دردسری به نام شکست هیدرولیکی

به گزارش ميزنفت ، تعداد زمین‌لرزه‌ها در ایالت اوکلاهامای آمریکا از زمان بکارگیری فناوری شکست هیدرولیک، به شدت افزایش یافته است.این خبر را بیزینس اینسایدر منتشر کرده و نوشته است:بنا به اعلام سازمان زمین شناسی آمریکا طی روزهای گذشته تعداد زیادی زمین‌لرزه در ایالت اوکلاهامای آمریکا به وقوع پیوسته است به گونه‌ای که در شب چهارشنبه و در فاصله زمانی 13 ساعت، 22 زمین‌لرزه با قدرت بالای 2.5 ریشتر در اوکلاهاما به ثبت رسید.

بنا به گفته دیل گرنت، کارشناس زمین‌شناسی آمریکا تعدادی از این زمین‌لرزه‌ها در 8 ایالت آمریکا نیز احساس شد.

بنا به اعلام واحد زمین‌شناسی اوکلاهاما بزرگترین این زمین لرزه‌ها 4.8 درجه در مقیاس ریشتر ارزیابی شده است که چهارمین زلزله قدرتمند در تاریخ این ایالت بوده است. این ایالت از زمان آغاز استخراج نفت شیل با استفاده از تکنولوژی شکست هیدرولیک افزایش شدید زمین لرزه‌ها را تجربه کرده است.

بنا به گزارش زمین‌شناسی اوکلاهاما اکثر زمین‌لرزه‌هایی که در این ایالت به ثبت رسیده است، به دلیل تزریق آب برای استخراج نفت و گاز در فعالیت‌های حفاری به زمین است که طی سال‌های اخیر کاملا متداول شده است.

ریچارد اندروز و دکتر آستین هلند از زلزله‌‌شناسان دولتی آمریکا اعلام کردند که به نظر نمی‌رسد که زلزله‌های اوکلاهاما ناشی از یک فرایند طبیعی باشند و اطلاعات نشان می‌دهند که زلزله‌ها با فعالیت‌های حفاری در اوکلاهاما در ارتباط هستند.

در سال 2013، 109 زمین‌لرزه با قدرت بیش از 3 درجه در مقیاس ریشتر در اوکلاهاما به ثبت رسید و تعداد این زمین لرزه‌ها در سال 2014، به 585 مورد افزایش یافت. این درحالی است که بنا به گزارش زمین‌شناسی اوکلاهاما در سال 2015 تعداد زمین لرزه‌ها افزایش بیشتری را تجربه کرده است.

بنا به اعلام کارشناسان زمین‌شناسی تا پیش از سال 2009 و آغاز استفاده از فناوری شکست هیدرولیک، متوسط تعداد زمین لرزه‌های 3 ریشتری و بالاتر در اوکلاهاما تنها 1.5 مورد در سال بوده است که این رقم به 2.5 زمین‌لرزه در روز افزایش یافته است.

بنا به اعلام منابع دولتی متوسط تعداد زمین‌لرزه‌های اوکلاهاما در حال حاضر به 600 برابر متوسط تاریخی زمین‌لرزه‌ها در اوکلاهاما رسیده است.

اما دلیل این رخداد چیست؟ برای دریافت پاسخ متن زیر را به دقت مطالعه کنید:

منابع شیل نفت به طور میانگین در 600 متری عمق زمین قرار دارند اما سنگ مخزنشان بر خلاف سنگ مخازن نفتی، متخلخل نبوده و صاف و مسطح هستند لذا برای شکاندن این سنگ و خارج کردن نفت از داخل سنگ، با کارگذاری دینامیت و مواد انفجاری در سطح سنگ، انفجار مهیبی می تواند سنگ را شکانده و نفت را به سطح بیاورد. 

البته این شیوه، روشی ابتدایی در تولید شیل نفت هاست که با توجه به ایجاد زمین لرزه های مصنوعی در مناطق اطراف و مخل شدن زندگی ساکنان اطراف این مخازن، از روش شکست هیدرولیکی استفاده می شود. 

شکست هیدرولیکی گرچه مبحثی فنی است و توضیح آن نیازمند تسلط مخاطبان به مباحث مهندسی است اما به زبان ساده باید گفت در این روش، آب با فشار بالا از طریق چاه های حفر شده به سطح سنگ اصابت کرده و با فشاری که به سنگ می آورد، قسمتی از سنگ را خرد کرده و نفت را آزاد می کند.

چندی پیش هم وزیر نفت ونزوئلا به این روش اعتراض کرد و گفت: ما به این اقدام دولت آمریکا اعتراض داریم زیرا با این کار به چشمه‌ها که منابع اصلی تامین آب رودخانه‌ها و آب مورد نیاز میلیون ها نفر در آمریکا است آسیب وارد می‌کند. 

فعالان محیط زیست و مردم مناطق نزدیک به شیل نفت ها نسبت به برداشت این منابع که منجر به تغییر اقلیم آب و هوایی کره زمین می شوند هشدار داده اند به ویژه در آمریکا که فعالان محیط زیست قدرت بسیاری دارند.

بنا بر گزارش‌های مؤسسات تحقیقاتی، تولید از منابع غیر متعارف در سال اول با 65 درصد کاهش و در سال دوم با 35 درصد کاهش مواجه می‌شود و در سال سوم با 10 درصد و در سال چهارم نابود می‌شود. هم‌چنین برای نگهداشت سالانه یک میلیون بشکه شیل نفت باید سالانه 2 هزار و 500 حلقه چاه جدید حفر شود در حالی که برای همین میزان در عراق 60 حلقه چاه کافی است. جالب اینجاست که برای حفظ میزان تولید شیل نفت‌ها باید 16 هزار حلقه چاه حفاری شود. نگاهی به وضعیت حضور دکل‌های حفاری در امریکا نشان می‌دهد که تعداد این دکل‌ها از 500 دستگاه به بیش از هزار دستگاه افزایش یافته است؛ از آنجایی که بیش از 50 درصد از توسعه میادین نفتی و گازی را هزینه‌های حفاری تشکیل می‌دهد، بیانگر این واقعیت است که صرفه اقتصادی تولید شیل نفت‌ها در مقایسه با سایر منابع نفتی بسیار سرسام‌آور است.

طی چهار سال اخیر حدود 300 میلیارد دلار سرمایه‌گذاری در شیل نفت صورت گرفته است که خروجی آن تولید روزانه 3 میلیون و 500 هزار بشکه شیل نفتی است که با بهره‌گیری از همه تکنولوژی‌ها نمی‌توانند بیش از 5 سال دوام داشته باشند. بر اساس گزارش آژانس بین‌المللی انرژی در سال 2013 بیش از سرمایه‌گذاری در صنعت نفت امریکا انجام شده است که 40 درصد آن روی شیل نفت‌ها بوده است. داکوتای شمالی به عنوان مهم‌ترین منبع تولید شیل نفت‌ها برای تولید هر بشکه شیل نفت باید 54 دلار کنار بگذارد تا تنها بتواند هزینه‌های خود را تأمین کند؛ این رقم در مناطق دیگر و سایر سرمایه‌گذاران بین 60 تا 75 دلار برآورد می‌شود.

بر اساس گزارش‌های رسمی، بیش از 23 منطقه شیل نفت در جهان شناسایی شده است که بر طبق برخی گزارش‌ها، حدود 10 درصد از ذخایر اثبات شده نفت را تشکیل می‌دهند اما آیا می‌توان از آنها برداشت کرد؟ کشورهای دیگر مانند امریکا توانایی چنین سرمایه‌گذاری را نداشته و نمی‌توانند ریسک کنند زیرا نه به اندازه امریکا قدرتمند هستند و نه توانایی این کشور را در جهت دهی به معادلات بین‌المللی دارند. امریکا تنها چهار سال روی این پروژه سرمایه‌گذاری آزمایشی انجام داده است و تکنولوژی برتر را دارد در حالی که کشورهای دیگر مانند روسیه فاقد چنین توانایی هستند. از سوی دیگر تولید شیل نفت‌ها با هشدارهای شدید سازمان‌ها و انجمن‌های حفاظت از محیط‌زیست همراه شده است؛ چراکه با عدم توقف این فرآیند، اقلیم آب و هوایی جهان دچار تغییرات منفی مانند گرم شدن کره‌زمین و ایجاد گازهای گلخانه‌ای می‌شود.

بر اساس گزارش نشنال جئوگرافی، با ایجاد اختلال در منطقه‌ای که از آن شیل نفت استخراج می‌شود، به چشمه‌ها که منابع اصلی تأمین آب رودخانه‌ها و آب مورد نیاز میلیون‌ها نفر در امریکا است، آسیب جدی وارد می‌شود. پژوهشی که توسط نشنال جئوگرافی صورت گرفته، نشان می‌دهد 40 درصد از منابع شیل‌ها در مناطقی قرار گرفته‌اند که کمبود منابع آبی وجود دارد. این گزارش نشان می‌دهد برای شکست هیدرولیکی و به دست آمدن یک بشکه نفت خام به 25 لیتر آب نیاز است؛ نیمی از منابع شیل نفت امریکا نیز در مناطق کم آب قرار گرفته‌اند و این وضعیت به حدی وخیم است که میزان آب مورد نیاز برای تولید شیل نفت‌ها، از میزان کل حجم آبی که برای تمامی مصارف انسان در سال 2008 مصرف شده است، بیشتر خواهد بود. برخی جریان شیل نفت را شبیه به« جریان پانزی» می‌دانند.

بر این اساس، این جریان یک عملیات سرمایه‌گذاری کلاهبردارانه است، در این روش سود شرکت از محل درآمدهای شرکت محاسبه نشده و سرمایه‌گذاری‌های بعدی به عنوان سود معرفی می‌شود و همین طور ادامه می‌یابد. در این جریان باید این اطمینان حاصل شود که پول همواره می‌آید و به نوعی حباب محسوب می‌شود که روزی خواهد ترکید.

شنبه ۱۹ دی ۱۳۹۴ ساعت ۰۸:۵۸