به گزارش «
ميزنفت»، پس از كاهش درآمدهاي نفتي ايران و روسيه و تمديد مذاكرات ، اجرايي شدن مبادلات تجاري دو كشور در دستور كار قرار گرفته است اما جزئيات آن همچنان در پردهاي از ابهام قرار دارد.
پس از مطرح شدن برنامه تهاتر نفت و كالا ميان تهران و مسكو در دولت دهم، دولت يازدهم براي افزايش حجم مبادلات تجاري دو كشور وارد گود شد و تفاهمنامههايي را با روسها امضا كرد؛ اين تفاهمنامهها كه به دليل نزديك شدن تهران به توافق هستهاي در بايگاني قرار گرفته بود طي روزهاي گذشته به «رو» آمد و مقامات دو كشور از آماده كردن ساز و كارهاي اجرايي اين مبادلات به اظهار نظر پرداختهاند.
وزير توسعه اقتصادي روسيه اولين فردي بود كه پس از عدم كاهش سطح توليد اوپك اجراي اين موضوع را رسنه ای کرد؛ آلكسي يوليكايف با اشاره به مذاكرات ايران و روسيه در مورد تهاتر نفت و كالا گفت:«من اين احتمال را رد نميكنم كه اجراي (اين قرارداد) قبل از پايان امسال شروع شود.»
بنا بر گزارش پايگاه خبري مسكو تايمز، روسيه ممكن است ارسال كالا به ايران بر اساس قرارداد نفت در برابر كالا را امسال آغاز نمايد. اين در حالي است كه امريكا اعلام كرده كه اگر تحريمها عليه تهران نقض شود، واكنش واشنگتن را در پي خواهد داشت. آلكسي يوليكايف، وزير توسعه اقتصادي روسيه روز پنجشنبه گفت:«من اين احتمال را رد نميكنم كه اجراي (اين قرارداد) قبل از پايان امسال شروع شود.»
ارزش قرارداد منعقده مشخص نيست. رويترز در ماه ژانويه گزارش داد كه ارزش اين قرارداد تهاتري سالانه ۲۰ ميليارد دلار خواهد بود، اما گزارشهاي جديدتر نشان ميدهد كه ارزش اين قرارداد بسيار كمتر از اين رقم است.
اين قرارداد ايران را قادر ميسازد تا تحريمها در زمينه صادرات نفت خود را دور بزند و روسيه نيز ميتواند به ايران غلات و تجهيزات صادر كند.
اين قرارداد همچنين به كرملين اجازه خواهد داد، به صورت نامتقارن به تحريمهاي غرب پاسخ دهد.
جن پساكي، سخنگوي وزارت امور خارجه امريكا اوايل اين هفته گفته بود، واشنگتن از مذاكرات ايران و روسيه «آگاه» است و امريكا در صورتي كه فكر كند كه اين قرارداد تهاتري تحريمهاي بينالمللي عليه ايران را نقض ميكند، واكنش نشان خواهد داد.
مدير امور بينالملل شركت ملي نفت نيز در واكنش به مطرح شدن آغاز تهاتر نفت و كالا اعلام كرد: دريافت غلات و توليدات صنعتي از روسيه در مقابل فروش نفتخام به اين كشور در مرحله تفاهمنامه است.
محسن قمصري در پاسخ به پرسشي مبني بر اينكه وزير اقتصاد روسيه اعلام كرده است كه مسكو قصد دارد با ايران قراردادي را براي آغاز تهاتر غلات و توليدات صنعتي با «نفت» آغاز كند، آيا شما اين را تأييد ميكنيد، گفت: همان طور كه وزير نفت در حاشيه اجلاس كميسيون مشترك دو كشور در تهران اعلام كرد، بين دو كشور در اين ارتباط تفاهمنامهاي امضا شده است، نه قرارداد.
مدير امور بينالملل شركت ملي نفت ايران با رد اينكه ايران در روسيه مخازن ذخيره نفتخام اجاره كرده است تأكيد كرد ايران قصدي هم مبني بر اجاره مخزن در اين كشور ندارد.
از سوي ديگر مجتبي خسروتاج معاون وزير صنعت، معدن و تجارت چندي پيش با اشاره به اينكه ارزش پول ملي روسيه در پي تحريمها كاهش يافته است، گفته بود: كاهش ۴۰ درصدي ارزش پول ملي روسيه طي ماههاي اخير صادرات را با مشكل روبهرو كرده است.
وي از مسكوت ماندن مشكل ويزا خبر داد و افزود: زماني كه مشكل را از سفير روسيه پيگيري ميكنيم اين ادعا را مبني بر اينكه پيشنهادات را به وزارت امور خارجه اعلام كردهايم مطرح ميكند اما جاي سؤال دارد كه پاسخ ايران را نميدهند.
رئيس اتاق بازرگاني ايران و روسيه هم با بيان اينكه در رابطه با مبادلات دو كشور پنج مشكل وجود دارد، گفت: مشكلات ايران و روسيه در بحث تجارت مشكلات ساختاري است.
اسدالله عسگراولادي اظهار كرد: مشكلات بانكي در راستاي صادرات حل نشده و بانك ميزبان به دنبال گشايش اعتبار است. اما طرف ايراني هنوز نمی داند تفاوت نرخ ارز آزاد و دولتي از چه طريقي تأمين خواهد شد. هنوز مشخص نيست چه ساز و كاري براي ارسال نفت به روسيه وجود دارد چراكه درياي خزر و اسكلههاي ايران ظرفيت تهاتر نفت و كالا را نداشته و انتخاب مسيري ديگر، حداقل دو ماه زمان را براي ارسال نفت و كالا ميطلبد كه خود يكي ديگر از مشكلات بزرگ مبادلات تجاري ايران و روسيه است.
از سوي ديگر و بنا به گفته مسئولان، جنوب روسيه بزرگترين خريدار كالاي ايراني است. اما پرواز به اين ناحيه از ايران وجود ندارد و با وجود اينكه چندين بار اعلام شده اتاق ايران و روسيه حاضر به پرداخت ۵۰ درصد ظرفيت خالي پروازهاي ايران به جنوب روسيه است هيچ گشايشي در ايجاد خطوط پروازي صورت نگرفته است.
ولي الله افخمي رئيس سازمان توسعه و تجارت تأكيد كرد كه بايد ترتيبي داده شود كه طرف روسي جديتر وارد عمل شود و در كنار آن در بخش نرمافزاري ايران بايد با جديت موضوعات را پيگيري كند و به دنبال رفع مشكلات از سوي روسيه باشد.
اين در شرايطي است كه تمامي چالشهاي موجود در تفاهمنامه ايران و روسيه به امضا رسيده است اما طرف روس در اجرايي كردن آنها طرف ايراني را «سر» ميدواند.
با همه اين مشكلات و دستاندازها، روسها معتقدند تا يك ماه ديگر تهاتر نفت و كالا صورت ميگيرد اما ايرانيها معتقدند تا زماني كه بسترهاي اين مهم آماده نباشد، تهاتر نفت و كالا فقط «تفاهمنامه» است!
روسها كه با كاهش درآمدهاي نفتي و به نوعي بحران در اقتصاد خود مواجه شدهاند سعي دارند با فتح بازار ايران و ارسال كالاهاي خود در مقابل نفت ارزان، كمي از مشكلات خود را برطرف كنند.