مشکل کدام است؟

به گزارش ميزنفت ، وزیر امور خارجه آمریکا در گفتگو با پایگاه اینترنتی فارن افرز موضع آمریکا درباره راه حل مشکلات موجود بر سر معاملات مالی میان ایران و سایر کشورها را اعلام کرد.

جان کری در پاسخ به سئوالی درباره اینکه آیا آمریکا به تعهدات خود در برجام عمل می کند گفت:بله . ما حتی فراتر از آن هم رفته ایم و تلاش کرده ایم تا بانک هایی را که از همکاری و تجارت با ایران به علل مختلف اکراه دارند ، به همکاری و تجارت با ایران ترغیب کنیم.

ما همه تحریم هایی را که بر سر حذف آنها توافق کرده بودیم ، برچیده ایم. ولی مشکلات دیگری هم وجود دارد. ما لازم است به ایران کمک کنیم تا این کشور درک کند خودش در داخل و در رابطه با نظام بانکداری خود، در خصوص فعالیت های تجاری خود و میزان شفافیت آن با چالش هایی روبروست که باید آنها را برطرف سازد.

وی در ادامه در پاسخ به این سئوال که "آیا واقعا ما می توانیم به ایران در برطرف کردن این مشکلات کمک کنیم ؟‌" اعلام کرد: - بله . ما می توانیم در زمینه فناوری و دیگر مسائل خاص به ایرانی ها کمک کنیم. ولی وقتی ایران در یمن درگیر است و دخالت می کند و از بشار اسد حمایت می کند یا از حزب الله حمایت می کند یا موشک هایی شلیک می کند که برخی آنها را تهدید تلقی می کند،‌ این کار کمک رسانی به تهران بسیار دشوار می شود. این اقدامات تلاش های ما را برای حرکت سریع به سمت جلو بسیار پیچیده می سازد.

به بیان وزیر امور خارجه آمریکا دلایل پابرجا ماندن موانع درمبادلات مالی میان ایران و کشورهای دیگر در موارد زیر خلاصه می شود:
1)عدم شفافیت مالی در نظام بانکداری ایران
2)حمایت ایران از جریان مقاومت
3)آزمایش های موشکی از سوی ایران 
اما علت اصلی عدم نقل و انتقال مالی میان ایران و دیگر کشورها چیست؟
در پاسخ به این سئوال باید گفت، یکی از تحریم‌های مهم که علیه ایران و با هدایت آمریکا اعمال شد تحریم‌های نفتی بود. این تحریم‌ها سبب شد تا فروش نفت ایران از ۲.۴ میلیون بشکه در روز به حدود یک میلیون تا یک میلیون دویست‌هزار بشکه در روز برسد. همچنین حمل و نقل نفت خام ایران و دسترسی به درآمدهای نفتی نیز مورد تحریم قرار گرفت.
تحریم‌های نفتی در سه حوزه تمرکز داشت:
- تحریم‌های مربوط به حوزه تولید نفت
- تحریم‌های مربوط به فروش و حمل و نقل نفت
- تحریم‌های مربوط به دسترسی به درآمدهای نفتی آمریکا در یک مسیر برنامه‌ریزی‌شده دسترسی ایران به درآمدهای نفتی خود را محدود کرد.

 ابتدا و در سال ۲۰۰۸ با تحریم دلار، اجازه دریافت درآمدها به دلار را از ایران گرفت.  سپس و در سال ۲۰۱۲ در قانون اختیارات دفاع ملی (NDAA-2012-Sec 1254 (d3)) خرید نفت خام از ایران را تحریم کرد و تنها به کشورهایی محدود اجازه خرید صادر کرد و شرط آن را کاهش مستمر خرید قرار داد. اما پس از مدتی (حدود شش ماه) و با درک این مساله که نمی‌تواند فروش نفت ایران را به صفر برساند، با اصلاح قانون اختیارات دفاع ملی در قانون کاهش تهدید ایران(TRA-2012) شرط قفل شدن درآمدهای نفتی را به خرید نفت اضافه کرد. سپس در قانون مستقلی به نام «حمایت از آزادی و مقابله با اشاعه (IFCA-2012-Sec 1247(d))» همین تحریم تکرار می‌شود. 

در اثر اجرای این تحریم است که ایران تنها می‌تواند به خرید دوجانبه از کشور خریدار نفت مبادرت کند.در برجام تحریم‌های مربوط به بخش تولید (سرمایه‌گذاری در بخش بالادستی نفت ایران) برداشته شد. بر اساس بند ۴.۲.۲ از ضمیمه دوم این تحریم‌ها متوقف شد. در نتیجه این دست آورد وزارت نفت ایران تلاش بسیاری برای جذب سرمایه‌گذاری خارجی در قالب قراردادهای جدید نفتی (IPC) کرد.پس از گذشت 9ماه از اجرایی شدن برجام به نظر می‌رسد هنوز خبری از سرمایه‌گذاری خارجی در بخش بالادستی صنعت نفت نیست. البته در این مدت میزان تولید در حدود یک میلیون بشکه افزایش یافته که این افزایش نیز توسط شرکت‌های داخلی و با تکیه بر توانمندی‌های داخلی صورت گرفته است.

همچنین در بند ۴.۳.۳ تحریم‌های مربوط به حمل و نقل نفت خام ایران و محدودیت خرید نفت ایران نیز برداشته شده است. در شش ماه پس از اجرای برجام ایران توانسته صادرات نفت و میعانات گازی را به بالاتر از دومیلیون بشکه در روز برساند. 
این خبر را بیژن زنگنه در ۲۵ خرداد ماه در صحن علنی مجلس بیان کرده بود. « صادرات نفت ایران از دی‌ماه سال ٩٤ تا کنون ٢ برابر شده و از مرز ٢ میلیون بشکه گذشته است، در حالی که این رقم در پنج ماه نخست سال ٩٢ بدون احتساب میعانات گازی، روزانه ٩٧٠ هزار بشکه بود.»

اما درباره دسترسی به درآمدهای نفتی همچنان ابهاماتی وجود دارد. در برجام صراحتی درباره دسترسی ایران به درآمدهای نفتی خود وجود ندارد و قانون اخیر (IFCA-2012-Sec 1247(d)) نیز در برجام مورد اشاره قرار نگرفته است. گذر زمان نیز حاکی از عدم دسترسی ایران به درآمدهای نفتی خود همانند سال‌های قبل از ۲۰۱۲ است. برای مثال طلب ایران از هند بر اساس اخبار منتشر شده حدود ۶.۵ میلیارد دلار است که تاکنون این مبلغ تسویه نشده است. از طرف دیگر هنوز خبری درباره طلب‌های نفتی ایران از چین، کره جنوبی و ژاپن نیز منتشر نشده است. انتشار خبرهایی مبنی بر توافق شرکت ملی نفت ایران و شرکت سوئیسی گلنکور برای تهاتر نفت با بنزین نیز حاکی از باقی ماندن وضعیت تحریمی در پسابرجام است.


منبع : صدا و سیما

دوشنبه ۲۶ مهر ۱۳۹۵ ساعت ۱۱:۲۴