به گزارش میز نفت ، براساس آخرین گزارش اوپک(سازمان کشورهای صادرکننده نفت) تولید نفت خام ایران در ماه آوریل (فروردینماه - اردیبهشتماه) امسال با افزایش ۷۳ هزار بشکهای به ۲ میلیون و ۳۹۳ هزار بشکه رسید و کشورمان در جایگاه چهارمین تولیدکننده نفت اوپک قرار گرفت.
این ردهبندی همچنین نشان میدهد ایران چهارمین تولیدکننده نفت است که تولیدات استخراجی خود را به صورت خام در بازارهای نفتی جهان به فروش میرساند. خام فروشی تولیدات داخلی یکی از ضررهای اصلی اقتصاد یک کشور محسوب میشود، خام فروشی در صنعت نفت اما ضررهای بیشتری را به دنبال دارد و امکان تحریم را بیشتر میکند. به فرموده رهبر معظم انقلاب «وقتی برنامه اقتصادی یک کشور متصل و وابسته باشد به یک نفطه خاص دشمنان روی آن نقطه خاص تمرکز پیدا میکنند.»
جلوگیری از خام فروشی در صنعت نفت همواره در سالهای بعد از انقلاب از مهمترین پیگیریهای دولتها بوده تا با ایجاد زیرساختهای مناسب در زنجیرههای پایینتر نفت و گاز به جای فروش ماده اولیهای که از زمین استخراج میشود آن را تبدیل به فرآوردهای ارزشمند کرده تا سهم بیشتری از بازارهای جهانی داشته باشد.
سودآوری بالای فروش نفت خام
فروش نفت پالایشگاههای داخلی در مقایسه با صادرات نفت از لحاظ قیمت قابل مقایسه نیست به گونهای که صادرات نفت به صورت خام سودآوری بیشتری را خواهد داشت این نگاه سودآور و غیر بنیادی روند فعالیت پترو پالایشگاهها را کاهش داده و قدرت بیشتر را در دست تحریم کنندگان حوزه نفتی قرار میدهد و اعمال فشار اقتصادی دشمنان را بیشتر میکند.
تمهیدات لازم جهت ایجاد زیرساختهای مورد نیاز برای افزایش فروش نفت خام، گاز و میعانات گازی به پالایشگاهها و پتروشیمیها و پتروپالایشگاههای داخل میتواند سبب کاهش تدریجی صادرات نفت خام به خارج از کشور و ایجاد ارزش افزوده برای تولیدات نفتی داخلی شود.
اولویتهای دولت سیزدهم در فروش نفت
برنامههای دولت سیزدهم برای جلوگیری از خام فروشی نفت باید در اولویت اجرا قرار گیرد. سید ابراهیم رئیسی رئیس جمهور منتخب پیش از این گفته بود که «خام فروشی به معنی از سرمایه خوردن است و میتوان ارزش افزوده برای کالایی ایجاد کرد و آن را به جای اینکه به تولیدکننده خارجی داد که بعد با بسته بندی جدید به خود ما برگرداند به جیب کارگر ایرانی وارد شود. خام فروشی در نفت حتما به ضرر کشور است و باید تعطیل شود در پتروشیمی حتما باید صنایع پایین دستی فعال شود. زنجیره ارزش را در کشور فعال خواهیم کرد به نحوی که جلوی خام فروشی در همه کالاها گرفته شود.»
حسن مرادی، استاد حقوق انرژی دانشگاه تهران با اشاره به ضررهای خام فروشی مواد نفتی به خبرنگار سرویس اقتصادی شبکه خبری تهران نیوز گفت: از سال ۱۲۸۷ که در مسجد سلیمان برای اولین بار نفت کشف شد کم کم مردم و دولتها به اهمیت آن واقف شدند و با توجه به اینکه در صنایع دیگر پیشرفت حائز اهمیتی وجود نداشت راحتترین کار برای دولتها صادرات نفت خام بود به طوری که در برههای از زمان وابستگی بسیار شدیدی به خام فروشی پیدا کردیم و باید حجم عظیمی از نفت صادر و پول آن بین کارمندان دولت توزیع میشد.
تولید ۲۰۰ هزار محصول از نفت خام
وی در چرایی درستی این کار توضیح داد: در کشورما حدود ۱۰۰ محصول از نفت گرفته میشود در حالی که دنیا تا ۲۰۰ هزار محصول پرکاربرد از نفت تهیه میکند، حتی پنلهای خورشیدی، دندان مصنوعی، انواع پروتز، عطر و ادکلن، آدامس و حتی آسپرین از مشتقات نفت هستند.
این استاد حقوق انرژی دانشگاه تهران خاطرنشان کرد: فرآوری این کالاها نیاز به تجهیزات و نیروی کار و علم و فناوری دارد که این علم و دانش کشورها را قادر میسازد از این محصول خام بد بود ارزش افزوده بالا ایجاد کنند به طوری که بین ۵ تا ۶ هزار برابر تفاوت ارزشی بین نفت خام و محصول فرآوری شده وجود دارد.
وی با اشاره به اینکه کنار گذاشتن خام فروشی نفت در دولتها به این سادگی نیست، افزود: دولت سیزدهم باید به این موضوعات توجه کند تا از خام فروشی عبور کند. سلایق در کشور ما همواره دارای یک میل به سوار شدن بر موجها دارد و بنابراین دولتی میآید برنامهای را تنظیم و با استفاده از نمایندگان مجلس آن برنامه را تصویب میکند اما میزان تحقق آن بسیار کم است.
مرادی با ابراز تأسف از عدم تحقق برنامههای ۵ ساله توسعه بیان داشت: متأسفانه طبق برنامه پیش نمیرویم و برنامههای پنج ساله که برنامههای توسعه کشور و برشی از یک کیک هستند و باید در ظرف مدت پنج سال محقق شوند، اجرایی نمیشود.
وی تصریح کرد: پالایشگاههای موجود در کشور ما راندمانی پایین و حدود ۲۸ درصد دارند و همین امر تفکر خام فروشی را در دولتها رونق میدهد که با این پالایشگاه و این تعداد کارمند نمیتوان هزینهها را جبران کرد و دولتها اگر نفت را خام بفروشند سریع به درآمد میرسند.
سهم ناچیز ایران از صادرات مشتقات نفتی در دنیا
این استاد انرژی دانشگاه تهران با اشاره به توانمندی داخل نسبت به افزایش تولیدات مشتقات نفتی عنوان کرد: زمانی تجهیزات بسیار ساده تولیدات نفتی از چین وارد میشد اما انجمن سازندگان تجهیزات نفتی امروز حتی مته حفاری میسازد و این فناوریها ساده نیست و نباید توان داخلی را در این عرصه دست کم گرفت.
وی ادامه داد: دولت سیزدهم میتواند با بهرهگیری از این توان داخلی و دست اندازی به کشورهایی که به ما اجازه تبادل میدهند تجهیزاتی تولید کند تا به نقاط مثبتی در ساخت پالایشگاهها و پترو شیمی و پترو پالایشگاهها برسیم.
مرادی همچنین با اشاره به وجود پتانسیل بسیار عظیم کشور در صنعت پتروشیمی عنوان کرد: متاسفانه بیش از ۶۵ میلیون تن محصول تولیدی پتروشیمی، ۲۲ میلیون تن صادرات میشود که تنها ۲.۵ درصد سهم ما در بازار جهانی و بسیار کم است.
به گزارش تهران نیوز، پروژههای پتروشیمی و پالایشگاهی نیمه تمام بسیاری درکشور وجود دارد که نیازمند حدود ۳۰ میلیارد دلار منابع برای تکمیل آنهاست و در صورت قرار گرفتن در روند تولید و فرآوری محصولت نفتی میتواند زنجیرهای از ارزش افزوده ایجاد کند که براساس اولویت بندی میتوان زنجیره فرآوری نفت خام در داخل کشور را ایجاد کرد.
منبع : تهران نیوز
چهارشنبه ۱۶ تير ۱۴۰۰ ساعت ۱۲:۰۴