ناوگان سایه روسیه در آبراه ها

به گزارش میز نفت ٬ در تاریخ 17 می، کشتی 12 ساله یانگ لی هو، بندر کوزمینو در شرق روسیه را به مقصد بندر گوان یونگ کره جنوبی ترک کرد؛ خارج از کوزمینو، یک کشتی بزرگ‌تر به نام یوان کیو هو در کنار آن لنگر انداخت تا نفت یانگ لی هو، به نفت‌کش یوان یو هو منتقل شود؛ عملیاتی که می‌خواست تحریم‌ها را دور بزند.

مؤسسات ردیابی کشتی، از همان ابتدا متوجه این عملیات شدند چراکه پیش‌تر، نفت‌کش‌های ایرانی را زیر نظر داشتند و متوجه عملیات STS بودند؛ روس‌ها هم پس از تحریم نفت غرب، به این راهکار روی آوردند زیرا نمی‌خواهند کشتی‌هایشان توسط رادارهای دریایی، شناسایی شوند.

در حوزه بیمه اما وضعیت خراب‌تر است؛ دولت انگلیس به شرکت بیمه لویدز که اصلی‌ترین بیمه‌کننده نفت‌کش‌هاست، دستور داده تا از بیمه نفت‌کش‌های روسی خودداری کند؛ به همین دلیل بود که روس‌ها مالکیت کشتی خود را تغییر دادند و به شرکت‌های پوششی روی آورده‌اند.

تحلیلگران در بخش تجارت و کشتیرانی می‌گویند که این ممنوعیت، هزینه شرکت‌هایی را که نفت روسیه را جابجا می‌کنند، افزایش می‌دهد، شرکت‌هایی که به‌سوی بازیگران کوچک‌تر و کمتر شناخته‌شده متمایل می‌شوند و چاره‌ای جز پرداخت هزینه بیشتر ندارند.

در چنین شرایطی یک بازار دولایه شکل می‌گیرد؛ شرکت‌هایی که همچنان به‌طور رسمی از روسیه نفت می‌خرند و کشورهایی که از روش‌های دوم برای خرید نفت روسیه بهره می‌گیرند.

میشل ویز بوکمان، تحلیلگر گروه اطلاعات دریایی Lloyd’s List، می‌گوید که ناوگانی در سایه که ممکن است منجر به انتقال نفت خام روسیه شود در حال آشکار شدن است. او تعداد زیادی از کشتی‌های با پرچم کامرون را شناسایی کرده که قبلاً نفت خام ایران یا ونزوئلا را جابجا می‌کردند و اخیراً به انجام عملیات در بنادر روسیه در دریای سیاه یا بالتیک تغییر مکان داده‌اند.

این کشتی‌ها بخشی از یک «ناوگان سایه» هستند - که تحت پرچم کشورهای دارای صلاحیت کشتیرانی مانند گابن یا بلیز نیز فعالیت می‌کنند - و با جابجایی نفت تحریم‌شده به نمایندگی از کاراکاس، تهران و پیونگ‌یانگ، حدود 2 درصد از بازار دریایی جهانی را در دست دارند؛ هرچند اطلاعات کمی در مورد نحوه بیمه آن‌ها وجود دارد اما بیشتر این کشتی‌ها قادر به پهلوگیری در بنادر نیستند.

این یک مدل وسوسه‌انگیز برای روسیه است، زیرا تجارت نفت دریایی این کشور در معرض خطر بزرگی قرارگرفته است؛ اما این برای مسکو ساده نخواهد بود. اریک بروخویزن، مشاور موسسه Poten & Partners می گوید: روسیه، بسیار بزرگ‌تر از ونزوئلا و ایران است. او تخمین می‌زند که مسکو اگر بخواهد تولید خود را حفظ کند، نیاز به ساخت ناوگان جدیدی با بیش از ۷۰ کشتی دارد؛ پیدا کردن این کشتی‌ها و تنظیم بیمه برای آن‌ها در خارج از بازارهای اتحادیه اروپا و بریتانیا می‌تواند بسیار چالش‌برانگیز باشد. تا آن زمان، روسیه ممکن است گزینه کمی جز محدود کردن تولید داشته باشد.

بااین‌حال، این بدان معنا نیست که وضعیت فوق، یک پیروزی تمام‌عیار برای بروکسل است چراکه در صورت ادامه ممنوعیت برای حمل نفت روسیه، شرکت‌های کشتیرانی با خطر ورشکستگی مواجه می‌شوند.

از سوی دیگر، اروپایی‌ها که 60 درصد از سوخت خود را از روسیه تأمین می‌کردند، نسبت به ممنوعیت واردات سوخت ابراز نگرانی کرده‌اند؛ تحلیلگران مورگان استنلی می‌گویند حرکت اروپا برای کنار گذاشتن انرژی روسیه، بازارهای جهانی را «برای مدت طولانی‌تر» دچار شوک می‌کند.
 
از طرفی، زمانی که قراردادها پایان یابد و تحریم سوخت روسیه توسط اتحادیه آغاز شود، اروپا باید منابع جدیدی برای نفت پیدا کند که با توجه به فشارهای سیاسی موجود و بلوک‌بندی‌ها، این موضوع آسان نخواهد بود. عربستان سعودی، ایالات‌متحده و برزیل همه منابع محتمل هستند، اما اروپا بعید است که هیچ گلوله نقره‌ای پیدا کند.

تیم اسمیت، مدیر نفت و نفت‌کش در Maritime Strategies International می گوید: هیچ منطقه‌ای نمی‌تواند وارد عمل شود و این کار را انجام دهد. در همین حال، مسکو باید خریداران جدیدی پیدا کند یا با فشار بیشتری برای کاهش ظرفیت مواجه شود.

با همه این اتفاقات، روسیه در حال بزرگ کردن «ناوگان سایه» خود برای حفظ قدرت تجارت نفتی خود است و قصد دارد تحریم‌ها را دور بزند.