وحید حاجی پور/ ثانيهها براي برگزاري نشست آتي اوپك به حركت درآمده است و ايران همچنان از رسيدن به سقف 4 ميليون بشكه در روز درمانده است، همه توان صنعت نفت بسيج شدهاند تا به اين ميزان توليد دست يابند ولي نميشود. حدود 200 هزار بشكه نياز است ولي منبع تأمين آن مشخص نيست.
وقتي نشست دوحه در دستور كار قرار گرفت ايرانيها خواستار معاف شدنشان از فريز شدند زيرا روي ظرفيت 4 ميليون بشكه خود حساب باز ميكردند، اين درخواست پذيرفته نشد تا ايران نمايندهاي را راهي دوحه نكند. كار به الجزاير كشيد و سرانجام درخواست ايران قبول شد و قرارگذاشتند كه در نشست بعدي اوپك ايران با ظرفيت 4 ميليون بشكه حاضر شود و از هرگونه كاهشي مستثني شود. وزير نفت دو ماه وقت گرفت تا با 4 ميليون بشكه نقد به وين برود، در طول اين دو ماه اما هيچگاه به مرز 4 ميليون بشكه هم نزديك نشديم تا بالاترين رقم توليد نفت كشور 3 ميليون و 800 هزار بشكه باشد. اين موضوع كمي حيثيتي شد و از مناطق نفتخيز جنوب به عنوان بزرگترين توليد كننده نفت ايران خواسته شد تا بيشتر توليد كنند ولي پاسخ اهالي فن منفي بود. آنها گفتند امكان افزايش توليد و فشار بر چاهها و مخازن هست ولي در صورت فشار بيشتر بر مخازن بخش قابل توجهي از ميزان توليد نفت كشور براي هميشه از دست ميرود. به بيان سادهتر آنها همان پاسخي را به زنگنه دادند كه به مسعود ميركاظمي داده بودند: «مخزن دستور پذير نيست!»
*ميزان توليد فعلي
وزير نفت هفته گذشته گفت: «صادرات نفت ايران به 2 ميليون و 440 هزار بشكه در روز رسيده است.» با قبول اين ادعا و با توجه به ظرفيت 1.8 ميليون بشكهاي پالايشي كشور توليد نفت ايران قاعدتا بايد حوالي 4.3 ميليون بشكه در روز باشد.
اين رقم را نميتوان قبول كرد زيرا همانطور كه گفته شد جديدترين آمار توليد نفت نشان ميدهد هم اكنون روزانه 3.8 ميليون بشكه نفت توليد ميشود و نه بيشتر. علي كاردر مدير عامل شركت ملي نفت هفته گذشته اين رقم را گفته بود؛ با توجه به اين تناقضها يا سهم پالايش بهشدت كاهش يافته است يا وزير نفت صادرات ميعانات گازي را در آمارهايش گنجانده است، البته احتمال ديگري نيز وجود دارد مبني بر كاهش ظرفيت پالايشي كشور و خارج كردن اين ظرفيت از مدار مصرفي. اطلاعات موجود نشان ميدهد بخشي از ظرفيت پالايشگاهي به دليل اورهال از مدار فعاليت خارج شدهاند و دليل ميزان افزايش صادرات نفت همين موضوع است.
*200هزار بشكه كجاست؟
وزارت نفت با چالش جدي براي تأمين 200 هزار بشكه مواجه است، آنها نشانه اين رقم را ميگيرند ولي هيچگاه در طول اين چند سال سراغش نرفتند و براي احياي آن تقريباً هيچ كاري نكردند. 200 هزار بشكه مفقوده همان بشكههايي است كه از ظرفيت توليد نفت در دريا كاسته شده است.
هم اكنون ميزان توليد نفت فلات قاره كمتر از 410 هزار بشكه در روز است در حالي كه اين شركت در سال 1386 بيش از 724 هزار بشكه نفت توليد ميكرد و پايه آن در سالهاي بعد به 600 هزار بشكه رسيد. حالا هرچه تلاش ميشود براي بازگشت 200 هزار بشكه موفقيتآميز نيست زيرا براي رسيدن به اين هدف بايد تعمير چاهها و تعمير تأسيسات صورت ميگرفت ولي در عمل اتفاق خاصي رخ نداد.
سعيد حافظي مديرعامل سابق اين شركت در گزارشي كه براي وزير نفت ارسال كرد خواستار تزريق منابع مالي به اين شركت جهت بازگشت به روزهاي اوج فلات قاره شد ولي به دليل اهميت شركت مناطق نفتخيز جنوب و بيپولي سهمش از منابع مالي بسيار اندك بود. همين موضوع منجر به سقوط بزرگتر توليد اين شركت شد و حالا در حال كاهش است. هرچند مسئولان و كاركنان اين شركت با تلاش زيادي سعي در نگهداشت توليد دارند ولي در صورت عدمتزريق منابع مالي نه تنها 200 هزار بشكه احيا نميشود بلكه ميزان توليد فعلي هم به روند كاهشي خود ادامه خواهد داد.
*وزارت نفت چه ميكند؟
زنگنه بهخوبي نسبت به وضعيت فلات قاره آگاه است و ميداند ادامه بيتوجهي به اين شركت چه بلاي بزرگي را بر سر نفت ميآورد ولي همچنان آنجا را از تيررس دور نگه داشته و براي بازيابي توليد نفت كشور روي نقاطي دست گذاشته است كه شدني نيست. اگر طي سه سال گذشته منابع مالي به فلات قاره تزريق ميشد و برنامههاي تعمير چاهها عملياتي ميشد امروز نه كسي دغدغه 4 ميليون بشكه در روز را داشت و نه وزارت نفت براي رسيدن به ادعاي خود به همه شركتها فشار ميآورد تا بر توليد خود بيفزايند.
چند هفته ديگر به نشست اوپك باقي است و ايران از 4 ميليون بشكه دور است، تنها اميد زنگنه به مدار آوردن توليد ميادين در حال توسعه است كه بايد ديد آنها ميتوانند به كمك بيايند يا خير؟
يکشنبه ۱۶ آبان ۱۳۹۵ ساعت ۱۰:۱۰