پالایشگران دنیا در انتظار خاورمیانه

ميزنفت/ همزمان با آغاز فعالیت چند پالایشگاه بزرگ در خاورمیانه، بازارهای اروپا به استقبال محصولات پالایشی تولید شده در این منطقه خواهد رفت. پس از افتتاح پالایشگاه جدید جبیل عربستان سعودی و رسیدن آن به ظرفیت کامل، دو پالایشگاه دیگر در ینبوع عربستان و رویس امارات متحده عربی به جمع پالایشگاه های خاورمیانه نیز راه اندازی شده اند. این سه پالایشگاه عظیم در مجموع 1.2 میلیون بشکه در روز ظرفیت داشته و با هدف افزایش محصولات پالایشی تولید شده در قلب میادین نفت و گاز دنیا، ساخته شده اند. باید دانست که بخش اعظم بنزین هواپیما و گازوییل تولید شده در این پالایشگاه ها برای صدور به بازارهای اروپایی، در نظر گرفته شده است.

تا سال 2019 میلادی، ظرفیت پالایشگاه های خاورمیانه با رشدی 33 درصدی افزایش خواهد یافت و این سه طرح را باید در چارچوب این برنامه های توسعه در نظر گرفت. در این منطقه 3.1 میلیون بشکه ظرفیت جدید پالایشی در دست توسعه و یا برنامه ریزی می باشد. پالایشگاه جبیل دارای ظرفیت 400 هزار بشکه می باشد. پالایشگاه های ینبوع و رویس نیز دارای ظرفیت مشابه 400 هزار بشکه ای هستند. لازم به یادآوری است که با راه اندازی پالایشگاه رویس کویت، این امیرنشین از واردات محصولات نفتی بی نیاز خواهد شد. هم اینک، ظرفیت کنونی طرح های پالایشی خاورمیانه، 8/8 میلیون بشکه است. در جدول (1)، ظرفیت پالایشگاه های در دست ساخت منطقه خاورمیانه (هزار بشکه در روز) نشان داده شده است.

 

 
در این میان فراموش نکنید که طرح های پالایشگاهی عربستان سعودی با هدف تولید سوخت های دارای بالاترین استانداردهای موجود در اتحادیه اروپا، ایجاد شده اند. ما می دانیم که فروش گازوییل در قاره سبز از بالاترین حاشیه سود برخوردار است. محصولات پالایشی ارزان قیمت دارای درجه ای پی آی 28 و درصد گوگرد 2.9 از دیگر محصولات این طرح ها است. در جدول (2)، صادرات و واردات محصولات پالایشی در منطقه خاورمیانه (هزار بشکه در روز) نشان داده شده است.
 
 
 
 
 
*طرح های جدید پالایشی در راهند
در خاورمیانه، چند طرح جدید پالایشی نیز در حال ساخت است. در کشور پادشاهی عربستان سعودی، شرکت آرامکو در حال تکمیل یک پالایشگاه در منطقه جازان با 400 هزار بشکه ظرفیت است. این پروژه در سال 2017 میلادی، افتتاح خواهد شد. در کویت، پالایشگاه الزور با 615 هزار بشکه ظرفیت در مراحل میانی ساخت قرار دارد. در سال 2019 میلادی، این پروژه راه اندازی می گردد. عراقی ها نیز در حال ساخت یک پالایشگاه با ظرفیت پالایش 140 هزار بشکه نفت خام در شهر کربلا هستند. گفته می شود در سال 2017 میلادی، شاهد افتتاح آن خواهیم بود. و سرانجام عمانی ها، طرح توسعه پالایشگاه سوهار با 82 هزار بشکه ظرفیت پالایش نفت خام را در دست اجرا دارند. در سال آینده این پروژه راه اندازی می شود.

در بخش پالایش میعانات نیز دو پروژه پالایشگاهی شامل ستاره خلیج فارس با مجموع ظرفیت 360 هزار بشکه در جنوب ایران و راس لفان قطر با 146 هزار بشکه ظرفیت در حال تکمیل می باشند.
 

*اروپا؛ بازار جدید طرح های خاورمیانه
دولتمردان خاورمیانه با توجه به فرسودگی پالایشگاه های اروپا، نرخ نزولی کارایی پالایشگاه ها، رشد مصرف فرآورده های نفتی و وجود تاسیسات و زیرساخت های واردات سوخت های فسیلی، این قاره را به عنوان بازار هدف محصولات پالایشی در نظر گرفته اند.

رشد واردات و مصرف فرآورده های نفتی در اروپا قابل توجه بوده و در سه ماهه سوم سال گذشته، واردات روزانه دولت های اروپایی 4 میلیون بشکه در روز بوده است. اگرچه در گذشته، روس ها بزرگترین صادرکننده محصولات پالایشی به اروپا بوده اند، اما در سایه بحران اوکراین و تحریم های سختگیرانه اتحادیه اروپایی، دولت های خاورمیانه در حال تصاحب سهم روس ها در این بازار جذاب هستند.

هرچند آمریکایی ها نیز که در پنج سال اخیر و در سایه انقلاب منابع غیرمتعارف، با رشد بهت آور تولید از منابع نفت شیل روبرو شده اند، در حال افزایش سهم خود در بازارهای اروپایی هستند. فراموش نکنید که رهبران مسکو در یک دهه گذشته با میلیاردها دلار سرمایه گذاری، در نوسازی طرح های پالایشی خود، گوگرد موجود در گازوییل تولیدی پالایشگاه های کشورشان را به کمتر از 10 پی پی ام کاهش داده اند.

ساخت یک خط لوله انتقال گازوییل به بندر پریمورسک در حاشیه دریای بالتیک نیز به بهبود جایگاه رقابتی روس ها در بازار اروپا منجر شده است. در ایالات متحده، هم اکنون ما شاهد ظرفیت پالایش 17.8  میلیون بشکه نفت خام در روز هستیم که با اجرای طرح های مختلف افزایش ظرفیت، رشد صادرات فرآورده های پالایشگاهی این کشور، سرعت گرفته است.

بدین ترتیب اروپا را باید در سال های آینده، کانون رقابت پالایشگران شرق و غرب دانست. هرچند در سایه سیاست های منزوی نمودن مسکو و افول طرح های تولید نفت شیل، می توان دولت های خاورمیانه را از هم اکنون به عنوان برندگان این رقابت نفسگیر، معرفی نمود.
 
 
نویسنده: مارتین کویینلن
مترجم: محسن داوری
منبع: ماهنامه پترولیوم اکونومیست
 

سه شنبه ۲۵ آبان ۱۳۹۵ ساعت ۱۰:۴۵