امید کردها به نفت و داعش
کردستان، کشور می شود؟
اگر آنها با دقت و هوشیاری عمل کنند خواهند توانست کشور مستقل خود را تشکیل دهند و در نهایت از کوه و دشت پایین بیایند آنها به اندازه کافی نفت دارند و همین موضوع می تواند این ایده را جذاب تر کند.
به گزارش ميزنفت ، پایگاه اینترنتی نشنال اینترست در گزارشی نوشت :
یک ضرب المثل کردی می گوید «کردها هیچ دوستی جز کوه و دشت ندارند.» قوم کرد در طول قرن های متمادی از دست قدرت های بزرگ رقیب لطمات فراوانی متحمل شده اند. چرا که قدرتهای رقیب در منازعات منطقه ای، جناح های کرد را بازیچه دست خود قرار می دهند. کردها در تلاش برای رهایی از این سوء‌استفاده ها به طور پیوسته تلاش کرده اند تا دور از دسترس و کنترل دولت ، به نواحی حاشیه پناه ببرند و این فرار سنتی که به آن در قالب « فرار به کوه و دشت » اشاره می شود، به عبارتی معروف در ادبیات زبانی کردها تبدیل شده است.
در هر حال پیدایش گروه تروریستی داعش ، احتمالا با کنار هم آوردن گروه های متفرق و جدامانده کرد در کنار یکدیگر برای مقابله با دشمن مشترک، زمینه را برای تشکیل کشور مستقل کرد مهیا ساخته است.
تهدید داعش موجب شده است کردهای ترکیه ، عراق و سوریه اختلافات خود را کنار بگذارند. بارزترین نشانه این تحکیم وحدت در سال 2014 و هنگامی روی داد که نیروهای دولت منطقه ای کردستان عراق با عبور از مرزهای کردستان ترکیه ، به حمایت از کردهای سوری در مبارزه با تروریست های داعش پرداختند.
این عملیات موجب شگفتی ناظران شد ، چرا که نمایانگر سطح بیسابقه ای از همکاری میان دو رهبر رقیب جنبش ملی کردها بود : مسعود بارزانی و عبدالله اوجالان ، رئیس پ ک ک . برای چند دهه متمادی بارزانی و اوجالان برای دستیابی به جذاب ترین استراتژی کردها یعنی همان کسب استقلال ملی، رقیب هم بودند و این رقابت گاهی به خشونت کشیده می شد.
عملیات کوبانی تنها نمونه ای از همکاری جناح های کرد در مقابله با داعش بود. در عراق جنگجویان وابسته به بارزانی و جلال طالبانی شانه به شانه هم به مقابله با داعش پرداختند. در جای دیگر نیز نیروهای بارزانی و طالبانی با کمک پ ک ک با تروریست های داعش رو در رو شدند. منطقه کردستان عراق پذیرای آوارگان کرد سوری شد و کردهای سوریه و ترکیه نیز به کردهای عراقی در دفاع از خاک خود کمک کردند. افزون بر آن آمریکا برای هماهنگی عملیات میان جناح های کرد یک مرکز رابط در عراق دایر کرد.
پیروزی های نظامی در عراق و سوریه با پیشبرد مطالبات برای استقلال همراه شد. در عراق دولت مرکزی در بغداد ناچار شد به کردها تا حدودی خودمختاری اعطا کند. در سوریه نیز ضعف دولت مرکزی فضای لازم را برای ایجاد مناطق خودمختار در اختیار کردها قرار داد. بر خلاف هم قطاران خود در عراق و سوریه ، کردها در ترکیه در زمینه درخواست خودمختاری پیشرفتی نداشتند.
آنکارا بر خلاف دمشق و بغداد کنترل شدیدی بر سراسر کشور اعمال می کند.در میانه جنگ بر ضدداعش ، آنکارا و پ ک ک خصومتهای خود را از سر گرفتند و دولت ترکیه کردها را به حمایت از داعش متهم کرد. با این همه ممکن است هرج و مرجی که موجب تسهیل پیشروی کردها در سوریه و عراق شده است ، به ترکیه نیز برسد. چراکه کردها می توانند جنگی فرسایشی را در ترکیه به راه بیندازند.
افزون بر آن داعش از انگیزه ای فزاینده برای ورود به ترکیه برخوردار است. مبارزات داعش با وابسته های پ ک ک در سوریه موجب حملات آنها به کردها در ترکیه شده است. داعش دلیل دیگری نیز برای ورود به ترکیه دارد : با حمله به خارجیان و اقلیت های مذهبی از جمله علوی ها، داعش ممکن است بتواند اسلامگرایان تندروی ترکیه را به صفوف خود جذب کند.
در صورت افزایش حضور داعش در ترکیه، دیگر مناقشات مسلحانه در طول خطوط شکاف به ویژه در میان گروه های مذهبی و سکولار و بین کردها و ترکها تشدید خواهد شد و ممکن است ترکیه به ورطه خشونتهای مشابه دهه 1980 سقوط کند.
داعش آرمان همیشگی بین نسل های کرد را برای تشکیل کشور مستقل داغ تر کرده است. قطع نظر از اینکه چه موقع این استقلال طلبی در نهایت اتفاق خواهد افتاد، کردها از این بحران قویتر از همیشه بیرون خواهند آمد و هنگام مذاکره برای کسب خودمختاری از دولت های مرکزی از قدرت چانه زنی بیشتری بهره مند خواهند بود.
با این همه موانع دیگری نیز وجود دارد. اولین و مهمتر از همه اختلافات داخلی است که یک مانع جدی به شمار می رود. که حتی این اختلافات گاهی میان اقشار کرد در داخل یک کشور نیز به چشم می خورد.
دوم اینکه کردها برای عضویت در نظام بین المللی به حمایت دیگر کشورها از تلاش های آنان برای تشکیل کشور مستقل کرد نیاز دارند. آنها به یک بانی خیر خارجی نیاز دارند که تحقق آن در منطقه ای که دولتها از دامن زدن به جنبش های فرقه ای جدایی خواه خودداری می کنند، بسیار دشوار خواهد بود.
سوم آن که کردها به یک ارتش منسجم نیاز دارند. بدون ارتش سطح مهارت جنگجویان کرد یا میزان تدارکات خارجی و آموزش آنها هیچ معنایی ندارد و آنها همواره درگیر جنگی ثانویه خواهند بود.
ولی داعش نمی تواند بانی خیر ژئوپولیتیک تشکیل کشور مستقل کرد باشد. با توجه به خودداری داعش از اذعان به نظام بین المللی، داعش در نهایت نابود خواهد شد یا گروه دیگری جای آن را خواهد گرفت. نفع برندگان نهایی کسانی هستند که خواهان کار با نظام بین المللی هستند و می توانند از هرج و مرج کنونی در جهت ترسیم مجدد نقشه مورد نظر خود بهره برداری کنند. کردها این موضوع را به خوبی می دانند. اگر آنها با دقت و هوشیاری عمل کنند خواهند توانست کشور مستقل خود را تشکیل دهند و در نهایت از کوه و دشت پایین بیایند آنها به اندازه کافی نفت دارند و همین موضوع می تواند این ایده را جذاب تر کند.
یک ضرب المثل کردی می گوید «کردها هیچ دوستی جز کوه و دشت ندارند.» قوم کرد در طول قرن های متمادی از دست قدرت های بزرگ رقیب لطمات فراوانی متحمل شده اند. چرا که قدرتهای رقیب در منازعات منطقه ای، جناح های کرد را بازیچه دست خود قرار می دهند. کردها در تلاش برای رهایی از این سوء‌استفاده ها به طور پیوسته تلاش کرده اند تا دور از دسترس و کنترل دولت ، به نواحی حاشیه پناه ببرند و این فرار سنتی که به آن در قالب « فرار به کوه و دشت » اشاره می شود، به عبارتی معروف در ادبیات زبانی کردها تبدیل شده است.
در هر حال پیدایش گروه تروریستی داعش ، احتمالا با کنار هم آوردن گروه های متفرق و جدامانده کرد در کنار یکدیگر برای مقابله با دشمن مشترک، زمینه را برای تشکیل کشور مستقل کرد مهیا ساخته است.
تهدید داعش موجب شده است کردهای ترکیه ، عراق و سوریه اختلافات خود را کنار بگذارند. بارزترین نشانه این تحکیم وحدت در سال 2014 و هنگامی روی داد که نیروهای دولت منطقه ای کردستان عراق با عبور از مرزهای کردستان ترکیه ، به حمایت از کردهای سوری در مبارزه با تروریست های داعش پرداختند.
این عملیات موجب شگفتی ناظران شد ، چرا که نمایانگر سطح بیسابقه ای از همکاری میان دو رهبر رقیب جنبش ملی کردها بود : مسعود بارزانی و عبدالله اوجالان ، رئیس پ ک ک . برای چند دهه متمادی بارزانی و اوجالان برای دستیابی به جذاب ترین استراتژی کردها یعنی همان کسب استقلال ملی، رقیب هم بودند و این رقابت گاهی به خشونت کشیده می شد.
عملیات کوبانی تنها نمونه ای از همکاری جناح های کرد در مقابله با داعش بود. در عراق جنگجویان وابسته به بارزانی و جلال طالبانی شانه به شانه هم به مقابله با داعش پرداختند. در جای دیگر نیز نیروهای بارزانی و طالبانی با کمک پ ک ک با تروریست های داعش رو در رو شدند. منطقه کردستان عراق پذیرای آوارگان کرد سوری شد و کردهای سوریه و ترکیه نیز به کردهای عراقی در دفاع از خاک خود کمک کردند. افزون بر آن آمریکا برای هماهنگی عملیات میان جناح های کرد یک مرکز رابط در عراق دایر کرد.
پیروزی های نظامی در عراق و سوریه با پیشبرد مطالبات برای استقلال همراه شد. در عراق دولت مرکزی در بغداد ناچار شد به کردها تا حدودی خودمختاری اعطا کند. در سوریه نیز ضعف دولت مرکزی فضای لازم را برای ایجاد مناطق خودمختار در اختیار کردها قرار داد. بر خلاف هم قطاران خود در عراق و سوریه ، کردها در ترکیه در زمینه درخواست خودمختاری پیشرفتی نداشتند.
آنکارا بر خلاف دمشق و بغداد کنترل شدیدی بر سراسر کشور اعمال می کند.در میانه جنگ بر ضدداعش ، آنکارا و پ ک ک خصومتهای خود را از سر گرفتند و دولت ترکیه کردها را به حمایت از داعش متهم کرد. با این همه ممکن است هرج و مرجی که موجب تسهیل پیشروی کردها در سوریه و عراق شده است ، به ترکیه نیز برسد. چراکه کردها می توانند جنگی فرسایشی را در ترکیه به راه بیندازند.
افزون بر آن داعش از انگیزه ای فزاینده برای ورود به ترکیه برخوردار است. مبارزات داعش با وابسته های پ ک ک در سوریه موجب حملات آنها به کردها در ترکیه شده است. داعش دلیل دیگری نیز برای ورود به ترکیه دارد : با حمله به خارجیان و اقلیت های مذهبی از جمله علوی ها، داعش ممکن است بتواند اسلامگرایان تندروی ترکیه را به صفوف خود جذب کند.
در صورت افزایش حضور داعش در ترکیه، دیگر مناقشات مسلحانه در طول خطوط شکاف به ویژه در میان گروه های مذهبی و سکولار و بین کردها و ترکها تشدید خواهد شد و ممکن است ترکیه به ورطه خشونتهای مشابه دهه 1980 سقوط کند.
داعش آرمان همیشگی بین نسل های کرد را برای تشکیل کشور مستقل داغ تر کرده است. قطع نظر از اینکه چه موقع این استقلال طلبی در نهایت اتفاق خواهد افتاد، کردها از این بحران قویتر از همیشه بیرون خواهند آمد و هنگام مذاکره برای کسب خودمختاری از دولت های مرکزی از قدرت چانه زنی بیشتری بهره مند خواهند بود.
با این همه موانع دیگری نیز وجود دارد. اولین و مهمتر از همه اختلافات داخلی است که یک مانع جدی به شمار می رود. که حتی این اختلافات گاهی میان اقشار کرد در داخل یک کشور نیز به چشم می خورد.
دوم اینکه کردها برای عضویت در نظام بین المللی به حمایت دیگر کشورها از تلاش های آنان برای تشکیل کشور مستقل کرد نیاز دارند. آنها به یک بانی خیر خارجی نیاز دارند که تحقق آن در منطقه ای که دولتها از دامن زدن به جنبش های فرقه ای جدایی خواه خودداری می کنند، بسیار دشوار خواهد بود.
سوم آن که کردها به یک ارتش منسجم نیاز دارند. بدون ارتش سطح مهارت جنگجویان کرد یا میزان تدارکات خارجی و آموزش آنها هیچ معنایی ندارد و آنها همواره درگیر جنگی ثانویه خواهند بود.
ولی داعش نمی تواند بانی خیر ژئوپولیتیک تشکیل کشور مستقل کرد باشد. با توجه به خودداری داعش از اذعان به نظام بین المللی، داعش در نهایت نابود خواهد شد یا گروه دیگری جای آن را خواهد گرفت. نفع برندگان نهایی کسانی هستند که خواهان کار با نظام بین المللی هستند و می توانند از هرج و مرج کنونی در جهت ترسیم مجدد نقشه مورد نظر خود بهره برداری کنند. کردها این موضوع را به خوبی می دانند. اگر آنها با دقت و هوشیاری عمل کنند خواهند توانست کشور مستقل خود را تشکیل دهند و در نهایت از کوه و دشت پایین بیایند آنها به اندازه کافی نفت دارند و همین موضوع می تواند این ایده را جذاب تر کند.
يکشنبه ۱۸ بهمن ۱۳۹۴ ساعت ۰۶:۰۸
کد مطلب: 11909