تحلیل واشنگتن پست از رقابت ایران و عربستان
واشنگتن پست در تحلیلی نوشت : اعدام [آیت الله] نمر النمر روحانی مبارز شیعه در عربستان سعودی امنیت منطقه خاورمیانه را به خطر انداخته است.
به گزارش ميزنفت ، در این تحلیل به قلم رضا احمد رومی آمده است:
اعدام روحانی شیعه شیخ نمر النمر در عربستان سعودی سبب افزایش تنش ها بین ریاض و رقیب دیرینه اش ایران شد و همچنین خطر آغاز یک جنگ منطقه ای گسترده تر را افزایش داد. پس از حملات خشونت آمیز به اماکن دیپلماتیک عربستان سعودی در ایران، روابط دیپلماتیک ریاض با ایران رو به وخامت نهاد و دیپلمات های ایرانی از عربستان سعودی اخراج شدند. در همین حال، کشورهای سنی حاشیه خلیج فارس نیز سطح روابط دیپلماتیک خودی را با ایران کاهش دادند.
این یک مناقشه سیاسی است اما ریشه در تاریخ سیاسی اسلام دارد.
عربستان سعودی که تحت تأثیر وهابیت قرار دارد و ایران شیعه چند دهه است که بر سر رهبری جهان اسلامی با یکدیگر رقابت می کنند. این دو کشور از تنش های فرقه ای برای پیشبرد جاه طلبی های منطقه ای خود بهره بردار می کنند.
گروه حاکم که ابوبکر -یکی از اصحاب پیامبر (ص) بود- را به عنوان که نخستین خلیفه انتخاب کرد گروهی را به حاشیه راند که حضرت علی ابن ابی طالب (ع) -داماد و پسر عموی پیامبر (ص)- را خلیفه نخست می دانست.
واژه شیعه به پیروان حضرت علی (ع) گفته می شود و پیروان مذهب شیعه بر این باورند که با حضرت علی (ع) و فرزندانشان به صورت ناعادلانه ای برخورد شده است. آنها همچنین تأکید می کنند خانواده پیامبر (ص) مبنای دستورات الهی اسلام محسوب می شود. حضرت علی (ع) در سال 656 میلادی به عنوان خلافت رسید و پنج سال بعد نیز به شهادت رسید.
زمانی که امام حسین (ع) -پسر حضرت علی (ع) و نوه پیامبر (ص)- در سال 680 میلادی در کربلا به شهادت رسید این شهر به نماد مقاومت شیعیان تبدیل شد.
استیلای حاکمان سنی تا 9 قرن ادامه داشت. تنها در سال 1501 بود که سلسله صفویان در ایران اسلام شیعه را به عنوان مذهب رسمی پذیرفت و صفویان با خلافت عثمانی بر سر برتری و استیلا وارد جنگ شد.
میراث جغرافیایی و سیاسی آن درگیری ها اختلافات کنونی در جهان اسلامی را شکل داده است. شیعیان در ایران، عراق، جمهوری آذربایجان و بحرین اکثریت را دارا هستند و این در حالی است که سنی ها بیشتر جمعیت 40 کشور را از مغرب گرفته تا اندونزی تشکیل می دهند.
هویت مذهبی شیعه ریشه در قربانی شدن بر سر بی عدالتی های گذشته به ویژه شهادت امام حسین (ع) دارد. تاریخ طولانی به حاشیه رانده شدن شیعیان به دست سنی ها ها بر آنها تأثیر گذار بوده است. سنی ها 85 درصد جمعیت یک میلیارد و 600 میلیون نفری مسلمانان را در سراسر جهان تشکیل می دهند و به دیده سوء ظن به اسلام شیعه می نگرند.
سنی های افراطی -از جمله وهابی ها در عربستان سعودی و بسیاری از سلفی ها در جهان اسلام- اغلب شیعیان را مرتد می دانند.
در جهان مدرن، انقلاب اسلامی سال 1979 در ایران سبب شد ریاض، تهران را یک تهدید جدی برای استیلای خود بر منطقه قلمداد کند. تلاش های ایران برای گسترش نفوذ خود در منطقه با احساسات ملی گرایانه اعراب و شورش های سنی ها تضعیف شد و آمریکا نیز تلاش کرد جمهوری اسلامی را مهار کند.
از زمان تهاجم به رهبری آمریکا به عراق، میزان نفوذ ایران در عراق گسترش یافت زیرا اکثر جمعیت عراق را شیعیان تشکیل می دادند.
به همین ترتیب، تلاش های کشورهای سنی حاشیه خلیج فارس و قدرت های غربی برای برکناری بشار اسد رئیس جمهور سوریه با مقاومت شدید ایران و هم اکنون روسیه مواجه شده است. ائتلاف غیر رسمی ایران، روسیه، حزب الله و نیروهای اسد در حال مبارزه با جنگجویانی هستند که از حمایت عربستان سعودی و قدرت های غربی برخوردارند و تلاش می کنند اقلیت شیعه را از قدرت در سوریه کنار بزنند.
جدا از این موضوع، [گروه تکفیری صهیونیستی] داعش -که یک گروه افراطی سنی است- سبب پیچیده تر شدن اوضاع کنونی شده است.
کنترل یمن به دست اعضای جنبش انصارالله -که به فرقه شیعه موسوم به زیدیه تعلق دارند- نیز یک تهدید از نظر عربستان سعودی محسوب می شود و اقدام ریاض در بمباران یمن نشانه هراس سعودی هاست. حتی با آن که زیدی ها از نظر اعتقادی به سنی ها نزدیک تر هستند، سعودی ها بیم آن دارند ایران در حال بهره برداری از این گروه به نفع خود است.
خشم عربستان سعودی اساسا بر مبنای مسائل ژئوراهبردی است، اما این کشور در حال استفاده از موضوعات فرقه ای به عنوان یک ابزار سیاسی برای تأثیر گذاری بر موضوعات داخلی و منطقه ای است.
این در حالی است که اسرائیل نیز مخالف گشایش کنونی بین واشنگتن و تهران است که اخیرا به توافق هسته ای دست یافتند. آمریکا از زمان انقلاب سال 1979 ایران هم پیمان قاطع تهران محسوب می شود و همین موضوع سبب شده است عربستان سعودی مدیریت اوضاع منطقه را در دست بگیرد.
هم عربستان سعودی و هم ایران قصد هدایت و رهبری مسلمانان را در سراسر جهان دارند و در حال اعمال نفوذ در منطقه خاورمیانه هستند.
عربستان سعودی و ایران به صورت موثری در جنگ های نیابتی حضور دارند و ده ها هزار شبه نظامی را در سراسر منطقه سازماندهی کرده اند. با وجود تلاش های بسیاری از روحانیون شیعه و سنی برای کاهش این تنش ها از طریق گفتگو، اختلافات مذهبی در خاورمیانه در حال تشدید و تضعیف امنیت منطقه ای و جهانی است.
اعدام روحانی شیعه شیخ نمر النمر در عربستان سعودی سبب افزایش تنش ها بین ریاض و رقیب دیرینه اش ایران شد و همچنین خطر آغاز یک جنگ منطقه ای گسترده تر را افزایش داد. پس از حملات خشونت آمیز به اماکن دیپلماتیک عربستان سعودی در ایران، روابط دیپلماتیک ریاض با ایران رو به وخامت نهاد و دیپلمات های ایرانی از عربستان سعودی اخراج شدند. در همین حال، کشورهای سنی حاشیه خلیج فارس نیز سطح روابط دیپلماتیک خودی را با ایران کاهش دادند.
این یک مناقشه سیاسی است اما ریشه در تاریخ سیاسی اسلام دارد.
عربستان سعودی که تحت تأثیر وهابیت قرار دارد و ایران شیعه چند دهه است که بر سر رهبری جهان اسلامی با یکدیگر رقابت می کنند. این دو کشور از تنش های فرقه ای برای پیشبرد جاه طلبی های منطقه ای خود بهره بردار می کنند.
گروه حاکم که ابوبکر -یکی از اصحاب پیامبر (ص) بود- را به عنوان که نخستین خلیفه انتخاب کرد گروهی را به حاشیه راند که حضرت علی ابن ابی طالب (ع) -داماد و پسر عموی پیامبر (ص)- را خلیفه نخست می دانست.
واژه شیعه به پیروان حضرت علی (ع) گفته می شود و پیروان مذهب شیعه بر این باورند که با حضرت علی (ع) و فرزندانشان به صورت ناعادلانه ای برخورد شده است. آنها همچنین تأکید می کنند خانواده پیامبر (ص) مبنای دستورات الهی اسلام محسوب می شود. حضرت علی (ع) در سال 656 میلادی به عنوان خلافت رسید و پنج سال بعد نیز به شهادت رسید.
زمانی که امام حسین (ع) -پسر حضرت علی (ع) و نوه پیامبر (ص)- در سال 680 میلادی در کربلا به شهادت رسید این شهر به نماد مقاومت شیعیان تبدیل شد.
استیلای حاکمان سنی تا 9 قرن ادامه داشت. تنها در سال 1501 بود که سلسله صفویان در ایران اسلام شیعه را به عنوان مذهب رسمی پذیرفت و صفویان با خلافت عثمانی بر سر برتری و استیلا وارد جنگ شد.
میراث جغرافیایی و سیاسی آن درگیری ها اختلافات کنونی در جهان اسلامی را شکل داده است. شیعیان در ایران، عراق، جمهوری آذربایجان و بحرین اکثریت را دارا هستند و این در حالی است که سنی ها بیشتر جمعیت 40 کشور را از مغرب گرفته تا اندونزی تشکیل می دهند.
هویت مذهبی شیعه ریشه در قربانی شدن بر سر بی عدالتی های گذشته به ویژه شهادت امام حسین (ع) دارد. تاریخ طولانی به حاشیه رانده شدن شیعیان به دست سنی ها ها بر آنها تأثیر گذار بوده است. سنی ها 85 درصد جمعیت یک میلیارد و 600 میلیون نفری مسلمانان را در سراسر جهان تشکیل می دهند و به دیده سوء ظن به اسلام شیعه می نگرند.
سنی های افراطی -از جمله وهابی ها در عربستان سعودی و بسیاری از سلفی ها در جهان اسلام- اغلب شیعیان را مرتد می دانند.
در جهان مدرن، انقلاب اسلامی سال 1979 در ایران سبب شد ریاض، تهران را یک تهدید جدی برای استیلای خود بر منطقه قلمداد کند. تلاش های ایران برای گسترش نفوذ خود در منطقه با احساسات ملی گرایانه اعراب و شورش های سنی ها تضعیف شد و آمریکا نیز تلاش کرد جمهوری اسلامی را مهار کند.
از زمان تهاجم به رهبری آمریکا به عراق، میزان نفوذ ایران در عراق گسترش یافت زیرا اکثر جمعیت عراق را شیعیان تشکیل می دادند.
به همین ترتیب، تلاش های کشورهای سنی حاشیه خلیج فارس و قدرت های غربی برای برکناری بشار اسد رئیس جمهور سوریه با مقاومت شدید ایران و هم اکنون روسیه مواجه شده است. ائتلاف غیر رسمی ایران، روسیه، حزب الله و نیروهای اسد در حال مبارزه با جنگجویانی هستند که از حمایت عربستان سعودی و قدرت های غربی برخوردارند و تلاش می کنند اقلیت شیعه را از قدرت در سوریه کنار بزنند.
جدا از این موضوع، [گروه تکفیری صهیونیستی] داعش -که یک گروه افراطی سنی است- سبب پیچیده تر شدن اوضاع کنونی شده است.
کنترل یمن به دست اعضای جنبش انصارالله -که به فرقه شیعه موسوم به زیدیه تعلق دارند- نیز یک تهدید از نظر عربستان سعودی محسوب می شود و اقدام ریاض در بمباران یمن نشانه هراس سعودی هاست. حتی با آن که زیدی ها از نظر اعتقادی به سنی ها نزدیک تر هستند، سعودی ها بیم آن دارند ایران در حال بهره برداری از این گروه به نفع خود است.
خشم عربستان سعودی اساسا بر مبنای مسائل ژئوراهبردی است، اما این کشور در حال استفاده از موضوعات فرقه ای به عنوان یک ابزار سیاسی برای تأثیر گذاری بر موضوعات داخلی و منطقه ای است.
این در حالی است که اسرائیل نیز مخالف گشایش کنونی بین واشنگتن و تهران است که اخیرا به توافق هسته ای دست یافتند. آمریکا از زمان انقلاب سال 1979 ایران هم پیمان قاطع تهران محسوب می شود و همین موضوع سبب شده است عربستان سعودی مدیریت اوضاع منطقه را در دست بگیرد.
هم عربستان سعودی و هم ایران قصد هدایت و رهبری مسلمانان را در سراسر جهان دارند و در حال اعمال نفوذ در منطقه خاورمیانه هستند.
عربستان سعودی و ایران به صورت موثری در جنگ های نیابتی حضور دارند و ده ها هزار شبه نظامی را در سراسر منطقه سازماندهی کرده اند. با وجود تلاش های بسیاری از روحانیون شیعه و سنی برای کاهش این تنش ها از طریق گفتگو، اختلافات مذهبی در خاورمیانه در حال تشدید و تضعیف امنیت منطقه ای و جهانی است.
شنبه ۱۹ دی ۱۳۹۴ ساعت ۱۵:۳۶
کد مطلب: 11377