ارقامی جالب از سوزاندن ال پی جی

به گزارش میز نفت ، گازمایع (LPG) شامل دو هیدروکربن پروپان و بوتان است که در پالایشگاه‌های نفتی و پالایشگاه‌های گازی تولید می‌شود.

گازمایع در پالایشگاه‌های نفتی در کنار بنزین، گازوئیل و سایر فرآورده‌های نفتی تولید می‌شود. طبق آمار وزارت نفت تولید گازمایع در پالایشگاه‌های نفتی سالانه حدود 2.4 میلیون تن است.

جلیل سالاری مدیرعامل شرکت ملی پالایش و پخش فرآورده‌های نفتی در این باره می‌گوید: در حال حاضر مجموع تولید LPG در پالایشگاه‌های نفتی سالانه 2.4 میلیون تن است که از این میزان 1.8 میلیون تن در داخل کشور برای مصارف خانگی در مناطق فاقد لوله‌کشی گاز استفاده شده و مابقی آن صادر می‌شود.

عمده تولید گازمایع در پالایشگاه‌های گازی نیز مربوط به مجتمع پارس جنوبی است که در کنار گاز طبیعی و میعانات گازی از میادین گازی استخراج می‌شود و ظرفیت تولید این محصول حدود 10 میلیون تن در سال از پالایشگاه‌های گازی برآورد می‌شود.

تحولات بازار جهانی گازمایع و محدودیت صادراتی ناشی از تحریم‌های نفتی مانع از فروش بخشی از گازمایع ایران شده است. بنابر اسناد متعدد سالانه حداقل 3 میلیون تن از گازمایع مجتمع پارس جنوبی از سال 97 تاکنون در خطوط لوله و فلرها هدر رفته و سوزانده شده است.

اما دایره هدررفت گازمایع تنها به پالایشگاه‌های گازی محدود نمی‌شود بلکه طبق اسناد موجود نزد خبرگزاری فارس، در پالایشگاه‌های نفتی نیز به دلیل محدودیت صادراتی این سوخت باارزش هدر می‌رود.

در ادامه به بررسی هدررفت گازمایع در 7 پالایشگاه نفتی کشور با استناد به نامه‌نگاری‌های انجام شده با شرکت ملی پالایش و پخش فرآورده‌های نفتی در سال 1399-1400 می‌پردازیم.

*هدررفت 40 درصد از تولید گازمایع پالایشگاه اصفهان

شرکت پالایش نفت اصفهان در نامه‌ای مورخ 14/01/1400 عنوان می‌کند که تولید روزانه گازمایع این پالایشگاه روزانه 1500 تن است و به دلیل پر شدن تمامی مخازن ذخیره‌سازی گازمایع، هم‌اکنون 40 درصد از این سوخت (600 تن در روز) در حال سوزاندن است.

سپس این شرکت در نامه دیگری در تاریخ 1400/01/23 اعلام می‌کند که در برخی روزها همه گازمایع تولیدی به مدار سوخت گازی پالایشگاه تزریق می‌شود و هنوز افزایش برداشت این محصول صورت نگرفته است (به دلیل محدودیت صادراتی ناشی از تحریم). همچنین در این نامه نیز تاکید می‎‌شود که در حال حاضر بین 6000-7000 بشکه در روز (بیش از 40 درصد از حجم تولید) از گازمایع تولیدی در حال سوزاندن است.

شرکت پالایش نفت اصفهان همچنین در نامه دیگری در تاریخ 1400/01/28 عنوان می‎کند که همچنان به دلیل محدودیت‌ها و پر بودن مخازن، حجم زیادی از گازمایع را می‌سوزاند. در این نامه آمده است: متوسط تولید گازمایع در 27 روز اول سال جاری 1450 تن و متوسط برداشت این محصول 980 تن بوده است و مازاد بر این به مدار سوخت پالایشگاه تزریق شده است.

این شرکت در نامه دیگری در تاریخ 1400/02/20 عنوان می‌کند که تغییری در برداشت گازمایع از پالایشگاه صورت نگرفته است و به دلیل پر بودن مخازن، روند هدررفت این سوخت باارزش ادامه دارد.

اگر فرض شود که مشکل سوزاندن گازمایع پالایشگاه اصفهان تا پایان اردیبهشت‌ماه حل شده است و تنها در دو ماه ابتدایی سال روزانه معادل 600 تن گازمایع (40 درصد تولید) هدررفته است، بدین ترتیب حجم هدررفت گازمایع پالایشگاه اصفهان در سال جاری حدود 36000 تن بوده است.

*هدررفت روزانه 330 تن گازمایع در پالایشگاه آبادان در ابتدای سال 1400

شرکت پالایش نفت آبادان در نامه‌ای مورخ 1399/12/27 اعلام می‌کند که از 16 تا 26 اسفند به میزان 2700 تن گازمایع به دلیل عدم برداشت کافی در رینگ سوخت پالایشگاه سوزانده شده است. طبق این نامه، حداقل 350 تن در روز باید به برداشت گازمایع پالایشگاه آبادان اضافه شود که در غیراین صورت این میزان گازمایع در آینده هدر خواهد رفت.

این شرکت در تاریخ 1400/01/28 در نامه دیگری عنوان می‌کند که طی 10 روز گذشته حدود 3300 تن گازمایع در رینگ سوخت پالایشگاه هدررفته است (میانگین روزانه 330 تن).

شرکت پالایش نفت آبادان در نامه‌ای در تاریخ 1400/02/07 عنوان می‌‎کند که از ابتدای اسفند 1399 لغایت 1400/02/05 حدود 79500 تن گازمایع در این شرکت تولید شده است و میزان برداشت در همین مدت حدود 60700 تن بوده است که نشان‌دهنده 18800 تن تزریق این فرآورده به سیستم سوخت پالایشگاه است.

فرض می‌‎کنیم 10 روز پس از نامه آخر مشکل برداشت گازمایع این شرکت به کل حل شده است. در نتیجه با یک تناسب ساده میزان هدررفت گازمایع در پالایشگاه آبادان به دلیل محدودیت صادراتی حدود 22000 تن بوده است.

*هدررفت بوتان پالایشگاه بندرعباس به دلیل پر شدن مخازن ذخیره‌سازی

شرکت پالایش نفت بندرعباس در نامه‌ای مورخ 1400/01/31 عنوان کرده است میزان موجودی مخازن نهایی گازمایع در پالایشگاه بندرعباس حدود 4200 تن و فضای خالی جهت ذخیره‌سازی آن، حدود 650 تن است. همچنین میانگین تقریبی تولید گازمایع 540 تن در روز و متوسط برداشت 490 تن در روز در ماه فروردین 1400 بوده است. این پالایشگاه در تاریخ 1400/02/02 نیز نامه‌ای مشابه به شرکت ملی پخش فرآورده‌های نفتی ارسال کرده است.

این شرکت در نامه دیگری در تاریخ 1400/02/12 عنوان کرده است که میزان موجودی مخازن از 650 تن به 430 تن کاهش پیدا کرده است. همچنین موجودی مخازن بوتان ظرف 24 ساعت آینده پر خواهد شد و بعد از آن به ناچار بوتان مازاد سوزانده خواهد شد. شرکت پالایش نفت بندرعباس در نامه مورخ 1400/03/02 عنوان کرده است که سطح موجودی مخازن به 160 تن کاهش پیدا کرده است.

در مجموع طبق نامه‌نگاری‌ها هدررفت پروپان در پالایشگاه بندرعباس مطرح نشده است هر چند که هدررفت بوتان در این واحد در سال جاری بسیار محتمل بوده است. کاهش تدریجی موجودی ذخایر گازمایع این پالایشگاه نشان می‌دهد که در صادرات گازمایع ایران مشکلاتی جدی وجود دارد.

*سوزاندن 100 هزار تن گازمایع در پالایشگاه ستاره خلیج فارس در 5 ماه

شرکت نفت ستاره خلیج فارس در نامه‌ای مورخ 1399/12/16 عنوان کرده است که میانگین برداشت گازمایع توسط شرکت ملی پخش متناسب با میانگین تولید 1000 تن در روز نبوده و به صورت میانگین روزانه 467 تن معادل 50 درصد از تولید گازمایع این پالایشگاه برداشت می‌شود. در نتیجه این شرکت به دلیل محدودیت در ذخیره‌سازی گازمایع در مخازن مجبور به سوزاندن محصول باارزش گازمایع در واحد سوخت شده است.

این شرکت در تاریخ 1400/01/08 در نامه‌ای اشاره کرد که میانگین برداشت گازمایع از پالایشگاه روزانه 370 تن در ماه فروردین بوده است درحالی که تولید روزانه گازمایع 1000 تن است. همچنین تاکید شده است که شرکت نفت ستاره خلیج فارس از ابتدای سال 1400 ناگزیر به سوزاندن محصول باارزش گازمایع در واحد سوخت شده است (جدول 1).
 شرکت نفت ستاره خلیج فارس در نامه‌ای مورخ 1400/02/01 میانگین برداشت روزانه گازمایع در فروردین‌ماه 1400 را 780 تن اعلام کرده است درحالی که میزان تولید روزانه بیش از 1200 تن در ماه فروردین است. در نتیجه مابقی گازمایع سوزانده و هدر رفته می‌شود.

همچنین طبق نامه مورخ 1400/02/18 میزان تولید گازمایع پالایشگاه ستاره خلیج فارس در اردیبهشت سال جاری، روزانه بیش از 1000 تن بوده ولی برداشت این سوخت تنها روزانه 542 تن بوده است و مابقی گازمایع تولیدی سوزانده شده است.

اگر فرض شود که در خوشبینانه‌ترین حالت مشکل برداشت گازمایع این پالایشگاه تا پایان اردیبهشت‌ماه حل شده باشد، بدین ترتیب با عبور از فصل سرما در سال 99، در مجموع در سه ماه اسفند 99، فروردین و اردیبهشت 1400 حدود 43000 تن گازمایع پالایشگاه ستاره خلیج فارس هدررفته است.

البته مشکلات هدررفت گازمایع تنها به سال جاری محدود نمی‌شود بلکه به طور مثال طبق اسناد واصله، تولید گازمایع پالایشگاه ستاره خلیج فارس در خرداد سال 99 حدود 1200 تن در روز بوده است ولی این سوخت تنها به میزان 430 تن در روز برداشت شده است. همچنین میزان برداشت گازمایع این پالایشگاه در تیرماه سال 99 کمتر از 5 درصد تولید بوده است. در نتیجه با یک حساب سرانگشتی میزان هدررفت گازمایع پالایشگاه ستاره خلیج فارس در دو ماه خرداد و تیر سال 99 حدود 57000 تن بوده است.

در مجموع در 5 ماه اشاره شده در نامه‌نگاری‌ها حدود 100 هزار تن گازمایع پالایشگاه ستاره خلیج فارس هدررفته است.

*جزئیات هدررفت گازمایع پالایشگاه شازند اراک در سال 99

شرکت پالایش نفت امام خمینی شازند در نامه‌هایی مورخ 1400/01/07 و 1400/02/05 عنوان کرده است که به دلیل عدم برداشت متناسب با تولید گازمایع اجبارا بخشی از این محصول در کوره‌های شرکت سوزانده شده است و بخشی از آن نیز ناچارا به مشعل‌های پالایشگاه هدایت شده است.

جدول 2 میزان هدررفت گازمایع در این پالایشگاه در سال 99 را نشان می‌دهد. بدین ترتیب با تبدیل حجم به جرم، میزان هدررفت گازمایع (سوخت کوره+فلرینگ) پالایشگاه شازند در سال 99 حدود 21000 تن بوده است.
*روزانه 400 تن گازمایع در پالایشگاه تهران هدر می‌رود

شرکت پالایش نفت تهران در نامه‌ای مورخ 1400/02/13 عنوان کرده است که با توجه به انباشت فرآورده گازمایع در مخازن ذخیره پالایشگاه متاثر از برداشت ناکافی متناسب با تولید، تزریق گازمایع به شبکه سوخت پالایشگاه تهران مطابق جدول 3 انجام شده است.  

در صورتی که هدررفت روزانه 400 تن در پالایشگاه تهران از ابتدای سال 1400 تا پایان اردیبهشت‌ماه ادامه یافته باشد، به صورت تخمینی حدود 24000 تن گازمایع این پالایشگاه به دلیل محدودیت در برداشت (ناشی از محدودیت صادراتی) سوزانده شده است.

*هشدار پالایشگاه لاوان درباره پر شدن مخازن گازمایع در خرداد 1400

شرکت پالایش نفت لاوان در نامه‌ای مورخ 1400/03/17 عنوان کرده است که موجودی قابل برداشت فرآورده گازمایع این شرکت بیشتر از 7140 متر مکعب (3850 تن) بوده و روزانه به میزان 230 متر مکعب (125 تن) به موجودی اضافه می‌شود. در نتیجه مخازن ذخیره‌سازی گازمایع حداکثر تا 3 روز دیگر پُر می‌شود.

هر چند اطلاعات دیگری درباره وضعیت گازمایع این پالایشگاه در دسترس نیست اما به نظر می‌رسد فارغ از میزان هدررفت، بخشی از گازمایع تولیدی از این پالایشگاه نیز هدررفت داشته است.

* هدررفت حداقل 200 هزار تن LPG در ماه‌های ابتدایی سال

در مجموع بررسی همین تعداد نامه‌ها و اسناد واصله نشان می‌دهد که سالانه حداقل 200 هزار تن گازمایع از 7 پالایشگاه نفتی کشور در 2 الی 3 ماه ابتدای سال هدر می‌رود. با در نظر گرفتن قیمت گازمایع معادل تنی 500 دلار در ماه‌های گرم سال، عدم‌النفع کشور در 2-3 ماه سال جاری حدود 2.5 هزار میلیارد تومان بوده است.

آنچه در این گزارش مطرح شد ناظر به اسنادی است که جزئیات آن نزد خبرگزاری فارس محفوظ است ولی پیش‌بینی می‌شود هدررفت گازمایع در پالایشگاه‌های نفتی کشور بیشتر از مقداری باشد که در این گزارش آورده شده است. هنوز شرکت ملی پالایش و پخش فرآورده‌های نفتی گزارش جامعی درباره میزان هدررفت گازمایع در پالایشگاه‌ها منتشر نکرده است.

پیش از انتشار این گزارش نیز خبرگزاری فارس اسناد متعددی را درباره هدررفت گازمایع در مجتمع‌ پارس جنوبی منتشر کرده است که در آدرس‌های (لینک 1، لینک 2، لینک 3) قابل مشاهده است.



منبع : فارس
 

شنبه ۳۰ بهمن ۱۴۰۰ ساعت ۱۴:۱۸