پروژه‌ای که فقط کاغذی است
سیراف روی هوا
وحید حاجی‌پور/ در حالی که مدیرعامل شرکت زیر ساخت فراگیر پالایشی سیراف از انعقاد قرارداد رسمی میان سرمایه گذاران پالایشگاه‌های ابتدایی سیراف با امور بین الملل شرکت ملی نفت جهت خرید میعانات گازی خبر داده است٬ یک منبع آگاه در امور بین الملل شرکت ملی نفت توضیحاتی را در این باره ارائه داد.
این منبع آگاه گفت: اصول کار امور بین الملل شرکت ملی نفت به این صورت نیست که بر اساس یم طرح کاغذی اقدام به انعقاد قرارداد کند و چیزی که سیرافی‌ها بر آن تاکید دارند٬ یک MOU ساده است که فاقد وجاهت قانونی و قراردادی است.
وی افزود: چند سال پیش که این طرح روی کاغذ آمد تفاهم نامه‌ای میان امور بین الملل و سرمایه گذاران امضا شد که بر اساس آن٬ قرار شد امور بین الملل شرکت ملی نفت برای فروش میعانات گازی به پالایشگاه‌ای سیراف مطالعه کرده و به شرط مهیا بودن شرایط و اخذ تضامین لازم وارد مرحله قراردادی می‌شدیم و اینگونه نیست که یک پالایشگر برای طرح خود براحتی با امور بین الملل قرارداد منعقد کند.
به گفته وی٬ امور بین الملل فروشنده و صادر کننده میعانات گازی است و نه تولید کننده لذا در مرحله نخست باید مشخص شود آیا چنیی حجمی از میعانات گازی وجود دارد یا خیر تا در مرحله بعد امور بین الملل برای انعقاد قرارداد وارد شود. وی در پاسخ به این پرسش که آیا می‌توان با اتکا به این تفاهم‌نامه سرمایه گذار جذب کرد یا خیر هم گفت: این که سرمایه گذاری برای حضور در این پروژه اعلام حضور کند یا نه به خودش بستگی دارد ولی هیچ سرمایه گذاری بر اساس یک تفاهم‌نامه بسیار ساده در یک طرح پالایشی مشارکت نمی‌کند زیرا در پالایشگاه سازی٬ عنصر اصلی قراردادهای بلندمدت خرید خوراک است که سیراف فاقد چنین قراردادی است.
بر اساس این گزارش٬ طرح پالایشگاه‌های سیراف با مشکلات بسیاری مواجه است که مهم ترین چالش آن٬ نبود خوراک 480 هزار بشکه‌ای است که بر اساس گفته برخی کارشناسان٬ با توجه به افت فشار مخزن پارس جنوبی امکان چنین تخصیصی وجود ندارد ضمن اینکه روایتی دیگر می‌گوید مجوز خوراک سیراف تا به امروز به تایید و تصویب هیئت مدیره شرکت ملی نفت نرسیده است.
این در حالی است که صادق آبادی مدیرعامل شرکت زیر ساخت فراگیر پالایشی سیراف سال گذشته از «موافقت نامه» تخصیص خوراک گفته بود و اشاره‌ای هم به قرارداد نداشت که با توجه به وضعیت فعلی پالایشگاه‌های سیراف و توقف همه امور٬ باید منتظر تعطیلی این طرح بود.
البته برخی منابع می‌گویند که مجوز خوراک توسط معاونت برنامه ریزی وزارت نفت صادر شده است که بر این اساس٬ از زمان صدور مجوز تا مدت 12 سال وزارت نفت مکلف است 90 درصد خوراک این پالایشگاه‌ها را تخصیص دهد و پس از 12 سال این تعهد را می‌دهد که در صورت باقی ماندن میعانات گازی٬ آن را بطور مساوی میان پالایشگاه‌ها تقسیم کند.
با توجه به اینکه پیشرفت فیزیکی این طرح صفر درصد است و حداقل به 3 سال زمان برای بهره برداری نیاز است٬ در واقع سرمایه گذار فقط 8 سال از این تضمین برخوردار است. بر مبنای این موافقت نامه٬ پس از پایان قرارداد اگر فقط 200 هزار بشکه میعانات گازی موجود باشد٬ بین 8 پالایشگاه تقسیم خواهد شد و این بدان معنی است که پالایشگاه‌ها با ظرفیت زیر 50 درصد به فعالیت خواهند کرد که هیچ عقل سلیمی در حوزه پالایش نمی‌تواند آن را قبول کند زیرا حاشیه سود پالایشگاه‌ها پایین است و سرمایه گذار علاقه‌ای برای رقم زدن چنین ریسکی را ندارد.
*اصول سرمایه گذاری پالایشی
هر سرمایه گذاری برای حضور در صنعت پالایش و پتروشیمی٬ نیازمند انعقاد قراردادهای بلندمدتی است که بتواند با اطمینان خاطر به فعالیت بپردازد. اصولا قراردادهای تامین خوراک بین 20تا 25 سال است و این مدت عرف رایج در جهان است اما وزارت نفت این مدت را به 12 سال کاهش داده است چون بخوبی از افت فشار مخزن پارس جنوبی آگاه است و قصد ندارد برای خود دام بزرگی پهن کند.
شاید به همین دلیل باشد که پیشنهاد کنار گذاشتن دو پالایشگاه از مجموع 8 پالایشگاه 60 هزار بشکه‌ای داده شده است و البته چند سرمایه گذار که عمدتا از نهادهای عمومی هستند از حضور در سیراف انصراف دادند.
*نرخ بازگشت سرمایه
البته باید این مهم را در نظر گرفت که بر خلاف اظهارات گذشته مسئولان وزارت نفت درباره نرخ بازگشت سرمایه در این طرح پالایشی٬ نرخ بازگشت سرمایه نهایت بین 12 تا 12 درصد خواهد بود در حالی که این رقم از 48 درصد اعلام شده بود و در آخرین اظهار نظر – مشاور وزیر نفت – به 20 تا 25 درصد کاهش پیدا کرد. وزیر نفت هم بازگشت سرمایه منطقی را هم زیر 20 درصد عنوان کرده است که با این وضعیت٬ هیچ سرمایه گذاری حاضر به پذیرفتن چنین ریسکی نیست.
به جز ابهاماتی که در این باره وجود دارد با الگوی فرآیندی تعیین شده که محصولات نیمه‌نهایی تولید می‌کند و همه محصولات آن باید در واحدهای فرآیندی دیگر مجددا پالایش شوند تا محصولات قابل مصرف تولید کنند، برآورد نرخ بازگشت سرمایه تا چه میزان واقع‌بینانه است. به خصوص با توجه به این نکته که در دنیا واحدهای پالایش میعانات گازی با ظرفیت زیر 100 هزار بشکه در حال خروج از وضعیت عملیاتی هستند و تلاش‌ها در جهان بر توسعه پالایشگاه‌های موجود و کیفی سازی محصولات متمرکز شده است. کما اینکه در هومپوس اندونزی یک واحد 70 هزار بشکه‌ای مشابه پروژه‌های سیراف از سال 2005 از مدار تولید خارج شد و حتی مالکان آن تلاش زیادی برای فروش این واحد به ایران به خرج دادند که به دلیل غیر اقتصادی بودن این واحد ایران خرید آن را نپذیرفت.
با این توضیحات کاملا مشخص است سیراف هنوز در خوراک خود درمانده است و تمامی اظهارات اخیر مسئولان شرکت ملی نفت و مجریان این پالایشگاه‌ها٬ یکی پس از دیگری با ابهامات فراوان رو به رو می‌شود. سیراف را باید نماد یک طرح خام و بدون پشتوانه فنی و منطقی دید که هزینه‌های زیادی را به کشور و سرمایه گذاران تحمیل خواهد کرد.
این منبع آگاه گفت: اصول کار امور بین الملل شرکت ملی نفت به این صورت نیست که بر اساس یم طرح کاغذی اقدام به انعقاد قرارداد کند و چیزی که سیرافی‌ها بر آن تاکید دارند٬ یک MOU ساده است که فاقد وجاهت قانونی و قراردادی است.
وی افزود: چند سال پیش که این طرح روی کاغذ آمد تفاهم نامه‌ای میان امور بین الملل و سرمایه گذاران امضا شد که بر اساس آن٬ قرار شد امور بین الملل شرکت ملی نفت برای فروش میعانات گازی به پالایشگاه‌ای سیراف مطالعه کرده و به شرط مهیا بودن شرایط و اخذ تضامین لازم وارد مرحله قراردادی می‌شدیم و اینگونه نیست که یک پالایشگر برای طرح خود براحتی با امور بین الملل قرارداد منعقد کند.
به گفته وی٬ امور بین الملل فروشنده و صادر کننده میعانات گازی است و نه تولید کننده لذا در مرحله نخست باید مشخص شود آیا چنیی حجمی از میعانات گازی وجود دارد یا خیر تا در مرحله بعد امور بین الملل برای انعقاد قرارداد وارد شود. وی در پاسخ به این پرسش که آیا می‌توان با اتکا به این تفاهم‌نامه سرمایه گذار جذب کرد یا خیر هم گفت: این که سرمایه گذاری برای حضور در این پروژه اعلام حضور کند یا نه به خودش بستگی دارد ولی هیچ سرمایه گذاری بر اساس یک تفاهم‌نامه بسیار ساده در یک طرح پالایشی مشارکت نمی‌کند زیرا در پالایشگاه سازی٬ عنصر اصلی قراردادهای بلندمدت خرید خوراک است که سیراف فاقد چنین قراردادی است.
بر اساس این گزارش٬ طرح پالایشگاه‌های سیراف با مشکلات بسیاری مواجه است که مهم ترین چالش آن٬ نبود خوراک 480 هزار بشکه‌ای است که بر اساس گفته برخی کارشناسان٬ با توجه به افت فشار مخزن پارس جنوبی امکان چنین تخصیصی وجود ندارد ضمن اینکه روایتی دیگر می‌گوید مجوز خوراک سیراف تا به امروز به تایید و تصویب هیئت مدیره شرکت ملی نفت نرسیده است.
این در حالی است که صادق آبادی مدیرعامل شرکت زیر ساخت فراگیر پالایشی سیراف سال گذشته از «موافقت نامه» تخصیص خوراک گفته بود و اشاره‌ای هم به قرارداد نداشت که با توجه به وضعیت فعلی پالایشگاه‌های سیراف و توقف همه امور٬ باید منتظر تعطیلی این طرح بود.
البته برخی منابع می‌گویند که مجوز خوراک توسط معاونت برنامه ریزی وزارت نفت صادر شده است که بر این اساس٬ از زمان صدور مجوز تا مدت 12 سال وزارت نفت مکلف است 90 درصد خوراک این پالایشگاه‌ها را تخصیص دهد و پس از 12 سال این تعهد را می‌دهد که در صورت باقی ماندن میعانات گازی٬ آن را بطور مساوی میان پالایشگاه‌ها تقسیم کند.
با توجه به اینکه پیشرفت فیزیکی این طرح صفر درصد است و حداقل به 3 سال زمان برای بهره برداری نیاز است٬ در واقع سرمایه گذار فقط 8 سال از این تضمین برخوردار است. بر مبنای این موافقت نامه٬ پس از پایان قرارداد اگر فقط 200 هزار بشکه میعانات گازی موجود باشد٬ بین 8 پالایشگاه تقسیم خواهد شد و این بدان معنی است که پالایشگاه‌ها با ظرفیت زیر 50 درصد به فعالیت خواهند کرد که هیچ عقل سلیمی در حوزه پالایش نمی‌تواند آن را قبول کند زیرا حاشیه سود پالایشگاه‌ها پایین است و سرمایه گذار علاقه‌ای برای رقم زدن چنین ریسکی را ندارد.
*اصول سرمایه گذاری پالایشی
هر سرمایه گذاری برای حضور در صنعت پالایش و پتروشیمی٬ نیازمند انعقاد قراردادهای بلندمدتی است که بتواند با اطمینان خاطر به فعالیت بپردازد. اصولا قراردادهای تامین خوراک بین 20تا 25 سال است و این مدت عرف رایج در جهان است اما وزارت نفت این مدت را به 12 سال کاهش داده است چون بخوبی از افت فشار مخزن پارس جنوبی آگاه است و قصد ندارد برای خود دام بزرگی پهن کند.
شاید به همین دلیل باشد که پیشنهاد کنار گذاشتن دو پالایشگاه از مجموع 8 پالایشگاه 60 هزار بشکه‌ای داده شده است و البته چند سرمایه گذار که عمدتا از نهادهای عمومی هستند از حضور در سیراف انصراف دادند.
*نرخ بازگشت سرمایه
البته باید این مهم را در نظر گرفت که بر خلاف اظهارات گذشته مسئولان وزارت نفت درباره نرخ بازگشت سرمایه در این طرح پالایشی٬ نرخ بازگشت سرمایه نهایت بین 12 تا 12 درصد خواهد بود در حالی که این رقم از 48 درصد اعلام شده بود و در آخرین اظهار نظر – مشاور وزیر نفت – به 20 تا 25 درصد کاهش پیدا کرد. وزیر نفت هم بازگشت سرمایه منطقی را هم زیر 20 درصد عنوان کرده است که با این وضعیت٬ هیچ سرمایه گذاری حاضر به پذیرفتن چنین ریسکی نیست.
به جز ابهاماتی که در این باره وجود دارد با الگوی فرآیندی تعیین شده که محصولات نیمه‌نهایی تولید می‌کند و همه محصولات آن باید در واحدهای فرآیندی دیگر مجددا پالایش شوند تا محصولات قابل مصرف تولید کنند، برآورد نرخ بازگشت سرمایه تا چه میزان واقع‌بینانه است. به خصوص با توجه به این نکته که در دنیا واحدهای پالایش میعانات گازی با ظرفیت زیر 100 هزار بشکه در حال خروج از وضعیت عملیاتی هستند و تلاش‌ها در جهان بر توسعه پالایشگاه‌های موجود و کیفی سازی محصولات متمرکز شده است. کما اینکه در هومپوس اندونزی یک واحد 70 هزار بشکه‌ای مشابه پروژه‌های سیراف از سال 2005 از مدار تولید خارج شد و حتی مالکان آن تلاش زیادی برای فروش این واحد به ایران به خرج دادند که به دلیل غیر اقتصادی بودن این واحد ایران خرید آن را نپذیرفت.
با این توضیحات کاملا مشخص است سیراف هنوز در خوراک خود درمانده است و تمامی اظهارات اخیر مسئولان شرکت ملی نفت و مجریان این پالایشگاه‌ها٬ یکی پس از دیگری با ابهامات فراوان رو به رو می‌شود. سیراف را باید نماد یک طرح خام و بدون پشتوانه فنی و منطقی دید که هزینه‌های زیادی را به کشور و سرمایه گذاران تحمیل خواهد کرد.
يکشنبه ۸ اسفند ۱۳۹۵ ساعت ۰۹:۳۸
کد مطلب: 16855