کامپوزیت؛ میهمان جدید صنعت نفت

ميزنفت/ استفاده از مواد کامپوزیتی در یک دهه گذشته در صنعت نفت با افزایش روبرو شده است. اما بهره گیری از این محصول در حوزه فراساحلی نشانگر آن است که ظرفیت های مواد کامپوزیتی، اندک اندک در حال هویدا شدن است.

شرکت نفت و گاز ایربورن هلند از فناوری منحصر به فرد تولید لوله های کامپوزیتی ترموپلاستی برخوردار است که تا 10 کیلومتر طول داشته و با توجه به قطر آن، در بخش های مختلف صنعت نفت و گاز قابل استفاده است.

اما سفارش شرکت ملی نفت مالزی (پتروناس) برای نصب یک خط لوله فراساحلی کامپوزیتی در آب های این کشور را باید نقطه عطفی در این صنعت نوظهور دانست. پس از یک دوره سه ساله پژوهش بر روی این مواد، قراردادی برای ساخت 550 متر خط لوله کامپوزیتی با قطر 6 اینچ به امضا رسیده است. این لوله در عمق 30 متری بستر دریا نصب شده و اتصال دو سکوی دریایی نفتی در میدان لوتونگ غربی را فراهم می کند.

علاوه بر پتروناس، شرکت ایربورن همکاری هایی نیز با شرکت های شل، شورون، وان ساب سی، سایپم و بسیاری دیگر از شرکت ها داشته است.
بارت استیوتن مدیر توسعه این شرکت می گوید: ما در حال اجرای یک پروژه مشترک با شرکت شل در نیجریه و برای استفاده از لوله های کامپوزیت در چاه های نفتی هستیم. شرکت استات اویل نیز در میدان آب های عمیق آستا هانستین، این فناوری را به کار گرفته است. این خط لوله برای مرحله پیش راه اندازی این پروژه فراساحلی به کار گرفته شده است.

شرکت شورون نیز با سفارش گذاری یک رشته خط لوله کامپوزیتی 120 متری که اتصال منیفولد به تجهیزات سرچاهی را فراهم می نماید، به جمع حامیان این فناوری پیوسته است. این خط لوله در پروژه آلدر در آب های دریای شمال انگلستان نصب می شود. و اگرچه طول آن اندک و ۱۲۰ متر است، اما در صورت رضایت بخش بودن آن، استفاده از لوله های کامپوزیت در طرح های آتی شرکت شورون افزایش خواهد یافت.

وی در ادامه می گوید: ما با شرکت های مختلفی برای کاربرد لوله های کامپوزیت گفتگو نموده ایم. اما باید به انتظار نتایج راه اندازی خط لوله شرکت پتروناس بنشینیم.

اما شرکت ایربورن چگونه قدم به صنعت نفت نهاده است؟ این شرکت در سال ۱۹۹۵ میلادی و در شهر هاوگ توسط دو مهندس هوافضا تاسیس شد. آنان از ابتدا به دنبال توسعه کاربرد مواد کامپوزیتی در سایر صنایع بودند. دفتر این شرکت در نزدیکی غول نفتی شل قرار دارد و در سال ۱۹۹۹ میلادی، نخستین سفارش برای استفاده از لوله های کامپوزیت ارایه شد. در آن سال فناوری تولید لوله های پیوسته کامپوزیتی هنوز عرضه نشده بود. همچنین اکثر شرکت ها نیز از پذیرش ریسک پیشگام بودن پرهیز می کردند.

در سال ۲۰۰۷ میلادی و به دنبال بهبود فناوری تولید لوله های کامپوزیتی، بخش تولید لوله های شرکت ایربورن راه اندازی شد. برطرف شدن موانع تولید یکپارچه لوله ها و با طول نامحدود و بهره گیری از فیبرهای شیشه ای در بدنه چند لایه آن از دیگر دستاوردهای این شرکت هلندی بوده است.

ما می دانیم که مواد اولیه تولید این لوله ها عبارتند از: پلاستیک پی ای ۱۲، پلی اتیلن، پلی پروپیلن و پلی وینیلیدین فلوراید. چگونگی ترکیب این مواد نیز به نوع کاربرد، دمای سیال و نوع هیدروکربور وابستگی دارد.
در این شرکت برای بهبود مقاومت محصول تلاش می شود تا با تغییر زوایای فیبرهای شیشه ای، بهترین طراحی به دست آید. اطلاعات منتشر شده نشان می دهد در زاویه 55 درجه، ما شاهد بهترین مقاومت لوله های کامپوزیتی و انعطاف پذیری آن بوده ایم.
 
*مزایای لوله های کامپوزیتی
این لوله ها سه مزیت مهم دارند:
از نسبت مقاومت به وزن بالایی برخوردارند
انعطاف پذیری بالایی دارند
فاقد خورندگی هستند.این لوله ها به صورت پیوسته و بر روی قرقره تحویل می شوند. امکان تولید این لوله ها با طول نامحدود وجود دارد و می توان از آنها در آب های عمیق نیز بهره برد. آزمایش های انجام شده در مورد اتصال دو رشته خط لوله زیردریایی با یک فلنج نیز موفقیت آمیز بوده است.

سرانجام اینکه فقدان خوردگی در درازمدت یکی دیگر از مزایای مهم به ویژه در میادین شرق آسیا که از گوگرد بالا برخوردارند، محسوب می شود.
 
با برطرف شدن چالش های اولیه، به نظر می رسد لوله های کامپوزیتی از آینده ای درخشان برخوردار باشند. از سوی دیگر، قیمت ارزان این محصول، برگ برنده دیگر فناوری کامپوزیت محسوب می شود.
 
نویسنده: جان شیهان
مترجم: محسن داوری
منبع: www.epmag.com
 
 
 

شنبه ۲۲ آبان ۱۳۹۵ ساعت ۰۹:۲۲