سهم سرمايه خارجی در برنامه توسعه٬ کمتر از 40 درصد

وحید حاجی پور/ وزیر نفت می گوید برای تحقق برنامه ششم توسعه در بخش نفت به 200 میلیارد دلار سرمایه گذاری نیاز است؛ او برای بخش بالادست صنعت نغت 134 میلیارد دلار و برای بخش پایین دست 67 میلیارد دلار در نظر گرفته است.

بخش اعظم 134 میلیارد دلار برای توسعه میادین نفتی و گازی و همچنین نگهداشت تولید در شرکت های زیر مجموعه است. بنا بر هدفی که در برنامه ششم توسعه مدنظر قرار گرفته٬ مشخص شده است که تولید نفت و میعانات گازی در پایان برنامه به 5 میلیون و 280 هزار بشکه و تولید گاز به رقم 1.2 میلیارد متر مکعب برسد. این اهداف باید تا پایان سال 99 محقق شود.

برنامه ای که وزارت نفت برای برنامه ششم تدوین کرده است می گوید برای نگهداشت توان تولید میادین نفتی و گازی به 23.8 میلیارد دلار در طول برنامه نیاز است ولی سهم سرمایه گذاری مشارکتی تنها 5.5 میلیارد دلار است و 18.3 میلیارد دلار هم از منابع داخلی شرکت های دولتی تامین می شود.

این وزارتخانه برای توسعه میادین مشترک هم سرمایه گذاری 29.2 میلیارد دلاری را برنامه ریزی کرده است که ازاین رقم 4.8 میلیارد دلار مربوط به منابع داخلی شرکت ها٬ 3 میلیارد دلار از محل صندوق توسعه ملی و یک میلیار دلار از محل بازار های سرمایه ای است. زنگنه روی این بخش عدد بزرگی را برای سرمایه گذاری مشارکتی اختصاص داده است:«20.4 میلیارد دلار.»

وزارت نفت اما روی تکمیل پارس جنوبی نیز عدد ارائه داده است که بر اساس آن برای تکمیل پروژه های این منطقه 12.5 میلیارد دلار از بودجه شرکت های داخلی٬ 8.8 میلیارد دلار از محل سرمایه گذاری خارجی٬ 2.7 میلیارد دلار از محل صندوق توسعه ملی و 3 میلیارد دلار از بازارهای سرمایه ای باید به پارس جنوبی تزریق شود. در مجموع برای راه اندازی کامل پروژه های پارس جنوبی حدودا به 27 میلیارد دلار تزریق منابع مالی نیاز است.
 
*ضریب بازیافت
با وجود تاکید شدید وزارت نفت بر افزایش ضریب بازیافت مخازن نفتی و سپردن آن به شرکت های ایرانی تنها 8 میلیارد دلار در نظر گرفته شده است که 1 میلیارد دلار آن از محل بودجه شرکت های دولتی و 7 میلیارد دلار آن توسط سرمایه گذاری مشارکتی محقق می شود.

برای جمع آوری گازهای همراه هم روی رقم 7.5 میلیارد دلار هدف گذاری شده است که همه این رقم برای سرمایه گذاری مشارکتی کنار گذاشته شده است. برای بخش اکتشاف و توصیف میادین و طرح های پشتیان نیز 3.2 میلیارد دلار در نظر گرفته شده است که محل تامین آن بودجه شرکت های دولتی است.
 

*خطوط لوله
این وزراتخانه برای احداث  خطوط لوله گاز و ایستگاه های تقویت فشار روی رقم 10 میلیارد دلار متمرکز شده که 7.8 میلیارد دلار آن توسط بودجه شرکت ملی گاز تامین می شود. بازار سرمایه باید 2.2 میلیارد دلار برای تحقق برنامه های این بخش به پروژه ها پول تزریق کند.

همچنین برای احداث و نگهداشت خطوط لوله استانی٬ شبکه گاز رسانی و ذخیره سازی و پالایش گاز نیز نیازمند 9.4 میلیارد دلار هستیم؛ 6.2 میلیارد دلار از محل بودجه شرکت های دولتی٬  1.4 میلیارد دلار از طریق سرمایه گذاری مشارکتی و 1.8 میلیارد دلار از منابع صندوق توسعه ملی تامین خواهد شد.

در بخش افزایش ظرفیت پالایش میعانات گازی اما 4 میلیارد دلار کنار گذاشته شده است که همه این رقم از منابع صندوق توسعه ملی تزریق خواهد شد. همچنین سهم بخش افزایش فرآوری نفت خام و میعانات گازی 9.2 میلیارد دلار برآورد شده است که 3.6 میلیارد دلار آن باید توسط بودجه شرکت ها تامین شده و مابقی از صندوق توسعه ملی.

در آخرین بخش هدف گذاری شده برای بالادست٬ 3.5 میلیارد دلار برای احداث و نگهداشت خطوط لوله و مخازن ذخیره سازی نفت در نظر گرفته شده است که همه این حجم از محل منابع داخلی شرکت هاست.

با توجه به این ارقام٬ مشخص شده است از 134.7  میلیارد دلاری که مدنظر وزارت نفت در بخش بالادست است 61 میلیارد دلار از منابع شرکت های دولتی٬ 50 میلیارد دلار از محل سرمایه گذاری مشارکتی٫ 17 میلیارد دلار از محل صندوق توسعه ملی و 6.2 میلیارد دلار از بازار سرمایه تامین خواهد شد.

به بیان ساده تر تنها 37 درصد از منابع مورد نیاز برای تحقق اهداف برنامه ششم باید از طریق سرمایه گذاری تامین شود و 63 درصد این مبلغ از منابع داخلی تامین می شود. هرچند که تجربه تاریخی نشان داده است که تحقق اهداف برنامه های توسعه در بخش نفت هیچگاه محقق نشده است ولی اگر بخواهیم این اعداد را قبول کنیم نیاز صنعت نفت به سرمایه گذاری خارحی طبق اظهارات وزیر نفت 50 میلیارد دلار است و نه 134 میلیارد دلار.
 

*پایین دست
در بخش پایین دست که شامل صنایع پتروشیمی و پالایش است٬ 67 میلیارد دلار سرمایه گذاری هدف گذاری شده است. زنگنه گفته است برای توسعه صنعت پالایش باید 15 میلیار دلار جذب شود که 8 میلیارد دلار آن از متعلق به سرمایه گذاری٬ و سهم صندوق توسعه ملی و بازار سرمایه به ترتیب 5 و 2 میلیارد دلار است.

در بخش پتروشیمی نیز 52 میلیارد دلار مورد نیاز کشور است که تنها 2 میلیارد دلار از منابع داخلی شرکت دولتی تامین می شود. سرمایه گذاران باید 22 میلیارد دلار پول بیاورند و 8 میلیارد دلار هم از صندوق توسعه ملی تزریق می شود.سهم بازار سرمایه اما افزایش چشمگیری یافته است:«17 میلیارد دلار».

بطور کلی در پایین دست 67 میلیارد دلار نیاز است که سهم سرمایه گذاری مشارکتی 30 میلیارد دلار است. در واقع 45 درصد از منابع مورد نیاز از طریق سرمایه گذاری٬ 19.5 درصد از طریق صندوق توسعه ملی٬ 28 درصد از محل بازار سرمایه و مابقی از محل شرکت دولتی تامین می شود.

مجموع سرمایه گذاری های بالادست و پایین دست در قالب برنامه ششم 201 میلیارد دلار است که در مجموع سهم سرمایه گذاری مشارکتی کمتراز 40 درصد است با این وجود بگونه ای روی ارقام مانور داده می شود که گویا 200 میلیارد دلار باید از طریق منابع و شرکت های خارجی تامین شود.
 

*تحقق برنامه در بالادست
فارغ از اینکه بخش پایین دست از جذابیت بالایی برای سرمایه گذاری برخوردار است اما پیش نیاز آن توسعه سریعتر میادین نفتی و گازی است لذا طبیعی بنظر می رسد که وزارت نفت اولویت نخست را در بالادست قرار دهد؛ هم اکنون ظرفیت تولید نفت ایران 4 میلیون بشکه در روز است که طبق برنامه باید تا پایان سال 99 به رقم 4 میلیون و 630 هزار بشکه در روز برسد. برای میعانات گازی هم یک میلیون بشکه در نظر گرفته شده است که با توجه به افت شدید مخزن پارس جنوبی چنین عددی بعید بنظر برسد.
 

چهارشنبه ۵ آبان ۱۳۹۵ ساعت ۰۱:۴۶