رویای تولید دوباره نفت در مسجد سلیمان

به گزارش ميزنفت ، شرکت چینی CNPCI مجری طرح ازدیاد برداشت از میدان نفتی مسجد سلیمان٬ طبق قرارداد بیع متقابلش با شرکت ملی نفت ایران، تعمیر و تعویض تأسیسات آسیب دیده در طرح توسعه ثانویه این میدان را در دستور کار خود قرار داده است. هم‌اکنون تولید نفت از قدیمی ترین میدان نفتی ایران متوقف است و پس از راه‌اندازی دوباره تأسیسات بهره‌برداری آن، با توجه به نمکی و گوگری شدن نفت خام مخزن مسجد سلیمان، پیش‌بینی می‌شود، تولید از این میدان در خوشبینانه‌ترین شرایط به حدود 10 هزار بشکه در روز برسد.


تاکنون 317 حلقه چاه در این میدان پیر نفتی حفاری شده که 285 حلقه چاه از این تعداد در مخزن آسماری تکمیل شده است. حداکثر تولید نفت از مخزن آسماری مسجدسلیمان در سال 1313خورشیدی حدود 112 هزار بشکه در روز بوده است. 

 هم‌اکنون میدان نفتی مسجد سلیمان با گذشت بیش از 108 سال از توسعه و تولید از آن، هنوز بیش از پنج میلیارد بشکه نفت درجا دارد که با فشار طبیعی مخزن قابل بازیافت نیست، بر این اساس، از آنجا که میدان نفتی مسجد سلیمان، نخستین میدان نفتی کشف شده در غرب آسیا است و تولید از آن با افت فشار مخزن آسماری به مرز 2500 بشکه در روز رسیده بود، هیئت مدیره شرکت ملی نفت ایران تصمیم گرفت تا این طرح را در چارچوب یک پروژه ملی در برنامه توسعه خود قرار دهد.

تا اینکه پس از گذشت مراحل توسعه اولیه و حصول نتایج چشمگیری در این پروژه، فاز توسعه ثانویه آن آغاز شد که بر این اساس شرکت ملی نفت ایران، طرح توسعه ثانویه این میدان را با هدف دستیابی به تولید روزانه حدود 25 هزار بشکه نفت خام تعریف کرد.

میزان نفت در جای مخزن آسماری میدان مسجد سلیمان بیش از 6.5 میلیارد بشکه نفت خام تخمین زده شده است که از زمان دارسی تاکنون فقط حدود 18 درصد از ذخایر نفت درجای آن برداشت شده، البته 99 درصد از حجم نفت قابل استحصال مسجد سلیمان تخلیه شده است. با توجه به آمارهای ارائه شده هنوز دراین میدان بیش از پنج میلیارد بشکه نفت خام باقی است که این امر در واقع هدف اصلی از توسعه میدان مسجد سلیمان را مشخص و تبیین می‌کند.

فعالیت‌های اجرایی طرح توسعه میدان نفتی مسجد سلیمان در بخش قرارداد بیع متقابل شامل حفاری 17 حلقه چاه و احداث واحد بهره‌برداری، نمک‌زدایی و خطوط لوله جریانی چاه‌ها است که اجرای این طرح از مرداد ماه 86 در چارچوب قرارداد بیع متقابل با سرمایه‌گذاری مشارکت شرکت‌های نفتگران ایران و شرکت CNPCI چین و شرکت ملی نفت ایران آغاز و حدود 22 حلقه چاه در آن حفاری شد.

البته قرارداد طرح توسعه ثانویه میدان نفتی مسجد سلیمان در خردادماه سال 1381 مؤثر شد، اما پس مذاکره با طرف چینی، الحاقیه‌ای به قرارداد افزوده شد که در مردادماه 1386 مؤثر شد و طبق برآوردها، قرار بود که این پروژه در اردیبهشت ماه سال 1390 راه‌اندازی شود.

بر اساس مطالعات انجام شده، تولید روزانه 25 هزار بشکه نفت خام در روز، مازاد بر تولید کنونی و انجام مطالعه مخزن و استفاده از تکنولوژی حفاری افقی و نصب پمپ های برقی درون چاهی (ESP) و امکان بهره برداری از میدان نفتی مسجد سلیمان با قدمت بیش از 100 سال  را فراهم می‌کند.

این طرح در فاصله 90 کیلومتری شمال شرقی اهواز و در حاشیه سلسله جبال زاگرس در نزدیکی شهر مسجد سلیمان واقع شده است.

به‌روزرسانی مطالعه جامع مخزن، حفاری و تکمیل سه حلقه چاه عمودی و 13 حلقه چاه افقی و 3 حلقه چاه دفع آب‌های زاید حاصل از واحد بهره‌برداری و نمک‌زدایی، طراحی و ساخت واحدهای بهره‌برداری نمک‌زدایی به ظرفیت فرآورش 25 هزار بشکه در روز و ساخت واحدهای تفکیک‌کننده سرچاهی (FPF)، مجموعه فعالیت‌های اجرایی طرح توسعه ثانویه میدان نفتی مسجد سلیمان را تشکیل می‌دهند.

در این طرح اجرای بخشی از پروژه از جمله تأمین برق و گاز شیرین مورد نیاز واحد بهره‌برداری و نمک‌زدایی، ساخت خط لوله انتقال نفت خام تولیدی از واحدهای بهره‌برداری و نمک‌زدایی در حال احداث طرح به واحد بهره‌برداری نفت سفید و احداث سیستم مخابراتی مورد نیاز طرح از محل منابع مالی داخلی شرکت ملی نفت ایران پیش بینی شده است. نفت تولیدی میدان مسجدسلیمان درجه گرانروی (API) حدود 38، نفت سبک و مرغوبی است.

شرکت چینی پس از توسعه یال شمالی میدان نفتی مسجد سلیمان با هدف ازدیاد برداشت از طریق اجرای روش‌های EOR و IOR، توانست تولید ثانویه از این میدان را آغاز کند، اما در ادامه به علت نمکی شدن نفت میدان و استفاده از تأسیسات با ‌کیفیت نامناسب، خطوط لوله و تأسیسات واحد بهره‌برداری مسجد سلیمان در منطقه تلبزان آسیب دید و تولید از این بخش از میدان متوقف شد.
​
اما شرکت چینی مجری طرح ازدیاد برداشت از میدان نفتی مسجد سلیمان، طبق قرارداد بیع متقابلش با شرکت ملی نفت ایران، تعمیر و تعویض تأسیسات آسیب دیده در طرح توسعه ثانویه این میدان را در دستور کار خود قرار داده است. هم‌اکنون تولید نفت از قدیمی ترین میدان نفتی ایران متوقف است و پس از راه‌اندازی دوباره تأسیسات بهره‌برداری آن، با توجه به نمکی و گوگردی شدن نفت خام مخزن مسجد سلیمان، پیش‌بینی می‌شود، تولید از این میدان در خوشبینانه‌ترین شرایط به حدود 10 هزار بشکه در روز برسد.

حجم سرمایه‌گذاری لازم برای اجرای این پروژه حدود 300 میلیون دلار پیش‌بینی شده است و چنانچه شرکت چینی، در اجرای طرح تعویض و بهره‌برداری از این واحد تولیدی با مشکلی روبه‌رو نشود، این پروژه در سال آینده به بهره‌برداری خواهد رسید.