حضور پررنگ روسیه در حوزه انرژی سوریه

به گزارش میز نفت ، از لحاظ تاریخی شرکت‌های روسیه در صنعت انرژی سوریه نقش مهمی ایفا کرده‌اند.

شرکت استروی‌ترانس‌گاز (STG) از اوایل سال 2000 اقدام به سرمایه‌گذاری در سوریه کرد. استروی‌ترانس‌گاز در تکمیل خط لوله گاز عرب (Arab Gas Pipeline) به طول 1200 کیلومتر که گاز مصر را به کشورهای اردن، سوریه و لبنان می‌رساند، نقش مهمی ایفا کرده است. در سال 2009 نیز به‌صورت موفقیت‌آمیز، واحد پردازش گاز جنوب در هایان (منطقه 48 کیلومتری حمص) را راه‌اندازی کرد. همچنین توسعه میادین گازی تدمر توسط این شرکت روسی در مشارکت با شرکت گاز سوریه انجام ‌شده است. این شرکت پس از واگذاری پروژه‌های دولت سوریه بدون طی تشریفات به شرکت‌های روسیه در سال 2016 فعالیت خود در بخش انرژی را افزایش داده و اکنون یکی از فعال‌ترین شرکت‌ها در بازسازی سوریه است.

این شرکت و سایر شرکت‌های حوزه انرژی روسیه قراردادهای بلندمدت متعددی با دولت سوریه برای استخراج و اکتشاف نفت و گاز و معادن انجام داده‌اند که برخی از این قراردادها در زمان عدم حضور نظامی روسیه امضاء شده است. در ادامه به بررسی برخی از قراردادهای مهم روسیه و سوریه در حوزه انرژی می‌پردازیم:

1- قرارداد عمریت (Amrit)

 دولت سوریه در سال 2013 قراردادی با شرکت سویوز نفت گاز (Soyuzneftegaz) روسیه با عنوان عمریت (Amrit) منعقد کرد که به‌موجب آن شرکت سویوز نفت گاز به مدت 25 سال می‌تواند برای اولین بار در آب‌های سرزمینی سوریه در مدیترانه نسبت به اکتشاف گاز اقدام کند. این قرارداد تا سال 2018 مسکوت ماند و درنهایت در سال 2018 این شرکت در جنوب طرطوس اکتشاف خود را آغاز کرد. به گفته وزیر نفت سوریه در آب‌های سرزمینی این کشور، 5 بلوک گازی با ظرفیت هر بلوک 250 میلیارد متر مکعب وجود دارد که ذخیره یک بلوک به میزان ذخیره کل میادین خشکی سوریه به میزان 241 میلیارد متر مکعب است. مطابق آمارها، کل ذخایر گازی مدیترانه حدود 3.5 تریلیون متر مکعب تخمین زده می‌شود.

2- اکتشاف نفت در شمال شرق سوریه

قرارداد دیگر، قرارداد اکتشاف و تولید نفت در دو بلوک 7 و 19 از میدان‌های نفتی شمال شرق، معروف به جزیره سوریه (منطقه میانی رقه، دیرالزور و حسکه) با شرکت مرکوری (Mercury LLC) است. همچنین دولت سوریه قرارداد دیگری برای توسعه بلوک گازی 23 در شمال دمشق با شرکت ولادا (Velada LLC) منعقد کرده است. این قراردادها در سپتامبر 2019 توسط وزارت نفت و منابع معدنی سوریه با این دو شرکت منعقد و در دسامبر همان سال در مجلس سوریه به تصویب رسید.

 مدت‌زمان اکتشاف نفت در جزیره سوریه 5 سال و تا 7 سال نیز قابل تمدید است. بر اساس اعلام مقامات سوریه سهم این کشور از قرارداد فوق 12.5 درصد از کل درآمد حاصل است. تمام هزینه‌های اکتشاف بر عهده شرکت روسی است و بعد از اکتشاف از طریق درآمد حاصل جبران می‌شود.

علاوه بر اکتشاف و استخراج نفت و گاز، روسیه در بحث تعمیر و نگهداری پالایشگاه‌های سوریه نیز ورود کرده و پالایشگاه‌های مختلفی را به مدار تولید بازگردانده است. ازجمله این پالایشگاه‌ها می‌توان به پالایشگاه‌های حمص در شرق سوریه و بانیاس در طرطوس اشاره کرد. پالایشگاه حمص با ظرفیت پالایش 110 هزار بشکه و بانیاس با ظرفیت 130 هزار بشکه در دوران قبل از جنگ نقش اصلی را در تأمین سوخت سوریه ایفا می‌کردند. جدول زیر وضعیت برخی از مهم‌ترین قراردادهای نفتی بین روسیه و سوریه را نشان می‌دهد:
از سوی دیگر، صنعت برق نیز ازجمله صنایعی است که در جنگ سوریه آسیب‌های زیادی دیده است. این آسیب‌ها علاوه بر ایجاد مشکل در تأمین برق خانگی برای صنایع سوریه نیز مشکلات عدیده‌ای به وجود آورده است. روسیه در این بخش نیز واردشده و تعدادی از نیروگاه‌های سوریه را بازسازی کرده است. براساس گزارش اندیشکده چتم‌هاوس آمریکا، قراردادی بین دو کشور در سال 2018، برای ساخت نیروگاه‌ها و توربین‌های جدید با ظرفیت 2650 مگاوات در مناطقی ازجمله حلب، محرده (واقع در حماه)، تیشرین (واقع در دمشق)، دیرالزور و شهرک الزهرا (واقع در حلب) امضاء شده است.

روسیه در بخش معادن سوریه نیز وارد شده و توانسته است با عقد قراردادی علاوه بر راه اندازی معادن از کارافتاده سوریه و تامین نیازهای آن به صادرات نیز اقدام کند. قبل از آغاز بحران، سوریه یکی از تولیدکنندگان فسفات بود و سالانه 3.5 میلیون تن فسفات بخصوص در معادن شرقی خود تولید می‌کرد. از معروف‌ترین معادن فسفات سوریه می‌توان به معادن نزدیک شهر تدمر (پالمیرا) شامل معادن خنیفیس و الشرقیه در 60 و 45 کیلومتری جنوب غرب تدمر در استان حمص در شرق سوریه اشاره کرد که دارای مرغوبترین فسفات‌های جهان هستند. ذخایر پیش‌بینی‌شده فسفات این دو معدن به 1.8 میلیارد تن می‌رسد و بخش اعظمی از کل ذخایر 2.4 میلیارد تنی فسفات سوریه را به خود اختصاص می‌دهند.

بعد از آزادسازی شهر تدمر در سال 2017 قراردادی برای بازسازی و بهره‌برداری از این معادن به مدت 50 سال بین شرکت استروی‌ترانس‌گاز (STG) و سازمان زمین‌شناسی سوریه (ذیل وزارت نفت و منابع معدنی سوریه است)، انجام شد.

این قرارداد در مارس 2018 به تصویب مجلس سوریه نیز رسید و یک ماه بعد نیز توسط رئیس‌جمهور بشار اسد برای اجرا به سازمان عمومی زمین‌شناسی و منابع معدنی سوریه ابلاغ شد. به‌موجب این قرارداد، شرکت روسی طی 50 سال، سالانه 2.2 میلیون تن فسفات برداشت خواهد کرد. سهم روسیه از درآمد این معادن 70 درصد و سوریه 30 درصد خواهد بود.

مطابق اظهارات مقامات سوریه، در این معادن از ظرفیت 1.8 میلیارد تنی، هفت بلوک با مجموع ذخایر 700 میلیون تن آماده بهره‌برداری هستند که سهم روسیه یک بلوک حدود 105 میلیون تنی است. از طرف دیگر، روسیه می‌خواهد برای رساندن فسفات‌های استخراج‌شده از معادن یادشده، راه آهنی از شرق سوریه و از محل این معادن به بندر طرطوس که اجاره کرده است راه‌اندازی کند. تصویر زیر نقشه معادن سوریه است:
مدل و مدت قراردادهای روسیه در این بخش‌های کشور سوریه نشاندهنده عزم روسیه برای ماندگاری بلند مدت و نیز تلاش برای اخذ سود حداکثری حتی در شرایط بحران سوریه دارد.




منبع : فارس 

سه شنبه ۴ شهريور ۱۳۹۹ ساعت ۱۵:۳۸