آیا عراق هسته‌ای می‌شود؟

به گزارش میز نفت ، عراق مشغول کار روی طرحی برای ساخت راکتورهای هسته ای است. دولت این کشور نفت خیز تشنه برق سعی دارد به خاموشی های گسترده که باعث ناآرامی های اجتماعی شده است، پایان دهد و هیچ برنامه ای غیر از ساخت نیروگاه هسته ای نمی تواند در این زمینه کمک کننده باشد.

عراق که دومین تولید کننده بزرگ نفت در اوپک قلمداد می شود، در حال حاضر درگیر کمبود شدید برق و نبود سرمایه گذاری های مناسب در نیروگاه های قدیمی خود است. این در حالی است که انتظار می رود تا پایان دهه جاری میلادی، میزان تقاضا برای برق در عراق 50درصد افزایش داشته باشد. ساخت نیروگاه های اتمی می تواند به کاهش شکاف تامین کمک کند، اما شکی نست که عراق برای تحقق برنامه خود با چالش های قابل توجه مالی و ژئوپلیتیک روبرو خواهد شد.

به گفته کمال حسین لطیف، رئیس اداره تنظیم و نظارت بر منابع رادیواکتیو عراق، این کشور به دنبال ساخت هشت راکتور با توانایی تولید حدود 11 گیگاوات برق است و برای این کار، در صدد جذب سرمایه گذاری و تشویق شرکای احتمالی به تامین بودجه این طرح 40 میلیارد دلاری برخواهد آمد. البته برنامه دولت عراق برای بازپس دادن این کمک های مالی 20 ساله است و در حال حاضر همکاری با کشورهای روسیه و کره جنوبی را مورد بررسی قرار داده.

سقوط قیمت نفت خام در بازارهای جهانی در سال گذشته دولت عراق را از منابع مالی که برای حفظ و توسعه زیرساخت های آسیب دیده و نادیده گرفته شده برق این کشور لازم بود، محروم کرد. خاموشی های که در نتیجه این کمبود مالی رخ دادند، اعتراضات گسترده اجتماعی را در پی داشتند و به تهدیدی برای دولت و ثبات کشور تبدیل شدند.

لطیف در مصاحبه با بلومبرگ از دفتر خود در بغداد گفت: «چندین مورد پیش بینی مختلف نشان می دهند که بدون انرژی هسته ای تا سال 2030، دچار مشکل بزرگی خواهیم شد.» مساله تنها به کمبود برق و افزایش تقاضا محدود نمی شود و عراق همچنین سعی دارد از میزان انتشار گازهای گلخانه ای بکاهد و مجبور است در صدد تولید آب شیرین از طریق نمک زدایی برآید چرا که به گفته لطیف «زنگ خطر» در هر دو زمینه به صدا درآمده است.

با توجه به اینکه عراق در بحبوحه کاهش و ناپایداری قیمت نفت با بحران بودجه مواجه شده است، افزایش سرمایه مالی یک وظیفه اساسی خواهد بود. بر اساس اطلاعات صندوق بین المللی پول، حتی اکنون که نفت خام بشکه ای حدود 70 دلار معامله می شود، دولت عراق در بهترین حالت فقط می تواند بودجه را متعادل کند و پولی برای هزینه های بیشتر ندارد. مساله نگرانی های ژئوپلیتیکی در مورد ایمنی انرژی اتمی نیز مطرح است. این نگرانی ها در حقیقت عامل متوقف شدن جاه طلبی های هسته ای در سایر بخش های منطقه بوده اند.

با توجه به سعی و کوشش جهانی در راستای سبزتر شدن، انرژی هسته ای که دی اکسید کربن تولید نمی کند، می تواند در نتیجه بخشی تلاش های کشورهای حاشیه خلیج فارس در کاهش انتشار گازهای گلخانه ای کمک کننده باشد. این فناوری همچنین امکان محافظت از سوخت های فسیلی ارزشمند و افزایش سطح صادرات این انرژی را برای کشورهای منطقه فراهم می آورد. عربستان سعودی که در حال ساخت یک راکتور آزمایشی است، در ماه های تابستان که دمای این کشور به بیش از 50 درجه سانتیگراد می رسد، نزدیک به 1 میلیون بشکه نفت خام در روز برای تولید انرژی داخلی می سوزاند.

لطیف گفت که کابینه عراق در حال بررسی توافق با شرکت «روزاتوم» روسیه برای همکاری در ساخت راکتورها است. مقامات کره جنوبی هم در سال جاری میلادی گفتند که می خواهند در ساخت نیروگاه ها کمک کنند و از عراقی ها در توری به راکتورها در امارات متحده عربی که توسط شرکت برق کره ساخته شده و اداره می شوند، دعوت کردند. به گفته لطیف، مرجع رسیدگی به امور هسته ای در عراق همچنین با مقامات فرانسه و ایالات متحده در مورد این طرح صحبت کرده است.

کپکو، روزاتوم

سخنگوی شرکت کپکو، شرکت کره ای تولید کننده انرژی، اخیرا گفته که از برنامه های هسته ای عراق هیچ اطلاعی ندارد و با مقامات عراقی در ارتباط نبوده است و از او خواسته نشده تا روی پروژه های مرتبط کار کند. روزاتوم از اظهارنظر درباره هر گونه توافق احتمالی با عراق خودداری کرد.

حتی اگر عراق بتواند همان تعداد برنامه ریزی شده نیروگاه بسازد، بازهم برای پوشش دهی مصرف آتی این کشور دچار مشکل خواهد شد. به گفته لطیف، این کشور در حال حاضر با فاصله 10 گیگاواتی بین ظرفیت و تقاضا روبرو است و انتظار می رود تا پایان دهه جاری میلادی به 14 گیگاوات اضافی برق نیاز داشته باشد. با توجه به این مسالهريال عراق همچنین قصد دارد نیروگاه های خورشیدی بسازد تا بتواند انرژی مشابه تولیدی نیروگاه های هسته ای را از انرژی خورشیدی نیز به دست آورد.

عراق در حال حاضر تنها 18.4 گیگاوات برق دارد که 1.2 گیگاوات آن را از ایران وارد می کند. اضافه شدن ظرفیت به این معنی خواهد بود که تولید تا ماه اوت می تواند به 22 گیگاوات برسد. با این حال، این میزان برق تولیدی همچنان از تقاضای برآورده شده که در شرایط عادی حدود 28 گیگاوات است، خیلی کمتر است. به گزارش وزارت برق عراق، حداکثر میزان مصرف در ماه های جنجالی ژوئیه و اوت به بیش از 30 گیگاوات می رسد. لطیف معتقد است که میزان تقاضا برای برق تا سال 2030 به 42 گیگاوات خواهد رسید.

مرجع هسته ای عراق 20 سایت بالقوه برای راکتورها انتخاب کرده و لطیف امیدوار است که اداره او بتواند اولین قراردادها را در سال آینده امضا کند.

این قراردادها اولین تلاش عراق برای هسته ای شدن نیستند. اسرائیل چهار دهه پیش یک راکتور در حال ساخت واقع در جنوب بغداد را در یک حمله هوایی نابود کرد. اسرائیلی ها ادعا کردند که این مرکز تحت عنوان «اوسیراک» برای تولید سلاح های هسته ای برای استفاده علیه آنها ساخته می شود. عراق پس از حمله سال 2003 ایالات متحده، بیش از یک دهه درگیر خشونت و آشفتگی داخلی بود. انگیزه اولیه ایالات متحده برای این حمله هم این ادعا بود که عراق به دنبال ساخت سلاح های کشتار جمعی است.


 

شنبه ۵ تير ۱۴۰۰ ساعت ۰۶:۲۳