اقتصاد ترکیه در کام آتش دلار

به گزارش میز نفت ، بحران در اقتصاد ترکیه تمامی ندارد و کامیون دلار در سراشیبی بازار این کشور، ترمز بریده است.

روز دوشنبه هر 1 دلار آمریکا به 14 لیره و 75 قوروش رسید و سپس به زحمت بر رقم نهایی 14 لیره و 50 قوروش ایستاد. این قیمتی است که تاکنون در تاریخ اقتصاد ترکیه سابقه نداشته و یک رکوردشکنی آشکار است.  

توصیف وضعیت اقتصادی ترکیه، نیازی به آمار و ارقام و فرمول های پیچیده ندارد و به زبان ساده باید گفت، نرخ دلار در این کشور و در سال 2021 دو برابر شد.

مردم ترکیه، سال 2021 میلادی را در حالی آغاز کردند که هر 1 دلار آمریکا تنها 7 لیره و 30 قوروش ارزش داشت و حالا این رقم، دو برابر شده است. این در حالی است که درآمدها ثابت مانده و نرخ همه کالاهای مصرفی در این یک سال، بالاتر و بالاتر رفته و میلیون ها خانوار، به تمام معنی کلمه، اسیر غولی به نام تورم شده اند.

دیدار با اردوغان، مدلِ بی مدلی

دیروز در کاخ وحدالدین در استانبول، رجب طیب اردوغان رئیس جمهور ترکیه، شهاب کاواجی رئیس بانک مرکزی را به حضور پذیرفت تا تاثیر روانی دیدار این دو مقام، بازار ارز را آرام کند. اما چنین اتفاقی نیفتاد.

روزنامه ملی گازته ارگان حزب اسلامگرای سعادت، در یک گزارش اقتصادی، رویکرد دولت اردوغان در تعیین سیاستهای مالی و پولی را به چالش کشیده است.
این روزنامه در نسخه امروز و در صفحه نخست، چنین تیتری به کار برده است: «آخرین مدل، بی مدلی است.»

در توضیح آمده است:«اردوغان رئیس جمهور ترکیه اعلام کرد که اقتصاد ترکیه را بر اساس مدل چین اداره خواهیم کرد. اما اندکی بعد، جودت ییلماز معاون اردوغان در آکپارتی، مدعی شد که از این به بعد، اقتصاد ترکیه طبق مدل کره جنوبی اداره می شود. حالا هم نورالدین نباتی، وزیر جدید مالی و دارایی اعلام کرده که تیم اقتصادی کاری به مدل چین و کره ندارد و مدل ترکیه، در دستور کار است. ظاهراً در این بلاتکلیفی و سرگردانی، آخرین مدل، بی مدلی است.»

روزنامه ینی چاغ هم چنین تیتری زده است:«لیره ترک، همچون برفی که آفتاب دیده، آب شد.»

دو روایت بسیار متفاوت، بسیار متناقض

ترکیه در حالی در بحران اقتصادی فرورفته که در مورد آن، دو نگرش کاملاً متفاوت وجود دارد:

الف) حزب عدالت و توسعه و مقامات دولت برامده از این حزب، معتقدند که اساساً بحرانی وجود ندارد و آن چه هست، برخی معضلات گذرا و موقتی است که یا مرتبط با بحران جهانی ناشی از کرونا است و یا به خاطر محتکرین داخلی و توطئه گران خارجی!

ب)تحلیل گران اقتصادی و سران احزاب مخالف دولت بر این باورند که مردم ترکیه، در یکی از تلخ ترین و دشوارترین شرایط معیشتی قرار گرفته اند و میلیون ها شهروند، عملاً در معرض خطر گرسنگی کامل قرار دارند و این وضعیت، تنها و تنها به خاطر تصمیمات و سیاست های اقتصادی غلط دولت اردوغان است.

تروریسم غذایی!

رسانه های طرفدار حزب عدالت و توسعه، آتش بار رسانه ای و خبری خود را بر روی دو جبهه متمرکز کرده اند:

1.لشکری فرضی به نام محتکرین.

2.توطئه گران خارجی و شرکای آنان یعنی مخالفین داخلی.

روزنامه ینی آکیت از نشریات تحت امر حزب حاکم ترکیه که طرفدار نظام خلافتی است، امروز در وصف عوامل تورم در اقتصاد ترکیه، صفت عجیبی به کار برده است: تروریست های غذا!
این روزنامه نیز بر اساس آموزه ها و سخنرانی های اردوغان، معتقد است که اساساً در ترکیه چیزی به نام بحران اقتصادی وجود ندارد. بلکه، محتکرین خائن با استفاده از حربه ناجوانمردانه ای به نام تروریسم غذایی، به طور مداوم قیمت ها را بالا می برند و زندگی را به کام مردم و دولت، تلخ می کنند.

این ادعای عجیب در شرایطی مطرح شده که تولیدکنندگان و فعالان صنایع غذایی ترکیه به ویژه در دو حوزه گوشت و لبنیات، بر این باورند که هزینه های تولید در چند ماه اخیر بالاتر رفته و در همین حال، با عبور قیمت گازوئیل از 10 لیره برای هر لیتر، کرایه بار کامیون ها چند برابر شده و میوه و سبزیجات با نرخ بالاتری به میادین میوه و تره بار می رسند.

خطای محاسباتی اردوغان

علی باباجان رهبر حزب جهش و دموکراسی، دیروز به افزایش مجدد نرخ دلار واکنش نشان داد.

باباجان که روزگاری از موسسین جوان حزب عدالت و توسعه و وزیر خزانه داری و مغز اقتصادی دولت بود، درباره خطای محاسباتی رئیس جمهور ترکیه گفت:«اردوغان در روزی که از  آخرین برنامه میان مدت اقتصادی دولت خود، پرده برداری کرد و محاسبات تیم اقتصادی دولت درباره پیش بینی نرخ ارز را با رسانه ها در میان گذاشت. او  پیش بینی کرد که نرخ دلار در پایان سال 2022 میلادی نهایتاً به 9 لیره و 30 قوروش برسد. او معتقد بود که خبری از دلار 10 لیره ای نخواهد بود و حتی در سال 2023 نهایتاً از 9 لیره و 80 قوروش فراتر نخواهد رفت. آقایان! هنوز در سال 2021 میلادی هستیم و همه محاسبات شما غلط از آب درآمده و دلار در حال حاضر از 14 لیره نیز عبور کرده است. در این سیاست اقتصادی، نا به سامانی مشهود و یک آشفتگی بزرگ وجود دارد. لجبازی خود را رها کنید، اصرار بر اشتباه و خطا، بی فایده است. حالا که وارد نیستید و راه و چاه اقتصاد را نمی دانید، لااقل از کسانی که می دانند بپرسید و از آنان مشورت بخواهید.»
 
باباجان قبلاً هم چند بار اعلام کرده که او و رفقایش، می توانند در مدت زمانی کمتر از یک ماه، وضعیت ارز و بانک مرکزی را سامان دهند اما دولت به پیشنهادهایشان وقعی نمی گذارد.

مراد یتکین از روزنامه نگاران مشهور ترکیه از این موضوع خبر داده که وزیر جدید کابینه اردوغان، در برابر دوربین به یک شکل و در جلسات محرمانه به شکلی دیگر اظهار نظر می کند. نورالدین نباتی که به تازگی وزیر اقتصاد و امور مالی و دارایی ترکیه شده، چند بار در سخنرانی های عمومی خود ادعا کرده که توطئه های شبانه روزی توطئه گران خارجی اقتصاد ترکیه را هدف حملات خود قرار داده است. اما او چند روز پیش و در یک نشست طولانی هفت ساعته با سرمایه گذاران و روسای گروه های اقتصادی بزرگ بخش خصوصی ترکیه، این واقعیت را قبول کرده که مشکلات موجود، ربطی به قدرت خارجی ندارد و هر چه هست در بی اعتمادی به سیاست های اقتصادی ترکیه در داخل و خارج است.

سه شنبه ۲۳ آذر ۱۴۰۰ ساعت ۱۶:۱۲