سوآپ گاز ترکمنستان از مسیر ایران آغاز شد

به گزارش میز نفت ، عملیات سوآپ سه‌جانبه میان ترکمنستان، ایران و آذربایجان که هفتم آذرماه در حاشیه پانزدهمین نشست سران سازمان همکاری اقتصادی (اکو) امضا شده بود، آغاز شد. ایران بر اساس این قرارداد سالانه ۱.۵ تا ۲ میلیارد مترمکعب گاز ترکمنستان را به آذربایجان تحویل می‌دهد.

جواد اوجی- وزیر نفت در روز امضای این قرارداد بیان کرده بود: با امضای این قرارداد گامی رو به جلو در مناسبات انرژی دو کشور برداشته شد و این قرارداد به تأمین پایدار سوخت زمستانی استان‌های خراسان رضوی، شمالی و جنوبی، گلستان و سمنان کمک می‌کند.

مبرهن است که یکی از فرصت‌های ایران برای افزایش سهم خود از بازار جهانی گاز و تبدیل شدن به قطب گازی منطقه، آذربایجان است که چنین به نظر می‌رسد گام نخست را ایران با امضای قرارداد سوآپ سه‌جانبه، هوشمندانه برداشته است و برای تقویت و توسعه روابط در آینده از طریق دیپلماسی سازنده و فعال می‌تواند به این مهم دست یابد. از دیگر سو موقعیت راهبردی ایران در نزدیکی دارندگان بزرگ ذخایر گازی سبب می‌شود که برای تصاحب سهم ۱۰ درصدی از تجارت جهانی گاز به منابع دیگر کشورهای همسایه نیز اندیشید تا بتوان با استفاده از منابع این کشورها تجارت گاز در منطقه با محوریت ایران را شکل داد.

با همه این اوصاف، بسیاری از ناظران داخلی و خارجی اقتصاد می‌گویند برگ برنده ایران، استفاده از فرصت‌های ترانزیتی است که گویا راهبرد آمریکا برای منزوی کردن ایران از این مسیر به بن‌بست رسیده است. سوآپ سبب وابسته شدن کشورهای حوزه مرز شمالی به کشور می‌شود که این موضوع تحکیم و تقویت روابط سیاسی و ثبات سیاسی در منطقه را نیز در پی خواهد داشت.

مدیر پیشین امور بین‌الملل شرکت ملی نفت ایران درباره این قرارداد می‌گوید: اگرچه حجم قرارداد سوآپ گاز ترکمنستان از مسیر ایران به آذربایجان بالا نیست، اما آغاز آن را باید به فال نیک گرفت زیرا با رفع مشکلات اقتصادی و افزایش تولید نفت و گاز در کشور، ایران می‌تواند ثابت کند نه‌تنها عرضه‌کننده نفت و گاز تولیدی خود است، بلکه می‌تواند مسیر مناسب و امنی برای انتقال نفت و گاز کشورهای همسایه به اشکال مختلف باشد.

حجت‌الله غنیمی‌فرد، معتقد است: اگر دیپلماسی انرژی را حرفه، فعالیت و مهارت روابط بین‌المللی بدانیم قرارداد سوآپ گاز در این قالب قرار می‌گیرد و همسو با دیپلماسی انرژی کشور است.

ترکمنستان و دولت وقت افغانستان تلاش داشتند با اجرای طرح انتقال گاز ترکمنستان - افغانستان - پاکستان - هند موسوم به تاپی (TAPI) ایران را یک‌بار برای همیشه از معادلات گازی منطقه خارج کنند. حالا شرایط تغییر کرده و دولت‌های ذی‌نفع متوجه این واقعیت شده‌اند که تا زمان تحقق تاپی خیلی باید صبر کنند. سرمایه‌گذاری سنگینی هم لازم است که حالا هیچ سرمایه‌گذاری در شرایط پر ابهام منطقه حاضر به ورود نیست. در هر صورت این حالا نخستین پنجره راهبردی گازی ایران به همسایگان است. قدم کوچکی است، اما همیشه مسافت‌های طولانی با قدم‌های کوچک طی می‌شوند.

ترکمنستان دسترسی به آب‌های آزاد برای ورود به بازارهای صادراتی را در سر می‌پروراند و در این میان ایران گزینه مهمی است زیرا به‌راحتی می‌تواند به آب‌های جنوبی دسترسی یابد و گاز خود را صادر کند و در صورت تحقق این موضوع در آینده ما نیز از آن منتفع خواهیم شد.

بی‌شک توافق سوآپ گازی پایان ماجرا نخواهد بود، اگر این قرارداد به مرور زمان به‌صورت هوشمندانه مدیریت شود، دستاوردهای باارزشی در آینده نصیب کشور می‌کند، برقراری این کانال ارتباطی ما با ترکمنستان در شرایطی که ایران با تحریم‌های خصمانه روبه‌روست، می‌تواند نقطه عطفی برای پایان بسیاری از تنش‌ها در منطقه و باز شدن مسیرهای ارتباطی باشد.

اما ایران با بیش از ۳۴ تریلیون مترمکعب ذخیره گازی (دومین دارنده ذخایر گازی جهان) در منطقه‌ای قرار گرفته است که تقاضاکنندگان برای این سوخت ارزشمند و پاک روزبه‌روز در حال افزایش هستند و ایران می‌تواند بازار تشنه منطقه را سیراب کند. بررسی گفته‌های کارشناسان هم حاکی از برداشتن گام درست از سوی وزارت نفت است که با استمرار آن، ایران از «فروشنده انرژی» به «قطب انرژی» تبدیل می‌شود؛ این قرارداد گام نخست دولت سیزدهم بوده است.


منبع : ایسنا
 

دوشنبه ۱۳ دی ۱۴۰۰ ساعت ۱۰:۵۷