به گزارش
ميزنفت ، اندیشکده آمریکایی
بروکینگز نوشت:
روابط ترکیه و اسرائیل در سال 2010 میلادی پس از آنکه در حمله نظامیان صهیونیست به یک کشتی حامل کمک های انسان دوستانه برای نوار غزه، 9 شهروند ترکیه کشته شدند، به شدت متشنج شد و آنکارا به سرعت روابط خود را تل اویو را قطع کرد.
در شرایط کنونی، بین مقام های ارشد اسرائیل و ترکیه سایه ای از بی اعتمادی وجود دارد و مذاکرات بین آنکارا و تل آویو به شدت محدود شده است و سفیران دو طرف نیز هنوز انتخاب و معرفی نشده اند. با این حال، روابط تجاری رو به رونق است و گردشگران اسرائیلی ترکیه را به عنوان یکی از مقصدهای اصلی سفر در تعطیلات انتخاب می کنند.
روابط روسیه و ترکیه هم پس از سرنگونی یک فروند جنگنده روسی توسط هواپیماهای جنگی ترکیه در نزدیکی مرز سوریه و ترکیه، متشنج شده است. روسیه خواستار عذرخواهی رسمی آنکارا به خاطر این اقدام شده و تهدید به اتخاذ تدابیر تلافی جویانه اقتصادی علیه آنکارا کرده است ولی اردوغان نیز در مقابل خواستار عذرخواهی روسیه به خاطر نقض حریم هوایی ترکیه شده است.
روسیه در پی این اقدام ترکیه، تحریمهای اقتصادی را علیه آنکارا اعمال کرده است. پوتین این اقدام ترکیه را یک خنجر از پشت ارزیابی و توصیف کرده است. بحران در روابط روسیه و ترکیه، می تواند امنیت انرژی ترکیه را نیز در بلندمدت دستخوش تحولات مهمی کند.
ترکیه بخش مهمی از گاز مورد نیاز خود را از روسیه وارد می کند. ترکیه و روسیه مدت زمان زیادی است که درباره پروژه خط لوله انتقال گاز ترک استریم مذاکره می کنند. این خط لوله می تواند گاز مورد نیاز ترکیه و اروپا را از طریق دریای سیاه بدون عبور از اوکراین تامین کند.
ولی بحران اخیر در روابط روسیه و ترکیه موجب شد تا مقام های روسی از لغو شدن این پروژه مهم انرژی خبر بدهند و این مساله شوک شدیدی را به سیاستمداران ترکیه وارد کرده است. این مساله نگرانی های زیادی را نسبت به قابل اعتماد بودن منابع گازی روسیه نیز در بین مقام های آنکارا ایجاد کرده است. ترکیه به شدت نگران قطع احتمالی صادرات گاز روسیه است و به همین علت به دنبال یافتن گزینه های دیگری برای تامین گاز مورد نیاز خود در بین کشورهای منطقه است.
علاوه بر مذاکره با قطر و آذربایجان، سیاستمداران ترکیه و شرکتهای انرژی این کشور خواستار مذاکره با اسرائیل برای واردات احتمالی گاز طبیعی از این رژیم شده اند.
بحران سوریه نیز مساله دیگری است که ترکیه به حمایت کامل اسرائیل نیاز دارد به خصوص همکاری اطلاعاتی اسرائیل. پیروزی قاطع حزب عدالت و توسعه در انتخابات اخیر ترکیه نیز نشان می دهد که آنکارا برای دنبال کردن سیاست های خود با هیچ رقیب و مخالف جدی در داخل روبرو نیست. توپ اکنون در زمین اردوغان رئیس جمهور ترکیه است.
روز یکشنبه، رجب طیب اردوغان رئیس جمهور ترکیه از تمایل خود برای عادی سازی روابط با اسرائیل خبر داده است. روزنامه صباح ترکیه به نقل از اردوغان نوشت: منطقه قطعا به عادی سازی روابط بین ترکیه و اسرائیل نیاز دارد.
وی افزود: علاوه بر پرداخت غرامت به خاطر حمله به کشتی، اسرائیل باید محاصره نوار غزه را نیز لغو کند.
ولی به نظر می رسد که مقام های اسرائیلی تمایلی به عادی سازی روابط با آنکارا تحت این شرایط ندارند. یک مقام اسرائیلی که نامش فاش نشده در این باره به روزنامه جروزالم پست گفت: توپ اکنون در زمین ترکیه است. ما عذرخواهی کرده ایم و آماده هستیم تا خسارت را پرداخت کنیم.
اردوغان باید از گفتن اظهارات بی معنی درباره محاصره نوار غزه دست بردارد. ما برای عادی سازی روابط با ترکیه، حاضر نیستیم هزینه بیشتری بپردازیم. از دیدگاه تل آویو، امنیت انرژی اسرائیل می تواند اهرم فشار خوبی برای نتانیاهو باشد تا از آن در برقراری روابط مجدد با ترکیه استفاده کند. کابینه رژیم صهیونیستی و شرکتهای انرژی اکنون مدت زیادی است که برای دستیابی به توافق نهایی برای توسعه بزرگترین میدان گازی این رژیم در حال مذاکره و رایزنی هستند.
نتانیاهو زیر فشار زیادی قرار دارد تا منافع امنیت ملی ناشی از اجرای این پروژه بزرگ گازی را نشان دهد. نتانیاهو و یوال اشتاینیتز وزیر انرژی اسرائیل برای منطقی جلوه دادن اجرای این پروژه تاکید کرده اند که ترکیه می تواند یک مقصد صادراتی مهم در آینده برای گاز اسرائیل باشد.
بحران سوریه نیز دلیل دیگری را برای اسرائیل به وجود می آورد تا با ترکیه تعامل داشته باشد. اسرائیل به شدت نگران اوضاع سوریه است و می تواند از تجریه و تحلیل های اطلاعاتی ترکیه سود ببرد. نتانیاهو برای بهبود روابط با ترکیه نیز با مشکل سیاسی داخلی روبرو نخواهد بود. آویگدور لیبرمن وزیر خارجه سابق که منتقد جدی برقراری روابط با آنکارا بود، دیگر در وزارت خارجه اسرائیل نیست. یوسی کوهن رئیس جدید موساد نیز از برقراری روابط نزدیک تل اویو و آنکارا به شدت استقبال می کند.
دیدارهای رسمی بین مقام های دو طرف طی ماه های اخیر افزایش یافته است. البته هنوز مسائل زیادی وجود دارد که باید در روابط ترکیه و اسرائیل حل و فصل شود.