح توليد نفت خود را كاهش نميدهند.
حسن روحاني رئيسجمهور ايران دو هفته قبل در جلسه هيئت دولت بدون نام بردن از كشور خاصي، كاهش قيمت نفت را توطئهاي عليه مردم منطقه خوانده بود و پيش از او، ولاديمير پوتين، رئيسجمهور روسيه با صراحتي بيشتر گفته بود كه كاهش قيمت جهاني نفت يك توطئه ميان توليدكنندگان سنتي نفت به طور ويژه عربستان و امريكا با هدف ورشكستگي اقتصاد روسيه است.
پوتين و روحاني هر دو در سخنرانيهاي اخيرشان پيش بيني كردهاند كه «نفت گران خواهد شد.» روزنامه گاردين روز نهم نوامبر ۲۰۱۴ (حدود يك ماه و نيم قبل) در گزارشي به قلم لري اليوت نوشت: «گفته ميشود جان كري وزير خارجه امريكا در در ماه سپتامبر با ملك عبد الله توافق كرده كه سعوديها نفت خام را پايينتر از قيمت بازار بفروشند و همين توضيح ميدهد كه چرا قيمت نفت رو به كاهش گذاشته است، در حالي كه به خاطر بحراني كه دولت اسلامي (داعش) در عراق و سوريه ايجاد كرده، بايد به طور طبيعي قيمت نفت بالا ميرفت. »
گاردين ادامه ميدهد: « سعوديها همين كار را در اواسط دهه ۱۹۸۰ نيز انجام دادند. آن موقع، انگيزههاي ژئوپليتكي باعث تحركي شد كه قيمت نفت را به زير ۱۰ دلار در بشكه رساند تا رژيم صدام دچار بيثباتي شود. اين دفعه، متخصصين خاورميانهاي ميگويند كه سعوديها ميخواهند ايران و مسكو را تحت فشار بگذارند تا حمايت از رژيم اسد در سوريه را كاهش بدهند.»
سايت اسرائيلي عاروس شوا در گزارش چند روز قبل خود، بر اين تحليل مورد اجماع در تهران كه رياض از حربه نفت به عنوان فشار هستهاي بر ايران استفاده ميكند، تأكيد كرده است: «تحليلگران اتفاق نظر دارند كه افت يكباره قيمتهاي نفت به خاطر سيل نفت سعودي براي درهم شكستن ايران در شرايطي است كه امريكا نميتواند برنامه هستهاي آن را متوقف كند.»
شنبه ۶ دی ۱۳۹۳ ساعت ۱۱:۵۱