آوانس میادین کشف شده به نام کشف نشده

به گزارش ميزنفت ، در حالی که نسل جدید قراردادهای نفتی قرار است در تهران رونمایی شود، هنوز هم ابهامات جدی در باره اصول این قراردادها وجود دارد که یکی از مهم ترین ابهامات آن، بحث اکشتاف منابع نفتی جدید در ایران است.

بر اساس گفته های نصرالله ابراهیمی ، مشاور کمیته بازنگری قراردادهای نفتی ، ipc به سه نوع قرارداد تقسیم می شود که در نوع اول، مرحله اکتشاف تا بهره برداری، در نوع دوم توسعه و بهره برداری و نوع سوم ازدیاد برداشت از میادین در حال تولید مدنظر است.

بر اساس نوع نخست از قراردادهای ipc، شرکت های نفتی با هدف کشف منابع نفتی و گازی، توسعه و بهره برداری را در دستور کار قرارداده و 20 سال در حوزه کشف شده حضور دارند. در این نوع قرارداد، تمامی ریسک های سرمایه گذاری در ایران به عهده سرمایه گذار است. درصورت شکست در اکتشاف منابع نفتی تمامی هزینه ها بر عهده سرمایه گذار است و در صورت اکتشاف، مراحل توسعه و بهره برداری به سرمایه گذار واگذار خواهد شد.

در نوع دوم قراردادهای ipc میادینی که قبلا کشف شده و توسعه ناقص داشته اند در اختیار شرکت های نفتی خارجی قرار می گیرد تا با فرمول پاداش برای هر بشکه تولید اضافه بر برنامه، به مدت 20 سال در میدان حضور داشته باشند که از نظر هزینه پروژه و قیمت آن کمتر از نوع اول است.

میادین و مخازنی که در رده بهترین مخازن نفتی ایران قرار دارند در نوع سوم قراردادها، به شرکت های خارجی واگذار می شوند تا با بررسی آن ها، برنامه ازدیاد برداشت با استفاده از تکنولوژی های روز دنیا را پیاده سازی کنند.

نصرالله ابراهیمی مشاور کمیته بازنگری در قراردادهای نفتی روز پنج شنبه در نشستی که در دانشگاه امام صادق (ع) برگزار شد با بیان اینکه این قراردادها جذابیت های فراوانی برای شرکت های خارجی دارد گفت: این سه نوع قرارداد حدود 50 فرصت سرمایه گذاری را در اختیار شرکت های خارجی قرار می دهد که در 3 اولویت مشترک، مستقل و پروژه های ازدیاد برداشت طبقه بندی می شود.

نکته مهم در صحبت های وی، نوع نخست قراردادهای ipc  است؛ بر اساس گفته های وی و سایر مدیران وزارت نفت، قرار است شرکت های نفتی مرحله اکتشاف تا بهره برداری را اجرایی می کنند در حالی که بر اساس اطلاعات موجود در مدیریت اکتشاف شرکت ملی نفت، بلوکی برای اکتشاف های جدید در ایران وجود ندارد و در بیشتر مناطق اکتشافی موجود اطلاعات به دست آمده در پیش از انقلاب و پس از آن، به روز رسانی شده است.این مناطق به نوعی توسعه نیافته هستند که به اشتباه آن ها  را بلوک اکتشافی اطلاق می کنند تا امتیازی بزرگ برای شرکت های خارجی باشد.

به بیان ساد تر، هیچ منطقه بکری در ایران وجود ندارد و نقشه های زمین شناسی و عملیات های لرزه نگاری پایان کشف منابع نفتی را نشان می دهد. نقشه هایی که شرکت های خارجی به راحتی به کلیات آن دسترسی دارند.

*اکتشاف کجاست؟
گفته های ابراهیمی و سایر مدیران نفت در این نشست و نشست های قبلی نشان می دهد که قرار است بلوک های اکتشافی در اختیار سرمایه گذاران قرار بگیرد که ریسک خاصی برای آنها وجود ندارد؛ تمانی این مناطق، مناطقی است که سابقه اکتشافی آن ها حتی به قبل از انقلاب بر می گردد و برخی دیگر به 3 دهه گذشته. مطالعات این مناطق با حفر چاه های اکتشافی و تدوین اطلاعات موجود  است و بسیاری از آن ها با صرف هزینه های حداقل 2 میلیون دلاری به روز شده است.

مناطقی که توسعه نیافته اند قرار است با اطلاعات به روز و دقیق در اختیار شرکت های خارجی قرار بگیرند و در ازای آن، هزینه ریسکی که وجود ندارد در قرارداد لحاظ شود!

بر اساس نظرات کارشناسی درحوزه اکتشاف، تمامی اطلاعات موجود درباره بیشتر میادین کشف شده از سوی شرکت ملی نفت تامین مالی شده است و در اختیار قراردادن این اطلاعات به طرف های خارجی یک امر مرسوم است که نباید بابت آن امتیازی به شرکت خارجی داده شود بلکه بابت هزینه های انجام شده توسط شرکت ملی نفت باید از مبلغ قرارداد کاسته شود زیرا ریسک چندانی بر دوش طرف این قرارداد نیست.

یک منبع آگاه در این باره به جوان گفت: در هیچ یک از نواحی ایران منطقه کشف نشده ای وجود ندارد و همه بلوک های اکتشافی اطلاعات جدید و بروزی دارند که با توسل به همین اطلاعات و چاه های اکتشافی حفر شده، تقریبا ریسک به صفر نزدیک شده است.

وی با بیان اینکه در دریای خزر اطلاعات کم نظیری وجود دارد گفت: در سال های پیش از پیروزی انقلاب اسلامی چاه توصیفی حفر شده و سال های بعد این اطلاعات بروز شده است و هر شرکتی که بخواهد در خزر فعالیت کند نیاز به فعالیت های اکتشافی ندارد بلکه می تواند با همین اطلاعات، طرح توسعه اولیه را ارائه کند. در خزر مشکل اکتشافی وجود ندارد، مشکل اصلی مباحث سیاسی و بین الملی است که فعالیت های ایران ار در خزر بسیار کند کرده است.


*شیوه مرسوم در جهان
با توجه به اینکه در فهرست 50 ردیفی وزارت نفت برای واگذاری به شرکت های خارجی هیچ نشانی از پروژه های اکتشافی نیست و همه میادین کشف شده هستند نمی توان به آن ها واژه پروژه های اکتشافی اطلاق کرد لذا به نظر می رسد نوع اول قراردادهای ipc را باید قراردادی تحریف شده دانست.

با توجه به حفر چاه در این میادین و وجود اطلاعات موجود، رسم معمول در جهان به این شکل است که شرکت خارجی برای در اختیار گرفتن اطلاعات، هزینه های انجام شده در حوزه اکتشاف را به کارفرما  پرداخت کند.

این ضابطه، ضابطه ای پذیرفته شده در صنعت نفت جهان است زیرا کارفرما بابت اطلاعات موجود که حداقل 80 درصد اطلاعات مورد نیاز پیمانکار است هزینه کرده و برای در اختیار دادن آن، تامین هزینه های انجام شده را طلب می کند اما در نسل نوین قراردادهای نفتی این مورد لحاظ نشده است که پیشنهاد می شود در قراردادها گنجانده شود مگر آنکه یه نام «جذابیت» خط بطلانی بر این رسم رایج کشیده شود.

به هر صورت، وزارت نفت قرار است نوع اول قراردادهای نفتی را در شرایطی منعقد کند که این قراردادها از پایه با حقایق صنعت نفت و آن چیزی که گفته می شود متفاوت است. تلقین آنکه قرار است در این نوع قراردادها، مناطقی که مشکوک به وجود نفت هستند به میز امضا می روند، تلقینی اشتباه است زیرا نه شرکت های خارجی چنین ریسکی می کنند و نه چنین موردی در ایران وجود دارد.

شنبه ۳۰ آبان ۱۳۹۴ ساعت ۰۶:۲۲