احتمال گرانی بنزین چقدر جدی است؟

به گزارش میز نفت «قیمت بنزین افزایش می یابد؟» این سوالی است که تقریبا بعد از شروع کار دولت چهاردهم هر هفته چهارشنبه در حیات دولت از آقای وزیر پرسیده می شود. در حالی پاک نژاد هر بار اعلام کرده که در حال حاضر برنامه ای برای افزایش قیمت بنزین وجود ندارد، اما به نظر می رسد که جامعه همواره نگران اتخاذ تصمیمی جدید در حوزه سوخت است.

البته بی شک اظهار نظر های رییس جمهور و معاون اول و حتی برخی از کارشناسان درباره لزوم آزاد سازی قیمت ها در نگرانی پیش آمده خیلی هم بی ارتباط نیست. بماند که تجربه سال های گذشته هم دلیل خوبی برای این نگرانی محسوب می شود.
 

دولت کاری جز افزایش قیمت برای مدیریت مصرف یاد ندارد

برخلاف بسیاری از مسولین که راه کار مقابله با رشد مصرف و کسری شدید بنزین را آزاد سازی قیمت ها می دانند، پارلمان بخش خصوصی راه کار دیگری را برای مدیریت مصرف ارایه می کند. آرش نجفی رییس کمیسیون انرژی اتاق بازرگانی ایران با بیان اینکه دولت کاری جز افزایش قیمت برای مدیریت مصرف بلد نیست، می گوید:

واقعیت تلخ این است که دولت ها هیچ آشنایی با مدل های مالی برای کنترل مصرف سوخت ندارند. حال آنکه خیلی راحت می توان با اجرای مدل های مالی جدید مشکل ناترازی سوخت را حل کرد.

نگاهی به تجربه سال های گذشته نشان می دهد که دولت هر زمان که با بحران مواجه می شود، تصمیم به تغییر قیمت می گیرد. اما مشکل اینجاست که بعد از افزایش قیمت های بی برنامه، دولت ها مجبور می شود که بحران های ناشی از این تصمیم را به روش های دیگر مدیریت کند. حال آنکه مدیریت مصرف بنزین راه و روش متعدد دیگری دارد

او می گوید: نگاهی به تجربه سال های گذشته نشان می دهد که دولت هر زمان که با بحران مواجه می شود، تصمیم به تغییر قیمت می گیرد. اما مشکل اینجاست که بعد از افزایش قیمت های بی برنامه، دولت ها مجبور می شود که بحران های ناشی از این تصمیم را به روش های دیگر مدیریت کند. حال آنکه مدیریت مصرف بنزین راه و روش متعدد دیگری دارد.

رییس کمیسیون انرژی پارلمان بخش خصوصی در خصوص پیشنهاد اتاق بازرگانی برای مدیریت مصرف بنزین گفت: پیشنهاد ما این است که برای این کار باید یک برنامه ریزی چند ساله انجام شود. به طوری که در سال اول برنامه دولت ۹۰ میلیون لیتر بنزین را برای ۲۸ میلیون خانوار به قیمت حمایتی عرضه کند.

در این میان بنزین مربوط به حمل و نقل عمومی هم باید به صورت حمایتی ویژه قیمت گذاری شود. قیمت مابقی سوخت مصرفی هم به نرخ آزاد محاسبه شود. به عبارت دیگر ۸۵ درصد عرضه بنزین در سال نخست حمایتی خواهد بود.

نجفی کارشناس انرژی: برای مدیریت مصرف بنزین و مقابله با ناترازی باید یک برنامه ریزی چند ساله انجام شود. به طوری که در سال اول برنامه دولت ۹۰ میلیون لیتر بنزین را برای ۲۸ میلیون خانوار به قیمت حمایتی عرضه کند. در این میان بنزین مربوط به حمل و نقل عمومی هم باید به صورت حمایتی ویژه قیمت گذاری شود.

قیمت مابقی سوخت مصرفی هم به نرخ آزاد محاسبه شود. به عبارت دیگر ۸۵ درصد عرضه بنزین در سال نخست حمایتی خواهد بود

او ادامه داد: در سال دوم مقدار بنزین حمایتی حدود ۷۰ درصد خواهد بود. یا حتی کمتر از آن یعنی ۶۸ درصد می تواند باشد. در سال سوم، ما تئوری ماتریسی خود را برای میزان اثر گذاری بیشتر این طرح احصا می کنیم.

هم زمان با آن میزان حمایت دولت از قیمت بنزین به حدود ۵۴ درصد خواهد رسید و مابقی آن به قیمت آزاد محاسبه می شود. البته هم زمان با اجرای طرح باید شرایط برای مدیریت مصرف بنزین هم در کشور فراهم شده و خودروسازان موظف به تولید و عرضه خودروهای با مصرف سوخت پایین کنند.

نجفی در پاسخ به این سوال که قیمت بنزین در این مدل چگونه خواهد بود؟، گفت: در مدل های تعریفی ما قیمت بنزین ۲۰ هزار تومان، ۲۵ هزار تومان و ۳۰ هزار تومان در نظر گرفته شده است.
 

واگذاری تعیین قیمت‌ها به نظام بازار رقابتی

در این میان هستند کارشناسانی که معتقدند دولت باید دست از قیمت گذاری دستوری بردارد. موسی غنی نژاد اقتصاد دان که معتقد است عقلانیت در اقتصاد مستلزم واگذاری تعیین قیمت‌ها به نظام بازار رقابتی است، می گوید که فقدان نگاه عقلایی در سیاست‌های انرژی موجب شده کشوری برخوردار از ذخایر عظیم نفت و گاز در دنیا به واردکننده بنزین تبدیل شود و سالانه میلیاردها دلار برای آن هزینه ‌کند!

غنی نژاد اقتصاددان: این رفتار و گفتار مسوولان ذی‌ربط که دائما می‌گویند دولت هیچ برنامه‌ای برای اصلاح قیمت‌ها ندارد، درست نیست. باید با صراحت و بدون لکنت به مردم گفت که این وضعیت قیمت‌ها به زیان عامه مردم و تنها به سود عده معدودی از ثروتمندان دارای چندین اتومبیل و البته قاچاقچیان سوخت است

او می گوید این رفتار و گفتار مسوولان ذی‌ربط که دائما می‌گویند دولت هیچ برنامه‌ای برای اصلاح قیمت‌ها ندارد، درست نیست. باید با صراحت و بدون لکنت به مردم گفت که این وضعیت قیمت‌ها به زیان عامه مردم و تنها به سود عده معدودی از ثروتمندان دارای چندین اتومبیل و البته قاچاقچیان سوخت است.

تردیدی نیست که در شرایط فعلی اصلاح اساسی قیمت‌ها باید همزمان با تدابیر جبرانی برای اقشار کم‌درآمد صورت گیرد؛ اما طراحی برنامه‌ای جامع در این‌خصوص ممکن است بسیار زمان‌بر باشد.
 

مصرف بالای بنزین با وجود اتمام تابستان

آمارهای اعلامی نشان می دهد که مصرف بنزین در وضعیت نگران کننده ای قرار دارد. کرامت ویس کرمی مدیرعامل شرکت ملی پخش فرآورده‌های نفتی در آخرین اظهار نظر خود گفته که میانگین مصرف روزانه بنزین از ابتدای امسال تا هفتم مهر ۱۲۴.۵ میلیون لیتر بوده که این رقم در مقایسه با مدت مشابه پارسال با ۱۱۶ میلیون لیتر، ۷.۲ درصد افزایش داشته است.

حتی پایان یافتن تابستان هم نتواسته سهم زیادی در کاهش مصرف داشته باشد. طوری که طبق آمار منتشر شده از سوی شرکت پخش و پالایش فرآورده های نفتی متوسط مصرف در در هفته اول مهر را چیزی حدود ۱۲۸ میلیون مترمکعب اعلام کرد. این یعنی چیزی حدود ۱۸ میلیون مترمکعب بیشتر از مقدار بنزین تولید شده در کشور، مصرف انجام می شود.

دولت ناچار است که برای جبران این کسری دست به واردات زده و بخشی از نیاز کشور را از محل بنزین وارداتی تامین کند. با این حساب می توان گفت دولت بنزینی که واردات آن حدود ۵۰ هزار تومان تمام می شود را در بهترین حالت به قیمت ۳ هزار تومان در کشور عرضه می کنند که طبق گفته های رییس جمهور با هیچ منطق اقتصادی نمی خواند.
منبع:بازار

دوشنبه ۱۶ مهر ۱۴۰۳ ساعت ۱۱:۳۲