داستان ادغام ها و انشقاق شرکت های نفتی ماجرای عجیبی دارد که گاهی با حضور دولت ها و ژست های انتخاباتی عملیاتی می شد و گاهی نیز بر حسب کاهش سود و افزایش هزینه ها.
به گزارش «
ميزنفت»، اولین تراست نفتی بزرگ دنیا متعلق به استاندار اویل بود که به آرامی تبدیل به بزرگترین شرکت نفتی جهان در اوایل قرن بیستم شد؛ انحصار عجیب این شرکت در امریکا و برخی مناطق نفتخیز دنیا به قدری توسعه پیدا کرده بود که همچون ماشین صنعتی، همه چیز را می بلعید و اعتراضات بسیاری را بر انگیخت.
مردم امریکا نام استثمار کننده را روی این تراست گذاشتند و نهایت کار را به جایی رساندند که روزولت برای کسب آرای مردمی، از طرق مختلف با وضع قوانین ضد تراست این شرکت را منحل کرد تا در سال ۱۹۱۱ بر اساس قانون ضد تراست شرمن ، دیوان عالی ایالات متحده حکم به انحلال و شکسته شدن این شرکت به اجزای کوچکتر داد.
بر اثر این حکم شرکتهای استاندارد اویل نیوجرسی که بازمانده شرکت اصلی بود (اکسون)، استاندارد اویل نیویورک(موبیل ) ،استاندارد اویل کالیفرنیا (شورون)، و استاندارد اویل ایندیانا (آموکو) فعالیت خود را به صورت رقابتی آغاز کردند هرچند که در بسیاری از مواقع با هماهنگی کامل و به مثابه دوران استاندارد اویل، همه چیز را تقسیم کرده بودند.
استاندارد اویل تجزیه شد؛ استاندارد اویلی که خود پیش از قدرت گرفتن، شرکت های مستقل نفتی را در دل خود ادغام کرده بود و در سال ۱۹۱۱ برای همیشه به تاریخ پیوست اما شیوه آن، توسط انگلیسی ها به کار گرفته شد تا شرکت های شل و رویال داچ شل سال ها بعد شرکت رویال داچ شل را پایه ریزی کنند.
تعدد شرکت های نفتی از سال ۱۹۵۰ به بعد وارد فاز جدی تری شد و شرکت های مستقل نفتی در همه جای جهان پراکنده شدند. این روند تا سال ۱۹۹۰ ادامه داشت؛ سالی که همه می خواستند «غول نفتی» شوند.از این سال به بعد همه شرکت های نفتی به ویژه قدرتمندان، در اوج رقابت نفتی قرار گرفتند و برای عقب نماندن از رقبای خود، سود ها را کم کرده و با منافع کمتری به ادامه کار مشغول بودند.
دلیل این مهم نیز چیزی نبود جز نیاز آن ها به ذخایر و تولید جدید چرا که مهم ترین موضوع در افزایش ارزش سهام ان ها در بازار سرمایه، همین موضوع بود. کشورهای نفتی نیز با درک زیرکانه شرایط، مالیات ها و بهره مالکانه را بالا برده و سود خوبی به جیب زدند.
در چنین شرایطی شرکت های نفتی با افزایش هزینه رو به رو شدند که برای برطرف کردن این ضعف، ادغام را در دستور کار قرار دادند؛ خروجی راهکار مود نظر هم به ادغام شرکت اکسون با موبیل، شرکت بی پی با آماکو، شرکت شورون با تگزاکو و شرکت کونوکو با فیلیپ پترولیوم ختم شد تا نسل نوین غول های نفتی به حضور در نفت جهان مشغول باشند.