با وجود تأكيد صاحب نظران مبني بر توسعه صنايع مكمل پتروشيمي، خام فروشي همچنان سكه رايج اين صنعت است و مديران اين بخش تنها به اعلام برنامه كفايت ميكنند.
به گزارش «
ميزنفت» بيش از ۷۰ درصد محصولات صادراتي پتروشيمي، محصولات خام بوده كه پس از تبديل به كالاهاي نهايي با قيمت چند برابري به كشور وارد ميشوند در حالي كه ظرفيتهاي غير قابل كتماني در اين بخش وجود دارد.
۳۰۰ نوع ماده پتروشيميايي در جهان توليد ميشود و متأسفانه در ايران به دليل نبودتوجه جدي به صنايع مكمل پتروشيمي و كمبود سرمايه گذاري، بيشتر تمركز روي بالادست شكل گرفته است و فقط ۲۵ نوع ماده در ايران توليد و صادر ميشود در حالي كه ۲۵ محصول توليدي پايه توليد محصولات ديگر و با ارزشتر هستند. موید این مطلب محصولات عرضه شده در بورس كالاست که بیشتر آن ها محصولات پایه هستند.
جالب آنجاست براي ايجاد شغل در بالادست پتروشيمي، به ۹۴۰ هزار دلار، در مياندست ۷۸۰ هزار دلار و در پايين دست پتروشيمي به ۲۱ هزار دلار سرمايهگذاري نياز است كه نشان ميدهد سرمايهگذاري در صنايع مكمل علاوه بر جلوگيري از خامفروشي، نقش مهمي در ايجاد اشتغال ايفا ميكند.
بر اساس گفته کارشناسان، متأسفانه كسي به اين موضوع توجه نميكند و همين مسئله باعث شده است تا بيكاري در خود ماهشهر نيز بيداد كند؛ اگر صنايع تكميلي در اين منطقه ايجاد ميشد به ازاي هر شغلي كه در بالادست پتروشيمي ايجاد ميشد ۵۰۰ شغل در پايين دست شكل ميگرفت.
در صورت توسعه صنايع تكميلي حداقل ۲۵ درصد جمعيت فعال كشور در حوزه زنجيره پتروشيمي داراي اشتغال پايدار خواهند بود كه بيشتر اين اشتغال ايجاد شده در حوزه صنايع تكميلي پتروشيمي است.
جالب آنجاست که نرخ بازگشت سرمايه در بالادست پتروشيمي ۱۲ تا ۱۵ درصد و در صنايع مكمل را حداقل ۳۵ درصد است؛ همچنین در ازاي فروش يك تن محصولات خام ۳۰۰ ميليون دلار نصيب كشور ميشود در حالي كه اگر اين محصول در زنجيره ارزش افزوده قرار بگيرد بيش از ۶۷۰ ميليون دلار به كشور وارد ميشود.
اشاره به این نکته هم ضروری است که ۵۲ درصد صادرات غيرنفتي كشور در سال گذشته مربوط به پتروشيمي بوده است؛ اگر پتروشيمي را در زمره صادرات نفتي قرار ندهيم، بايد گفت كه بزرگترين بخش صادرات غيرنفتي مربوط به صنعت پتروشيمي است اما اين صادرات مواد خام بوده است نه مواد با ارزش افزوده بالا و درآمدزا.
صنعت پتروشيمي داراي بيش از ٥٤ ميليون تن ظرفيت است كه بايد اين ظرفيت تا پايان برنامه پنجم به ١٠٠ ميليون تن برسد و در اين مسير توسعه صنايع مياني و تكميلي ميتواند نقش مهمي ايفا كند.