هادی غلامحسینی/ «پنت گيت» مخفف پالايشگاه نفت تهران است كه مفتفروشي سهام اين شركت مشمول واگذاري از طريق بازار سهام در سال 91 بيش از 3هزار ميليارد ريال آن هم در اوج تحريمهاي ظالمانه كه عمده مردم در فشار بودند به بيتالمال ضرر زد اما عده كثيري در اثر سهميههاي خاص در عرضه اوليه شش ماه سرمايهشان 17برابر شد و در مدت كوتاهي ره صد ساله را پيمودند.
عرضه اوليه بيش از سه ميليون سهم پالايشگاه نفت تهران در بورس تهران در سال 91، تحت قالب خصوصيسازي با گذشت بيش از چهارسال هنوز هم با حاشيههاي فراواني همراه است كه ارزانفروشي بيتالمال و توزيع ناعادلانه سهام در كارگزاريها جهت عرضه به مردم در رأس اين حاشيهها قرار دارد.
در جريان خصوصيسازي شركتهاي دولتي به دليل آنكه اين شركتها ميوه انباشت دهها سال ثروت ملت ايران بايد اين شركتها با ارزش منصفانه و عادلانهاي و در زمان مناسب به فروش رسد، تا شاهد ارزانفروشي بيتالمال و انتفاع گروهي خاص از عرضه شركتهاي دولتي نباشيم.
بررسيها نشان ميدهد متأسفانه كه در عرضه اوليه سهام پالايشگاه نفت تهران كه در سال 91 انجام شد ارزانفروشي 3هزار ميليارد ريالي صورت گرفته است و در حالي كه مردم عادي در زمان مراجعه به كارگزاريهاي بورسي جهت خريد سهام اوليه پالايشگاه نفت تهران تنها 10 تا 50 سهم را ميتوانستند خريداري كنند برخي از كارگزاريهاي نور چشمي به برخي از مشتريان خاص خود سهميهاي در حدود 500 تا هزاران سهم را اختصاص دادهاند كه اين افراد از طريق كدهاي شخصي، خانواده، نزديكان و وابستگان خود كه اصالتاً و وكالتاً اين كدها تحت اختيار آنها بوده است در اين عرضه اوليه بسيار بسيار شيرين مشاركت داشتهاند.
در تاريخ 19مهر ماه سال 91 در حدود 3ميليون و 61 هزار سهم پالايشگاه نفت تهران تحت قالب خصوصيسازي از سوي سازمان خصوصيسازي و سهام عدالت در بورس عرضه شد؛ قيمت عرضه اوليه هر سهم پالايشگاه نفت تهران 7500تومان بود كه بلافاصله تا محدوده 10هزار تومان رشد كرد و سپس نماد معاملاتي اين شركت متوقف شد و پس از بازگشايي هر سهم اين شركت در كمال تعجب و ناباوري تا محدوده 75هزار تومان رشد كرد؛ البته بايد عنوان داشت كه اين سهم در مقاطعي فراتر از 100هزار تومان نيز مورد معامله قرار گرفت.
بررسيها نشان ميدهد شش ماه پس از عرضه اوليه 3ميليون و 61 هزار سهم پالايشگاه نفت تهران كه فروشنده اين سهم سازمان خصوصيسازي و سهام عدالت بود، بهاي هر سهم اين شركت در بورس 17برابر شد كه اين امر به خوبي بيانگر مفت عرضه كردن بيتالمال بود، چراكه رشد 1600درصدي سهم مذكور آن هم در مدت شش ماه نشان ميدهد كه اشكال بزرگي در كار بود، اما وقتي رانتي و ناعادلانه و سهميههاي ويژه برخي از افرادي كه سهام پالايشگاه نفت تهران را در جريان عرضه اوليه از برخي از كارگزاريهاي نورچشمي و خاص خريداري كردند مورد بررسي قرار دهيم متوجه ميشويم كه رانت اطلاعاتي و ارتباطاتي در اين عرضه اوليه در كار بوده است چراكه برخي از افراد خاص در اين عرضه اوليه يك شبه ره صد ساله را طي كردند و سرمايه خود را ظرف شش ماه 17برابر ديدند؛ بازدهي كه در هيچ يك از كشورهاي مهد سرمايهداري نيز نميتوان در يك سرمايهگذاري نيم ساله به آن دست يافت.
در اين بين وقتي يك طرف معامله سهام پالايشگاه نفت تهران ظرف شش ماه از خريد خود 1600درصد سود ميكند اين امر نشان ميدهد طرف ديگر معامله يعني ملت ايران مضرور و مغبون اصلي اين واگذاري پرحاشيه بودهاند.
حال اين نقد وجود دارد كه بر چه اساسي سهامي كه ظرف شش ماه 17برابر ميشود در زمان عرضه اوليه اينقدر پايين قيمتگذاري شده است، آيا اين امر را نبايد ارزانفروشي بيتالمال مسلمين عنوان كرد؟ سازمان خصوصيسازي، متوليان سهام عدالت و سازمان بورس اوراق بهادر كه در سال 91 ميليونها سهم پالايشگاه تهران را عرضه كردند بايد متوجه ميبودند كه شركتهاي دولتي كه براساس سياستهاي كلي اصل 44 مشمول واگذاري ميباشند حاصل انباشت دهها سال ثروت ملت ايران است بدين ترتيب بايد در واگذاريها كمال دقت نظر را به خرج ميدادند تا عرضه اوليه شركت اصل چهل و چهاري پالايشگاه تهران در شرايطي عرضه نشود كه شش ماه بعد از واگذاري سهام 117برابر شود كه اين امر نشانهاي بر ارزانفروشي بيتالمال است.
براي درك بهتر ارزانفروشي سهام پالايشگاه نفت تهران در زمان عرضه اوليه بايد عنوان داشت كه بهطور مثال اگر فردي 7ميليون براي خريد سهام پالايشگاه نفت تهران سرمايهگذاري ميكرد در عرض شش ماه 120ميليون تومان برداشت ميكرد كه اين مثال به خوبي انعكاسدهنده ارزان فروشي سهام پالايشگاه تهران در بازار سرمايه است.
در اين بين يك زن كه در يكي از كارگزاريها در سال 91 مشغول كار بوده است 21 هزار سهم از سهام پالايشگاه نفت تهران را به كد خود و وابستگان و نزديكان خريداري كرد كه جا دارد اين مورد بررسي و جلوي اين اتفاقات رانتي كه شواهد نشان ميدهد كه در گذشته رخ داده است گرفته شود.
اگر چه پس از عرضه اوليه سهام پالايشگاه نفت تهران به بعد يعني در دوران رياست محمد فطانت و شاپور محمدي شاهد عرضههاي اوليههاي اينچنيني نبودهايم اما بايد توجه داشت كه مقوله فروش صحيح شركتهاي دولتي از آنجايي كه امري مستمر و در جريان است، بيشك اهميتش كمتر از موضوع فيشهاي نجومي نيست از اين رو متوليان خصوصيسازي و فروش شركتهاي دولتي، بايد در فروش اين داراييهاي ملي ايران كمال حساسيت را به خرج دهند تا همچون عرضه اوليه سهام پالايشگاه نفت تهران كه در سال 91 انجام شد، شاهد حاشيه تأمل برانگيز نباشيم.
از سوي ديگر جا دارد مديران وقت سازمان خصوصيسازي، سهام عدالت و بورس اوراق بهادار در اين رابطه به مردم توضيح دهند كه چرا 3 هزار ميليارد ريال در اين واگذاري ارزانفروشي شد و از سوي ديگر نيز سهام اين شركت به چه دليل به طرز رانتي و ناعادلانهاي در عرضه اوليه بين متقاضيان توزيع گرديد؟
از آنجايي كه ارزانفروشي شركت پالايشگاه نفت تهران در سال 91 در حدود 3هزار ميليارد ريال به بيتالمال ضرر زد و اين عرضه اوليه نيز با حاشيه همراه بوده است جا دارد نهادهاي نظارتي چون سازمان بازرسي كل كشور عرضه اوليه سهام پالايشگاه نفت تهران را مورد بررسي قرار دهند تا هم علت ارزانفروشي كشف شود و هم اينكه مشخص شود چه افرادي از طريق كدهاي شخصي، خانواده و افراد وابسته به خود بيشترين سهم را از منافع شيرين مشاركت در اين عرضه اوليه به دست آورند تا از اين طريق هم حقوق به يغما رفته از بيتالمال احيا شود و هم اينكه در عرضههاي آتي كه از طريق بازار سرمايه انجام ميگيرد شاهد فروش ارزان اموال ملت ايران نباشيم.
افرادي خاصي كه بيشترين سهم را عرضه اوليه پالايشگاه نفت تهران داشتند در روزهايي كه عمده مردم ايران در حال مقاومت در برابر تحريمهاي ظالمانه امريكا و دولتهاي غربي بودند، سرمايهشان به يكباره طي شش ماه 1600درصد رشد كرد و به قولي به سودهاي بادآورده دست يافتند. در واقع بايد افرادي كه به كدهاي مختلفي كه اصالتاً و وكالتاً در اختيار آنها بوده و كارگزاريهاي خاص، سهميههايي 500تا هزاران سهمي از عرضه اوليه سهام پالايشگاه نفت تهران را به اين افراد اختصاص دادند توسط سازمان بازرسي كل كشور و نهادهاي نظارتي مورد شناسايي قراربگيرند.
چهارشنبه ۳۱ شهريور ۱۳۹۵ ساعت ۱۰:۲۷